Με παγκόσμιο ενδιαφέρον γιορτάστηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο το Πλατινένιο Ιωβηλαίο, the Platinum Jubilee, της Βασίλισσας Ελισσάβετ Β’ στην Μεγάλη Βρετανία, για τα 70 της χρόνια στην υπηρεσία του βρετανικού θρόνου.
Οι εορτασμοί διήρκησαν 4 ημέρες από την Πέμπτη 2 Ιουνίου ως και την Κυριακή 5 Ιουνίου προσθέτοντας μια επιπλέον ημέρα αργίας (jubilee bank holiday) στους βρετανούς στο προκαθορισμένο τελευταίο τριήμερο του Μαΐου.
Για περισσότερο από ένα μήνα η Γηραιά Αλβιώνα, και ιδιαίτερα το Λονδίνο, προετοιμάζεται για το μεγάλο γεγονός! Είναι γνωστό αλώστε πόσο νωρίς ξεκινούν οι Άγγλοι τις προετοιμασίες για οποιαδήποτε μεγάλη γιορτή…
Οι κεντρικοί δρόμοι της πόλης είναι οι πρώτοι που σημαιοστολίζονται καθώς φωτογραφίες και αφίσες της βασίλισσας κάνουν την εμφάνισή τους. Σε βιτρίνες καταστημάτων εκτίθενται συλλεκτικές εκδόσεις από τσάγια και μπισκότα μέχρι κοσμήματα και ωρολόγια. Λεωφορεία φέρουν το χαρακτηριστικό σήμα του 70χρονου ιωβηλαίου και όλη η πόλη και η χώρα γεμίζει από μωβ σημαιάκια (το επίσημο χρώμα του ιωβηλαίου).
Και όσο πλησιάζει ο καιρός προς τους εορτασμούς η πολυαναμενώμενη για τους Λονδρέζους νέα γραμμή του μετρό η Elisabeth Line εγκαινιάζεται παρουσία της βασίλισσας και έτσι στον χάρτη του μετρό του Λονδίνου προστίθεται η μωβ γραμμή.
Στο καθιερωμένο Chelsea Flower Show που λαμβάνει χώρα κάθε Μάιο στο Λονδίνο, φέτος το θέμα ήταν «British icons» και όλο το Chelsea και οι γύρω περιοχές γεμίζουν από λουλουδιασμένα βασιλικά πορτραίτα, προφίλ, σκυλιά ράτσας corgi, στέμματα και κορώνες.
Τα ζαχαροπλαστεία και οι φούρνοι διαγωνίζονται για το πιο ευφάνταστο jubilee cake or pudding ενώ τα εστιατόρια και τα μπαρ δημιουργούν ειδικά μενού, signature dishes και cocktails για το μεγάλο γεγονός.
Συναυλίες με την συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών, παρελάσεις και πομπές σε όλη την χώρα έχουν προγραμματιστεί για το εορταστικό τετραήμερο. Το καθιερωμένο trooping the color, η τελετή – παρέλαση – πομπή που γίνεται κάθε χρόνο από μέλη της βασιλικής βρετανικής φρουράς τιμώντας κάθε χρόνο τα θερινά (!) γεννέθλια της βασίλισσας τα οποία στην περίπτωση της Ελισάβετ Β’ έχουν μόνο λίγες μέρες διαφορά με την επέτειο του ιωβηλαίου της, φέτος αποκτά άλλο κύρος και ανεβαίνει επίπεδα.
Και μέσα σε αυτό το κλίμα γιορτής και έντονων προετοιμασιών για κάτι πολύ σπουδαίο αρχίζει πλέον να παρασύρεται και ο κόσμος, οι απλοί πολίτες. Και το πιο περίεργο είναι ότι δεν εννοώ μόνο τους Βρετανούς, το Λονδίνο αλώστε είναι πολυπολιτισμικό, όλοι οι λαοί και όλες οι φυλές ζουν εδώ. Παρατηρείς πλέον στους δρόμους και στα μέσα μαζικής μεταφοράς τον κόσμο να παρατηρεί πια τις αφίσες που ενημερώνουν για διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις, να χαμογελά, να σημειώνει να τραβά φωτογραφίες.
