Τριάντα χρόνια πριν, ο Tim Lang τραυματίστηκε στην πρώτη επίθεση στους δίδυμους πύργους, ένα δυσοίωνο αλλά που συχνά παραβλέπεται προοίμιο της 11ης Σεπτεμβρίου. Δεν ξεχνάει.
…
Πριν από τριάντα χρόνια, στις 26 Φεβρουαρίου, τρομοκράτες άφησαν μια βόμβα βάρους άνω του μισού τόνου σε ένα νοικιασμένο βαν που ήταν σταθμευμένο κάτω από το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, έναν χώρο εργασίας για δεκάδες χιλιάδες. Το φιτίλι του που σιγόκαιγε χρειάστηκε περίπου 12 λεπτά για να κλείσει το χάσμα μεταξύ του καθημερινού και του φρικτού.
Η έκρηξη το μεσημέρι άφησε έναν κρατήρα βάθους αρκετών ορόφων, έστειλε δριμύ καπνό στον βόρειο πύργο του κέντρου και σκότωσε έξι ανθρώπους. Περισσότεροι από 1.000 άλλοι τραυματίστηκαν εκείνη την ημέρα, συμπεριλαμβανομένου ενός μελαχρινού έμπορου λίγα μέτρα από την υπόγεια έκρηξη.
Οκτώ χρόνια αργότερα, ο ίδιος άνθρωπος, ο Τιμ Λανγκ, έφυγε από το Κάτω Μανχάταν καθώς τρομοκράτες χτύπησαν ξανά το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, αυτή τη φορά με αεροσκάφη. Είδε τον πρώτο από τους δύο πύργους του να λυγίζει και να πέφτει σε μια επίθεση που σκότωσε σχεδόν 3.000 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των αγαπημένων του.
Ο κύριος Λανγκ είναι πλέον 69 ετών, με άσπρα μαλλιά και φωτογραφίες εγγονιών στο smartphone του. Ο ίδιος περιγράφει τον εαυτό του ως έναν συνηθισμένο άνθρωπο. Ωστόσο, είναι επίσης ένας κάποιος που έζησε δύο αξιοσημείωτα γεγονότα: τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, που αναστάτωσαν την παγκόσμια πολιτική, και τον βομβαρδισμό της 26ης Φεβρουαρίου 1993, ο οποίος είναι λιγότερο ανεξίτηλα γραμμένος στη συλλογική μνήμη, αλλά είναι δυσοίωνος προάγγελος.
«Σχεδόν όλοι το ξεχνούν», είπε.
Όχι ο κύριος Λανγκ. Συνεχίζει να επεξεργάζεται αυτό που συνέβη — ενώ εργάζεται για να πιέσει ενάντια στα συναισθήματα μίσους που μπορεί να τον καταβροχθίσουν τόσο εύκολα όσο η φλεγόμενη τρύπα που άφησε η βόμβα. «Υπάρχει ένα ρητό», είπε. «Η αγανάκτηση είναι σαν να παίρνεις δηλητήριο και να ελπίζεις να πεθάνει ο άλλος».
Ωστόσο, εκείνη η Παρασκευή του Φεβρουαρίου και εκείνη ηΤρίτη του Σεπτεμβρίου έχουν γίνει μέρος του. Τρέμει τις επετείους.
«Τις ημέρες πριν από αυτό, δεν κοιμάμαι», είπε ο κ. Λανγκ. «Και αυτό έχει ήδη αρχίσει. Ο Φεβρουάριος είναι εδώ. Άρα έχω πρόβλημα».
…
Τον χειμώνα του 1993, ο κ. Λανγκ πέτυχε στη Wall Street και καταποντίστηκε σχεδόν σε όλα τα άλλα. Θα ήταν ο μελλοντικός διαζευγμένος πατέρας δύο αγοριών και δύο κοριτσιών, αποξενωμένος από πιστούς Ρωμαιοκαθολικούς γονείς που πίστευαν στην ιερότητα του γάμου. Τώρα ο Τιμ, το τέταρτο από τα δώδεκα παιδιά που είχαν μεγαλώσει στο Μπρούκλιν της εργατικής τάξης, ζούσε μόνος και ένιωθε μόνος.
Δεν ήθελε να πάει στην πόλη εκείνη την ημέρα, αλλά ο συνέταιρός του επέμενε ότι χρειαζόταν σε μια συνάντηση στις 12:30. Ένας απρόθυμος κύριος Λανγκ άφησε το διαμέρισμα του στο Νιου Τζέρσεϊ και οδήγησε το Toyota 4Runner του μέσα στο κρύο, αργά το πρωί.
