Με αφορμή τον μεγάλο σεισμό 7,8 Ρίχτερ και των μετασεισμών του, ο ένας 7,5 Ρίχτερ, που έχουν κοστίσει τη ζωή σε πάνω από 23.000 ανθρώπους και έχουν ισοπεδώσει χιλιάδες κτίρια σε Τουρκία και Συρία, το theCommonSense? αναρωτιέται από πότε υπάρχει η σεισμολογία και κάνει μια λίστα των πιο θανατηφόρων σεισμών ανά τον κόσμο από το 2000 και μετά…
…
Νωρίς το απόγευμα τις 22ης Μαΐου 1960, στις 15:11 για την ακρίβεια, συνέβη ο μεγαλύτερος σεισμός στην ιστορία. Πρόκειται για τον μεγάλο σεισμό της Βαλβίντια, στην Χιλή, μεγέθους 9,5 της κλίμακας Ρίχτερ, 9,4-9,6 με βάση την κλίμακα στιγμιαίου μεγέθους ( όπως ορίστηκε το 1979 από τους Thomas C. Hanks και Hiroo Kanamori) ή 11 βαθμών σύμφωνα με την κλίμακα Μερκάλλι. Το αποτέλεσμα ήταν απανωτά τσουνάμι που επηρέασαν εκτός από τον νότο της Χιλής, την Χαβάη, τις Φιλιππίνες, την Ιαπωνία, την Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία, ακόμη και τις Αλεούτιες Νήσους, με ζημιές που υπολογίζονται από 4 έως 8 δις δολάρια (με βάση την τιμαριθμική προσαρμογή το 2022).
Για την ιστορία, τόσο η κλίμακα Μερκάλλι όσο και η κλίμακα Ρίχτερ είναι μέθοδοι μέτρησης των σεισμών που ορίστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα, το 1902 και το 1935 αντίστοιχα. H κλίμακα Ρίχτερ είναι κλίμακα τοπικού μεγέθους ενώ η κλίμακα Μερκάλλι είναι κλίμακα σεισμικής έντασης. Ανεξάρτητα με το τί ορίζουν και πώς μετράνε, και οι τρεις κλίμακες δείχνουν την ανθρώπινη ανάγκη κατανόησης του φυσικού φαινομένου που ονομάζεται σεισμός. Όμως παρότι τεχνολογικά τα εργαλεία αυτά δημιουργήθηκαν σχετικά πρόσφατα, η ανάγκη κατανόησης του φαινομένου είναι πολύ παλιότερη.
Είναι 1η Νοεμβρίου 1755, ημέρα των Αγίων Πάντων και η ζωή στην Λισαβόνα ξεκινά με τους πιστούς να πηγαίνουν στην εκκλησία. Η Λισαβόνα είναι το κέντρο μιας παγκόσμιας εμπορικής υπερδύναμης με αποικίες στο Capo Verde, την Μοζαμβίκη και την Αγκόλα έως και την νήσο Γκόα και το Μακάο, αλλά και την Βραζιλία στην Αμερική. Ένα βασίλειο και μια υπερδύναμη όπου μόνο οι πλούσιοι, έμποροι ή αριστοκράτες, μπορούσαν να έχουν ασφαλή κτίσματα. Και τότε, γύρω στις 9 και μισή το πρωί, οι κάτοικοι παρατήρησαν τους γλάρους να βγάζουν περίεργους ήχους και να πετούν σε παράξενους σχηματισμούς, ενώ ένας βόμβος ακούστηκε από τα έγκατα της γης. Μέσα σε δευτερόλεπτα η πόλη ισοπεδώθηκε από το σεισμό και το τσουνάμι ύψους πέντε μέτρων και μεγάλες πυρκαγιές ξέσπασαν, έχοντας ως αποτέλεσμα τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων, με τα 2/3 της πόλης να καταστρέφονται ολοσχερώς. Για την εκκλησία και τους επιζήσαντες ο σεισμός ήταν το αποτέλεσμα της οργής του Θεού, ενώ ταυτόχρονα αποτέλεσε μια είδηση που θα έκανε το γύρο της Ευρώπης.