Και κάπου εκεί ξεκινούν και οι επίσημες ανακοινώσεις από το παλάτι με το επίσημο πρόγραμμα των εκδηλώσεων για το τετραήμερο ενώ για πρώτη φορά φέτος η βασίλισσα δεν δεσμεύεται για την παρουσία της στους εορτασμούς λόγω της υγείας της. Την ίδια ώρα όμως φωτογραφία της και κάποια από τις ανακοινώσεις της φιγουράρουν στην γνωστή ψηφιακή γιγαντοαφίσα του Piccadilly Circus και οι περαστικοί κυριολεκτικά «παγώνουν» στην θέα της, ενώ στην αγγλική εγχώρια τηλεόραση (BBC, itv) αλλά και σε παγκόσμιες πλατφόρμες (Netflix, Amazon Premium κλπ)οι μίνι σειρές και αφιερώματα για την ζωή και το έργο της βασίλισσας κάνουν την εμφάνισή τους. Το ίδιο φυσικά συμβαίνει σε κάθε έντυπο μέσο της χώρας και όχι μόνο, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Και τα σχολεία οργανώνουν ευφάνταστες γιορτές οπού οι δάσκαλοι «ντύνονται» ως στρατιώτες της βασιλικής φρουράς με τις χαρακτηριστικές κόκκινες στολές και τα εμβληματικά μαύρα ψηλά καπέλα ενώ οι μαθητές παριστάνουν ότι είναι καλεσμένοι σε πικνίκ πάρτυ στον κήπο του Buckingham ( το garden party στους κήπους του Buckingham είναι καθιερωμένο σε κάθε ιωβηλαίο). Και στο σχόλασμα το σχολείο χαρίζει συλλεκτικές μεταλλικές κονκάρδες και σημαιάκια στους μαθητές και όλοι μαζί τραγουδούν το “God Save the Queen” παρασέρνοντας γονείς που περιμένουν τα παιδιά τους αλλά και τυχαίους περαστικούς. (δεν θέλω να σχολιάσω το πώς ένιωσα όταν πριν λίγες βδομάδες άκουσα για πρώτη φορά τους γιούς μου να τραγουδούν το εθνικό ύμνο της Αγγλίας….)
Και ο κόσμος είναι χαρούμενος, φιλικός, διασκεδάζει και οργανώνει συναθροίσεις και “to know us better” για να γιορτάσει το Queen’s Platinum Jubilee. Πάνω από 60,000 κόσμος έκανε εγγραφή και δήλωσε ότι θα φιλοξενήσει κοινωνικές εκδηλώσεις, από απλά μπάρμπεκιου στην κλασσική πίσω αυλή των βρετανικών σπιτιών μέχρι street parties που διεκδικούν θέση σε βιβλία ρεκόρ για τον μακρύτερο μπουφέ σε δημόσιο δρόμο.
Μέσα λοιπόν σε όλη αυτήν την παραζάλη έπιασα κι εγώ τον εαυτό μου να θέλω να συμμετάσχω σε όλο αυτό το πάρτι. Να θέλω να κατέβω στο κέντρο του Λονδίνου να δω τις παρελάσεις, να δω την πόλη στην πιο όμορφη εκδοχή της (μετά τα Χριστούγεννα!). Και ενώ στην αρχή ολο αυτό μου φάνηκε κάπως υπερβολικό και έξω από τα νερά μου, στη συνέχεια και πλησιάζοντας το τετραήμερο άρχισα να ψάχνω για διάφορες εκδηλώσεις είτε στην γειτονιά μου και κοντινές περιοχές είτε στο κέντρο του Λονδίνου. Και κάπου εκεί αναρωτήθηκα: τι είναι λοιπόν αυτό που με τραβάει στη γιορτή της βασίλισσας; Γιατί πραγματικά αυτό ένιωσα: ότι θέλω να γιορτάσω μαζί της, ότι θέλω να μοιραστώ τη χαρά της (?). Και πάλευαν μέσα μου δύο φωνές (όπως λέει και το λαϊκό άσμα): 1. Άγγλοι είναι αυτοί δεν χάνουν ευκαιρία να εμπορευματοποιήσουν το οτιδήποτε, έχουν «εφεύρει» ένα σωρό γιορτές και καταναλωτικά έθιμα, και 2. Το συγκεκριμένο γεγονός δεν παύει να είναι μοναδικό, τουλάχιστον στην ιστορία της Βρετανίας: 70 χρόνια μοναρχίας και τι μοναρχίας, της Ελισάβετ Β’! Η δεύτερη φωνή τελικά κυριάρχησε και ξεκίνησα να το ψάχνω λίγο παραπάνω.