Καθώς κατευθυνόταν σε μια ράμπα στο υπόγειο γκαράζ του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, ένα Ford Taurus τον προσπέρασε με μεγάλη ταχύτητα. Μετά από σύντομη αναμονή, τα δύο οχήματα μπήκαν στο γκαράζ, το Ford έκανε δεξιά και το Toyota στρίβοντας αριστερά.
Αν ο κ. Λανγκ είδε το φορτηγό Ryder να είναι παρκαρισμένο στο ίδιο επίπεδο, δεν το πρόσεξε. Τράβηξε το SUV του δίπλα σε έναν τσιμεντένιο τοίχο, βγήκε και άνοιξε μια πόρτα στο πίσω κάθισμα για να μαζέψει το παλτό του και μερικά έγγραφα. Μετά ήρθε μια κρότος σαν κεραυνός.
Ένιωσε ολόκληρο το σώμα του να συμπιέζεται καθώς τον σήκωσαν και τον πέταξαν. Το κεφάλι του χτύπησε κάτι και ήταν έξω.
Ο κύριος Λανγκ ξύπνησε από μαυρίλα, πυκνό καπνό που έκαιγε τον λαιμό του και δεκάδες συναγερμούς αυτοκινήτων να τρυπούν το αυτί του. Έλεγξε τα πόδια και τα χέρια του και ένιωσε μια κολλώδη υγρασία στο πίσω μέρος του κεφαλιού του. Η αδυναμία του να δει τον έκανε να σκεφτεί για λίγο ότι τώρα ήταν αυτός ο δεύτερος τυφλός παίχτης γκάιντας στη μπάντα του.
Σκέψεις σαν κι αυτές ανακατεύονταν στο μυαλό του. Είχε εκραγεί το αυτοκίνητο δίπλα του; Είχε σχέση με τον όχλο; Τι γίνεται με εκείνη τη σελίδα από ένα ημερολόγιο βιβλικών ρήσεων που είχε κολλήσει στο πορτοφόλι του εκείνο το πρωί; Γένεση: Μη φοβάσαι.
Βήχοντας και πολύ ζαλισμένος για να σταθεί, ο κύριος Λανγκ σύρθηκε μέσα από τα οδοντωτά συντρίμμια σε ένα μακρινό φως — μπορούσε να δει! — πού προέρχονταν από αυτό που αποδείχθηκε ότι ήταν το Toyota του. Μπήκε μέσα για να το απομακρύνει, μόνο που συνειδητοποίησε ότι ήταν στραπατσαρισμένο.
Χαμηλά στο έδαφος και με το πουλόβερ του τραβηγμένο πάνω από τη μύτη του, προσπάθησε να βρει μια έξοδο. Εξοικειωμένος με τη διάταξη του γκαράζ, οδήγησε προς το κατεστραμμένο γραφείο του διευθυντή για να βρει ένα τηλέφωνο, έπεσε πάνω σε ένα νεκρό σώμα και μετά σύρθηκε στην άκρη του χάσματος που δημιουργήθηκε από την έκρηξη.
«Επομένως, αν τα πράγματα ήταν άσχημα εκεί που ήμουν πριν, αυτός ο λάκκος εκτοξεύει πράγματα από τον πάτο της κόλασης», θυμήθηκε πρόσφατα ο κ. Λανγκ στο «Operation Tradebom», ένα podcast για τον βομβαρδισμό.
Σύρθηκε μακριά, ξάπλωσε δίπλα σε ένα αυτοκίνητο, προσευχήθηκε για τα παιδιά του και για να βρει το κουράγιο να πεθάνει. Μια ηρεμία άρχισε να τον κυριεύει. Τότε ακούστηκε ένας κρότος από μακριά.
«Και ούρλιαξα», είπε.
Κάποιος ακούγοντας τις κραυγές του ειδοποίησε δύο μέλη της Μονάδας Υπηρεσιών Έκτακτης Ανάγκης του Αστυνομικού Τμήματος της Νέας Υόρκης που έφτασαν νωρίς στη σκηνή: τον ντετέκτιβ Έντουαρντ Τζόργκενς και τον αστυνομικό Κόρι Κούνεο. Φορώντας μάσκες οξυγόνου και χρησιμοποιώντας έναν πυροσβεστικό σωλήνα τυλιγμένο κοντά σε μια πόρτα ως πρόσδεση, μπήκαν στο σκοτάδι που απλωνόταν παντού.
«Κουβαλούσαμε αυτούς τους τεράστιους φακούς και παρόλα αυτά δεν μπορούσες να δεις έξι ίντσες μπροστά σου», θυμάται ο κ. Cuneo.
Το σωσίβιο τους από έναν πυροσβεστικό σωλήνα τελείωσε, αλλά σποραδικές εκκλήσεις για βοήθεια ακούγονταν πάνω από την κακοφωνία του συναγερμού αυτοκινήτου. Προχώρησαν.
