Αν και τα μελομακάρονα είναι από το δύο πιο χαρακτηριστικά χριστουγεννιάτικα γλυκά στην Ελλάδα -το άλλο είναι φυσικά οι κουραμπιέδες- δεν είναι και τόσο γνωστή η ιστορία τους.
Η ετυμολογική τους προέλευση εντοπίζεται στα λεξικά στη μεσαιωνική ελληνική λέξη «μακαρωνία» (επρόκειτο για νεκρώσιμο δείπνο με βάση τα ζυμαρικά, όπου μακάριζαν το νεκρό). Αν πάμε πιο πίσω, θα βρούμε ότι η «μακαρωνία» με τη σειρά της έρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «μακαρία», που δεν ήταν άλλο από την ψυχόπιτα, δηλαδή, ένα κομμάτι άρτου, στο σχήμα του σύγχρονου μελομακάρονου, το οποίο το προσέφεραν μετά τις κηδείες.
Και πως φτάσαμε από πένθιμο γλύκισμα το μελομακάρονο να γίνει ο πρωταγωνιστής των γλυκών των Χριστουγέννων;
Όλα ξεκίνησαν όταν κάποια στιγμή η μακαρία περιλούστηκε με σιρόπι μελιού -δεν ξέρουμε πότε ακριβώς συνέβη αυτό- και έτσι ονομάστηκε από το μέλι και το μακαρία μελομακάρονο και καθιερώθηκε ως γιορτινό γλύκισμα του 12ημέρου, κυρίως από τους Μικρασιάτες Έλληνες και με το όνομα «φοινίκια». Και από τότε μέχρι σήμερα φτιάχνονται μόνο σε μέρες χαράς. Άλλωστε, το μέλι και τα καβουρδισμένα καρύδια είναι συστατικά που ταιριάζουν στα Χριστούγεννα και τις ημέρες πριν το τέλος του χρόνου, αφού έχουν συνδεθεί με την ευζωία που όλοι ευχόμαστε και επιθυμούμε από το νέο έτος που ετοιμαζόμαστε να υποδεχτούμε.
Άλλωστε, θα πρέπει να αναφέρουμε στο σημείο αυτό, ότι τα Χριστούγεννα είναι κάτι σαν συνέχεια της αρχαίας γιορτής του ήλιου που γιορτάζονταν στην Αρχαία Ελλάδα στα τέλη Δεκεμβρίου. Ότι δηλαδή πολύ απλά τα Χριστούγεννα αντικατέστησαν κατά κάποιο τρόπο τη λατρεία του ήλιου με αυτή του Χριστού ως Θεανθρώπου. Έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα μελομακάρονα είναι ουσιαστικά μια παραλλαγή των γλυκών που έφτιαχναν οι Αρχαίοι Έλληνες κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, δηλαδή στη γιορτή του Ήλιου!
Και κάπου εδώ μπαίνει στην ιστορία μας το ταχίνι.
Είναι εντυπωσιακό το πόσες συνταγές μπορεί να βρει κανείς πλέον για μελομακάρονα με ταχίνι και αυτό είναι η απόλυτη απόδειξη πως το ταχίνι αποτελεί ένα πολύ σημαντικό συστατικό και με πάρα πολλές χρήσεις στην ελληνική κουζίνα που τείνει να διεισδύει σε παραδοσιακές συνταγές με στόχο ένα πιο υγιεινό αποτέλεσμα και ενίοτε να χρησιμοποιείται σαν υλικό που αναβαθμίζει άλλες ή και αποτελεί τη βάση για νέες γαστρονομικές παραλλαγές και εμπειρίες.
Μελομακάρονα με ταχίνι λοιπόν… Λίγο διαφορετικά από τα συνηθισμένα, τραγανά απέξω και ζουμερά από μέσα, μυρωδάτα, γεμάτα ενέργεια και γεύση, νόστιμα και υγιεινά…
Στην ουσία αυτό που προσφέρει το ταχίνι στις συνταγές για τα μελομακάρονα είναι ότι αντικαθιστά πλήρως ή περιορίζει κατά πολύ το ελαιόλαδο και ηλιέλαιο ή σπορέλαιο που συνήθως περιέχεται στα υλικά του, με αποτέλεσμα να έχουμε πιο υγιεινά, με λιγότερες θερμίδες και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά που προσφέρουν ενέργεια χριστουγεννιάτικα γλυκίσματα.
Η Χαλβαδοποιία Παπαγιάννης ΟΛΥΜΠΟΣ μας προτείνει την ακόλουθη συνταγή:
Υλικά:
- 1 κούπα ταχίνι
- 1/2 κούπα ζάχαρη
- 1/4 κούπας κονιάκ
- 1/2 κούπα χυμός πορτοκαλιού
- 2 1/4 κούπες μαλακό αλεύρι
- 1/2 κουτ. γλυκού ξύσμα πορτοκαλιού
- 1/2 κουτ. γλυκού κανέλα
- 1 κουτ. γλυκού μπέικιν πάουντερ
- 1/2 κουτ. γλυκού μαγειρική σόδα (ανακατεμένη με το χυμό πορτοκαλιού και το ποτό)
- Γαρίφαλο (προαιρετικό)
Σιρόπι:
- 1/2 κούπα μέλι
- 1/2 κούπα ζάχαρη
- 1 1/2 κούπα νερό
- Τη φλούδα από 1 πορτοκάλι
- Επικάλυψη
- Καρύδια (ψιλοκομμένα)
Εκτέλεση:
- Χτυπάμε τη ζάχαρη με το ταχίνι στο μίξερ μέχρι να ασπρίσουν.
- Προσθέτουμε τα υπόλοιπα υλικά και ανακατεύουμε πολύ καλά.
- Προσθέτουμε το αλεύρι και ζυμώνουμε. Προσοχή δε ζυμώνουμε πολύ ώρα, ίσα ίσα από μέσα προς τα έξω.
- Στρώνουμε αντικολλητικό χαρτί σε ένα ταψί.
- Πλάθουμε τα μελομακάρονα σε όποιο σχήμα θέλουμε και τα τοποθετούμε στο ταψί.
- Καρφώνουμε στη μέση του κάθε μελομακάρονου ένα γαρίφαλο και με ένα πιρούνι ή το πίσω μέρος μιας τρυπητής κουτάλας δημιουργούμε σχέδια.
- Ψήνουμε τα μελομακάρονα στον φούρνο, στους 160 βαθμούς, για 20-25 λεπτά.
- Μόλις τα μελομακάρονα ροδίσουν, τα βγάζουμε από τον φούρνο.
- Σε ένα κατσαρολάκι βράζουμε το σιρόπι.
- Σιροπιάζουμε τα μελομακάρονα όσο είναι ζεστά και τα αφήνουμε να τραβήξουν το σιρόπι.
- Βάζουμε σε ένα πιάτο ψιλοκομμένο καρύδι και βουτάμε τα μελομακάρονα ένα-ένα για να κολλήσουν καλά τα καρύδια.
- Μετά από 24 ώρες τα μελομακάρονα έχουν τραβήξει όλο το σιρόπι και είναι μελωμένα.