Ιωβηλαίο και Ελισάβετ Β’ λοιπόν. Από τη μία ο θεσμός από την άλλη το πρόσωπο. Το πιο πολυφωτογραφημένο και αναγνωρίσιμο πρόσωπο στον κόσμο, η πιο γνωστή βασίλισσα στον κόσμο. Στις 6 Φεβρουαρίου 1952 πεθαίνει ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ’ και η Ελισάβετ Β’ αναλαμβάνει τον θρόνο της Μεγάλης Βρεατανίας, ενώ η τελετή στέψης της έγινε στις 2 Ιουνίου του 1953 σε ζωντανή αναμετάδοση από την τηλεόραση, ανοίγοντας έτσι την «πόρτα αλλά και την κλειδαρότρυπα» και για άλλα κοσμικά γεγονότα που θα ακολουθούσαν κατά την διάρκεια της 70Ετούς θητεία της. Η βασίλισσα του μεταπολεμικού Λονδίνου. Κατά την διάρκεια της θητείας της 14 στο σύνολο πρωθυπουργοί (ως σήμερα ) της έχουν υποβάλει τα σέβη τους σε εβδομαδιαία βάση, ενώ η Βρετανική αυτοκρατορία «χάνεται» και μεταμορφώνεται σε Κοινοπολιτεία. 70 χρόνια κατά τα οποία η Αγγλία, η Ευρώπη και ολόκληρος ο κόσμος αλλάζουν σε όλα τα επίπεδα: κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, θεσμικά, τεχνολογικά. 70 χρόνια ιστορικών γεγονότων, πολιτικών κρίσεων, επιτυχιών, αποτυχιών, πολέμων, εξεγέρσεων, απεργιών, σκανδάλων, τρομοκρατικών επιθέσεων, γάμων, διαζυγίων, θανάτων, γεννήσεων. Κατά την θητεία της είδε θεσμούς και νόμους να αλλάζουν ή και να παύουν εντελώς και μετά να νομοθετείται ο γάμος μεταξύ ομοφιλοφύλλων, να εισέρχεται δυναμικά η νέα εποχή των εικονικών νομισμάτων και των αυτοκινήτων άνευ οδηγών, το Brexit και ο πλανήτης να βιώνει την πανδημία του Covid-19. Και μετά τα δύσκολα χρόνια των σκανδάλων και των διαζυγίων που τελειώσανε με τον θάνατο της πριγκίπισσας Νταιάνα το 1997, η βασίλισσα είδε για πρώτη φορά τη δημοτικότητα της να πέφτει σημαντικά και σημαντικό ποσοστό του βρετανικού λαού να έχει αμφιβολίες για τον ίδιο τον θεσμό.
Τελικά η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ στα μάτια των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου σήμερα βγαίνει αλώβητη μετά από 70 χρόνια θητείας. Είναι η αγαπημένη τους Βασίλισσα και αυτό, από ότι λένε απλοί πολίτες , γιατί είναι αφοσιωμένη στον ρόλο της. Γιατί κατάφερε να μείνει πολιτικά ουδέτερη. Γιατί τελικά κατάφερε να συμπορευτεί με την νέα τάξη πραγμάτων κρατώντας κάποιες από τις παλιές παραδόσεις του θεσμού της μοναρχίας, καταργώντας κάποιες άλλες και δημιουργώντας καινούργιες. Άνοιξε το παλάτι για να δεχτεί βρετανούς πολίτες κάθε κοινωνικού επιπέδου για να την δουν από κοντά. «Πρέπει να με βλέπουν για να γίνομαι πιστευτή» έχει δηλώσει η ίδια στο παρελθόν, και κάνει πιο έντονη την παρουσία της προσπαθώντας να πλησιάσει τον λαό. Έχει καταφέρει σε περιόδους κρίσεων, ο λαός να αποζητά τις δηλώσεις της και κάθε Χριστούγεννα να περιμένουν παραδοσιακά το καινούργιο εορταστικό της μήνυμα που μεταδίδεται ζωντανά κάθε χρόνο.