Λίγα λεπτά αργότερα, μια μπότα διασώστη που φωτιζόταν από έναν φακό εμφανίστηκε μπροστά στον κύριο Λανγκ και την άρπαξε. Επιτέλους: επαφή.
Η ελπίδα ότι θα μπορούσε να επιβιώσει συναγωνιζόταν τον φόβο ότι δεν μπορούσε να αναπνεύσει – και αυτό που ανέπνεε ήταν τοξικό. Έπιασε το χέρι του κυρίου Κουνέο.
«Δεν θα του άφηνα το χέρι», θυμάται ο κ. Λανγκ. «Έτρεμα και έκλαιγα και δεν άφηνα ποτέ το χέρι του».
Με δύο να υποστηρίξουν τον έναν, οι άντρες σκόνταψαν και πέρασαν στο σκοτάδι. Τελικά, έφτασαν σε ένα κλιμακοστάσιο, στο φως της ημέρας και στην οδό Ελευθερίας, όπου ο σοκαρισμένος άνδρας τυλιγμένος στην κάπνα ακούμπησε απαλά στο πεζοδρόμιο.
Μετά από αρκετές ώρες στο νοσοκομείο, ο κ. Λανγκ επέστρεψε στην απομόνωση του κατά μήκος της ακτής του Τζέρσεϊ. «Ήταν η πιο σκοτεινή περίοδος της ζωής μου», είπε. «Τώρα, μπορώ να κοιτάξω πίσω και να πω, ξέρετε, ο Κύριος μπορεί να σας παρακινήσει, ή θα μπορούσε να σας κάνει να εκραγείτε για να το διορθώσετε».
Ο κύριος Λανγκ θα καθόταν στην άκρη του νερού, ευγνώμων που ήταν ζωντανός – χαρούμενος μόνο για τον καφέ στο χέρι του – αλλά και θρηνώντας για την απώλεια άλλων ζωών, για την κατάσταση των πραγμάτων, για τη δική του κατάσταση. Σκέφτηκε εκείνη τη γραμμή από τη Γέννεση και για εκείνον τον οδηγό του Ford Taurus που του είχε κόψει τον δρόμο, έστριψε δεξιά και σκοτώθηκε. Μερικές φορές έκλαιγε.
«Όποιες και αν ήταν οι προτεραιότητές μου, άλλαξαν όταν βγήκα», είπε. «Όπως όταν πετάς πολλές μπάλες στον αέρα και προσγειώνονται με διαφορετική σειρά».
…
Χρειάστηκε χρόνος για να κατανοήσει την νέα κατάσταση. Βρήκε έναν θεραπευτή. Αφοσιώθηκε βαθύτερα στην πίστη του. Συμφιλιώθηκε με τους γονείς και τα αδέρφια του. Ξαναπαντρεύτηκε και έγινε πατέρας δύο ακόμη κοριτσιών.
Διάβαζε επίσης πολύ για το ριζοσπαστικό Ισλάμ. “Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι?” Ο κύριος Λανγκ είπε ότι ήθελε να μάθει. «Και γιατί προσπάθησαν να με σκοτώσουν;»
Έμαθε ότι ο εγκέφαλος του βομβαρδισμού, Ραμζί Αχμέντ Γιούσεφ, ήταν απογοητευμένος με τον αριθμό των νεκρών και ήλπιζε ότι ο βόρειος πύργος θα γκρεμιζόταν πάνω στον νότιο πύργο.
«Πάντα ήξερα ότι θα επέστρεφαν», είπε ο κ. Λανγκ.
Ο κ. Γιούσεφ, ο οποίος έφυγε από τις Ηνωμένες Πολιτείες λίγες ώρες μετά τον βομβαρδισμό, θα συνεργαστεί με τον θείο του από τη μητέρα του, Khalid Shaikh Mohammed, ο οποίος είχε στείλει χρήματα με τραπεζικό έμβασμα σε έναν από τους συν-συνωμότες του κ. Yousef. Τα σχέδια του τρόμου συνεχίστηκαν.
Ο κ. Γιούσεφ συνελήφθη το 1995 και τελικά καταδικάστηκε για τον βομβαρδισμό του εμπορικού κέντρου και για την επακόλουθη συνωμοσία για την κατάρριψη πολλών αμερικανικών αεροπλάνων. Εκτίει ισόβια χωρίς αναστολή σε ένα ομοσπονδιακό σωφρονιστικό κατάστημα «supermax» στο Κολοράντο.