Όμως είμαστε στο 1755 και διανοούμενοι διαφωτιστές έρχονται να αμφισβητήσουν την θεολογική εξήγηση τέτοιων φυσικών φαινομένων. Η επιστήμη σιγά σιγά ερχόταν να δώσει τις εξηγήσεις που η ανθρωπότητα χρειαζόταν. Ανάμεσα σε αυτούς που θα έσπευδαν να κατανοήσουν επιστημονικά τους σεισμούς ήταν και ο Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Μαρκήσιος ντε Πόμπαλ, ιδρύοντας μια νέα επιστημονική κατηγορία: αυτή της σεισμολογίας. Όχι όμως με τεχνολογικά μέσα αφού αυτά ήταν ανύπαρκτα την εποχή εκείνη, αλλά όντας υπεύθυνος για την ανάπλαση και ανακατασκευή της πόλης, ο Μαρκήσιος ντε Πομπάλ άρχισε να στέλνει ερωτηματολόγια σε κάθε ενορία, με ερωτήματα όπως πόσο κράτησε ο σεισμός, πόσο δυνατός ήταν, τί κατέστρεψε και πόσοι πέθαναν από τον σεισμό. Η ομάδα του ανέλαβε να λάβει και να αναλύσει τα ερωτηματολόγια, βρίσκοντας τις κοινές απαντήσεις, δημιουργώντας ταυτόχρονα ένα πρότυπο για το φαινόμενο του σεισμού και θέτοντας τις βάσεις για την σύγχρονη σεισμολογία.
Με βάση τα δεδομένα που συνέλεξε, οι σεισμολόγοι σήμερα μπορούν να συμπεράνουν ότι ο μεγάλος σεισμός που έπληξε την Λισαβόνα το 1755 κυμαινόταν μεταξύ 8.5 – 9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.
…
Ακολουθεί μία λίστα με μερικούς από τους πιο θανατηφόρους σεισμούς στον κόσμο από το 2000 όπως καταγράφηκαν από το apnews:
— 22 Ιουνίου 2022: Στο Αφγανιστάν, περισσότεροι από 1.100 άνθρωποι σκοτώνονται από σεισμό μεγέθους 6,1 Ρίχτερ .
— 14 Αυγούστου 2021: Στην Αϊτή, ένας σεισμός μεγέθους 7,2 Ρίχτερ σκοτώνει περισσότερους από 2.200 ανθρώπους.
— 28 Σεπτεμβρίου 2018: Σεισμός μεγέθους 7,5 βαθμών έπληξε την Ινδονησία, σκοτώνοντας περισσότερους από 4.300 ανθρώπους.
— 25 Απριλίου 2015: Στο Νεπάλ, περισσότεροι από 8.800 άνθρωποι σκοτώνονται από σεισμό 7,8 Ρίχτερ .
— 11 Μαρτίου 2011: Σεισμός μεγέθους 9,0 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στα ανοιχτά της βορειοανατολικής ακτής της Ιαπωνίας προκαλεί τσουνάμι , σκοτώνοντας σχεδόν 20.000 ανθρώπους.
— 12 Ιανουαρίου 2010: Στην Αϊτή, 316.000 άνθρωποι σκοτώνονται από σεισμό 7,0 Ρίχτερ , σύμφωνα με κυβερνητικούς υπολογισμούς.
— 12 Μαΐου 2008: Σεισμός 7,9 Ρίχτερ έπληξε το ανατολικό Σιτσουάν στην Κίνα, με αποτέλεσμα πάνω από 87.500 θανάτους.
— 26 Μαΐου 2006: Περισσότεροι από 5.700 άνθρωποι σκοτώνονται όταν σεισμός μεγέθους 6,3 βαθμών έπληξε το νησί Ιάβα της Ινδονησίας.
— 8 Οκτωβρίου 2005: Σεισμός μεγέθους 7,6 Ρίχτερ σκοτώνει περισσότερους από 80.000 ανθρώπους στην περιοχή Κασμίρ του Πακιστάν.
— 28 Μαρτίου 2005: Σεισμός μεγέθους 8,6 Ρίχτερ στη βόρεια Σουμάτρα στην Ινδονησία σκοτώνει περίπου 1.300 ανθρώπους.
— 26 Δεκεμβρίου 2004: Σεισμός μεγέθους 9,1 βαθμών στην Ινδονησία πυροδότησε τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό , σκοτώνοντας 230.000 ανθρώπους σε δώδεκα χώρες.
— 26 Δεκεμβρίου 2003: Σεισμός μεγέθους 6,6 βαθμών έπληξε το νοτιοανατολικό Ιράν, με αποτέλεσμα 50.000 νεκρούς.
— 21 Μαΐου 2003: Περισσότεροι από 2.200 άνθρωποι σκοτώνονται σε σεισμό 6,8 Ρίχτερ στην Αλγερία.
— 26 Ιανουαρίου 2001: Σεισμός 7,7 Ρίχτερ χτυπά το Γκουτζαράτ στην Ινδία, σκοτώνοντας 20.000 ανθρώπους.
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Σεισμός Τουρκία, 6/2/2023, REUTERS/Khalil Ashawi