Και παρόλο που οι φόροι που πληρώνει ο κάθε πολίτης για την βασίλισσα( βασικά στον θεσμό στο παλάτι όχι στην ίδια ως φυσικό πρόσωπο) δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητοι και με ένα πολύ περίεργο ιδιοκτησιακό καθεστώς που υπάρχει στην Βρετανία καθώς όλες οι ιδιοκτησίες μετά από κάποια χρόνια περνάνε στην βασίλισσα (πάλι στο παλάτι) οι Βρετανοί αγαπούν και τον θεσμό και την βασίλισσά τους, που συγχρόνως τους αποφέρουν τεράστια έσοδα ετησίως! Είναι στην κουλτούρα τους, στην παιδεία τους, στην αγωγή τους και στην καθημερινότητά τους. Σε οποιονδήποτε μη Βρετανό που ζει στην Αγγλία και έρχεται σε επαφή με τέτοιους θεσμούς, νόμους και παραδόσεις μπορεί να φανεί πολύ περίεργο, σουρεάλ θα τολμούσα να αντίδραση. Αυτή την αντίδραση είχα τουλάχιστον εγώ όταν φοιτήτρια μου εξηγούσαν νόμους, συνήθειες που στα αυτιά μου ακούγονταν παράδοξα και αναχρονιστικά.
Και ναι τελικά οι Βρετανοί βγήκανε στους δρόμους να γιορτάσουν για τη βασίλισσά τους. Και η Βασίλισσά τους ήταν εκεί!! Στο μπαλκόνι του Buckingham με το χρωματιστό ταγιέρ της και τους χαιρετούσε! Και ο κόσμος πανηγύρισε. Ήταν μια μέρα που θα τη θυμούνται όλοι. Το να βρίσκεσαι στους δρόμους του Λονδίνου και όχι μόνο, και να περπατάς μέσα στο πλήθος και μαζί με αυτό ήταν μια πολύ χαρούμενη συγκυρία! Όλοι ήταν σε μια απίστευτη καλή διάθεση, ο καιρός ήταν καλοκαιρινός και η ατμόσφαιρα ήταν εορταστική. Και αυτό ήταν το μαγικό και το πραγματικά αξιοσημείωτο, το πώς πέρασε αυτή η «γιορτή» στον κόσμο και στους πολίτες και τελικά τι απόηχο είχε. Το ότι ο εορτασμός δεν κρατήθηκε στις ανώτερες αριστοκρατικές κλειστές κάστες της βρετανικής κοινωνίας. Το ότι ο κόσμος θέλησε ενεργά να συμμετάσχει και να γιορτάσει όπως μπορεί με τον δικό του τρόπο. Ο κόσμος δεν σνόμπαρε, δεν απαξίωσε δεν αγνόησε γιατί ένιωσε μέρος αυτής της «γιορτής» βασικά το πιο κυρίαρχο μέρος. Και αυτό το πλήθος συνεπήρε και κάποιους που δεν είναι βρετανοί και ουδεμία σχέση έχουν με τέτοια βιώματα, συμπεριλαμβανομένου και εμού, γιατί απλά θέλησε να συμμετέχει στην χαρά. Οποιοσδήποτε θέλησε να είναι μέρος της γιορτής, ανεξάρτητα της καταγωγής του, θρησκείας, φυλής, πεποιθήσεων κλπ. γιόρτασε και ας είμαστε στην εποχή του Brexit. Γιατί πείστηκε πως τελικά ναι συμβαίνει once in a lifetime (που λένε και οι φίλοι μας οι Άγγλοι) να δεις, να συμμετέχεις, να γιορτάσεις 70 χρόνια θητείας και υπηρεσίας στον θεσμό του βρετανικού θρόνου από ένα μάλλον πολύ αγαπητό τελικά πρόσωπο, της Βασίλισσας Ελισάβετ Β’.