Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά…
Το σουσάμι δεν ήταν γνωστό μόνο στην αρχαία Αίγυπτο αλλά και στην Ελλάδα, δηλαδή σε όλη τη γεωγραφική περιοχή από τις όχθες του Ευφράτη ποταμού μέχρι τη λεκάνη της Μεσογείου. Γνωρίζουμε ότι άρχισε να καλλιεργείται την 3η χιλιετηρίδα π.Χ. και ότι οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το σουσάμι σαν γαρνιτούρα στα φαγητά τους. Ήταν δε, ο ένας από τους τρεις αρωματικούς σπόρους που χρησιμοποιούσαν μαζί με το λινάρι και τον παπαρουνόσπορο. Οι Μυκηναίοι γραφείς το ονόμαζαν Σάσαμα και οι κατοπινοί αρχαιοέλληνες το λέγανε «σήσαμον».
Τις πρώτες αναφορές τις συναντάμε στον Όμηρο, τον 8ο αιώνα π.Χ. και συγκεκριμένα το σουσάμι αναφέρεται στο σατυρικό του ποίημα «Βατραχομυομαχία» ως ένα είδος χυλού από κριθάρι αρωματισμένο με σουσάμι· επρόκειτο για την περίφημη «Κριθαίη σησαμόεσσα».
Στον Όμηρο επίσης, γίνεται αναφορά στο «σουσαμότυρο», προφανώς ένα μείγμα τυριού και ταχινιού. Το «σουσαμότυρο» ή «σησαμότυρον» το συναντάμε και πολύ αργότερα -5ο με 4ο π.Χ. αιώνα-, στον ποιητή Φιλόξενο τον Κυθήριο (γεννήθηκε στα Κύθηρα και υπήρξε γνωστός για τους διθυράμβους του) και ήταν ένα είδος ταχινιού ή χαλβά με το οποίο γέμιζαν τα γλυκά.
Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι το ταχίνι και ο σουσαμένιος χαλβάς απαντάται για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον 5ο αι. π.Χ. και σήμερα είναι περίπου 2500 ετών…!
Ο Φιλόξενος, που μας έδωσε πολλές πληροφορίες, χρησιμοποιεί στα ποιήματά του και την σύνθετη λέξη «σησαμόπαστος» για ένα γλυκό σκεπασμένο με σουσάμι.
«Καμωμένα με σουσάμι και τυρί (σουσαμοτυροπαγή) και βρασμένα σε λάδι απλωνόταν σουσαμόπαστα γλυκίσματα…».
Σε ποίημα του Αλκμάνου (600 π.Χ.) το οποίο παραθέτει ο Αθηναίος «επτά κλίνες και τόσα τραπέζια στεφανωμένα με φραντζολάκια από σπόρους παπαρούνας, με ψωμάκια από λιναρόσπορους και κουλουράκια από σουσάμι».
Πολύ αργότερα, στο «Δειπνοσοφιστή» του Αθηναίου, αυτήν τη απίθανη συλλογή διαλόγων -των 30 τόμων που σώζεται σήμερα μόνο η “Σύνοψις” σε 15 βιβλία, και αυτά αποσπασματικά- που γίνονται από τους θαμώνες συμποσίων στο σπίτι του λόγιου και εύπορου χορηγού των τεχνών, Λαρένσιου, με θεματολογία που κινείται γύρω από το φαγητό και το κρασί, την πολυτέλεια, την μουσική, τη φιλολογία, αλλά και τη σεξουαλική ηθική, τα κουτσομπολιά, και την Καλλίπυγο Αφροδίτη…, γίνονται αναφορές στο σησαμίτη άρτο και στις σησαμίδες, εδέσματα φτιαγμένα «εκ μέλιτος και σησάμων πεφρυγμένων και ελαίου σφαιροειδή πέμματα». Κατά τον Αθήναιο και πάλι υπήρχε και ο «Έλαφος», που ήταν ένα είδος πλακούντα (πίτας) που παρασκευάζονταν με ζυμάρι, μέλι, σουσάμι και προσφερόταν στα Ελαφηβόλια, μια Αθηναϊκή γιορτή που γινόταν το τελευταίο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου προς τιμή της Άρτεμης.
Ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός το χρησιμοποιούσαν το σουσάμι για φάρμακο, ενώ στους γάμους στην αρχαία Ελλάδα πρόσφεραν ένα μείγμα ταχινιού με μέλι, όμοιο με τον χαλβά. Οι Ρωμαίοι άλεθαν τα σπέρματα του σουσαμιού με κύμινο για την παρασκευή μίας κρέμας που άλειφαν στο ψωμί.
Ο Αριστοφάνης δε, μιλά για σουσάμι τυλιγμένο σε ζύμη, αλλά μάλλον πρόκειται για σάτιρα…
Αυτά μας διηγείται η Παπαγιάννης ΟΛΥΜΠΟΣ που μετρά τη δική της μεγάλη διαδρομή στην σύγχρονη Ελλάδα, μια και ασχολείται με το ταχίνι και τον σουσαμένιο χαλβά από το 1949 και εδώ και 73 έτη αποτελεί μία από τις παλιότερες εταιρίες στο χώρο!