Αλλά ο θείος του συνέχισε να αποφεύγει τη σύλληψη. Και το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, ο κ. Λανγκ και ο αδερφός του Ρίτσαρντ πήγαιναν στο κτήριο του Κάτω Μανχάταν όταν κάποιος είπε ότι ένα αεροπλάνο χτύπησε τον βόρειο πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου. Βγαίνοντας γρήγορα στην οδό Rector, είδαν το σημείο της πρόσκρουσης και την πυρκαγιά που ακολούθησε – ακριβώς κάτω από όπου η αδελφή τους Rosanne εργαζόταν ως έμπορος μετοχών.
Τα αδέρφια έτρεξαν στο πολυώροφο γραφείο τους και προσπάθησαν να της τηλεφωνήσουν. Καμία απάντηση. Στη συνέχεια άκουσαν έναν τρομερό ήχο κροτάλισμα του εδάφους και κοίταξαν έξω για να δουν το δεύτερο αεροσκάφος να πετάει δίπλα και μέσα στον νότιο πύργο.
Φοβούμενοι περισσότερες επιθέσεις, οι αδερφοί Λανγκ έφτασαν στην προβλήτα 11 στο ανατολικό άκρο της Γουόλ Στριτ και επιβιβάστηκαν σε ένα από τα πρώτα πορθμεία που εκκένωσης ανθρώπων στο Νιου Τζέρσεϊ. Καθώς το σκάφος απομακρύνθηκε, είδαν τον νότιο πύργο να πέφτει.
«Πρέπει να προσευχόμαστε», θυμάται ο κ. Λανγκ να λέει.
Οι άνδρες δεν γνώριζαν ακόμη ότι ο ανιψιός τους Μπρένταν, 30 ετών, διευθυντής έργου για μια κατασκευαστική εταιρεία, ήταν μεταξύ εκείνων που σκοτώθηκαν στην κατάρρευση του νότιου πύργου. Και καθώς το πλοίο τους πλησίασε την αποβάθρα στο Χάιλαντς περίπου 40 λεπτά αργότερα, ο καπετάνιος ανακοίνωσε ότι έπεσε και ο βόρειος πύργος.
Τέσσερα από τα αδέρφια Λανγκ – ο Τιμ, ο Ρίτσαρντ, ο Ντόναλντ και ο Μάρτι, ένας μόλις συνταξιούχος πυροσβέστης της Νέας Υόρκης – κατευθύνθηκαν την επόμενη μέρα στο Κάτω Μανχάταν, ελπίζοντας να βρουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα ζωντανά. Αλλά ήξεραν.
Η Rosanne Lang, 42, ήταν διαζευγμένη μητέρα ενός έφηβου γιου. Μια γεύση της επίδρασής της στους άλλους ήρθε όταν ο κύριος Λανγκ και ένας αδερφός πήγαν να παραλάβουν τη Mercedes της στο συνηθισμένο της πάρκινγκ στο Τζέρσεϊ Σίτι. Έδειξε το αυτοκίνητο και ο συνοδός ξέσπασε σε κλάματα.
Οι ομοσπονδιακές αρχές έχουν αναγνωρίσει τον θείο του κ. Γιούσεφ, τον κ. Μοχάμεντ, ως τον κύριο αρχιτέκτονα των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου. Συνελήφθη το 2003, κρατείται από το 2006 σε στρατιωτική φυλακή στο Γκουαντάναμο, όπου οι προσπάθειες δίωξής του έχουν καθυστερήσει λόγω πολλών επιπλοκών, συμπεριλαμβανομένου των βασανιστηρίων του από τη CIA.
Το 2019, ο κ. Λανγκ ήταν μέλος μιας ομάδας που προσκλήθηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να παρακολουθήσει τις διαδικασίες στον Κόλπο του Γκουαντάναμο. Βλέποντας τον κ. Μοχάμεντ από κοντά, υπό κράτηση, δεν ένιωσε μίσος, λέει – μόνο μια βαθιά θλίψη για χαμένες ζωές, σπαταλημένες ζωές και συστήματα πεποιθήσεων που επιτρέπουν τη δολοφονία αθώων ανθρώπων ως αντίποινα.
«Υπάρχει μια πολυπλοκότητα στη ζωή των άλλων ανθρώπων που είναι πέρα από τη δική μου αντίληψη», είπε.
Αυτές τις μέρες, ο κ. Λανγκ διευθύνει μια εταιρεία διαπραγμάτευσης μετοχών, την Global Liquidity Partners, από ένα γραφείο κοντά στο σπίτι του στην παραλία Monmouth. Παίζει γκολφ, παρευρίσκεται σε μια ανδρική ομάδα προσευχής, παίζει γκάιντα, κάνει παρελάσεις και απολαμβάνει τη συντροφιά των επτά εγγονιών του, όλα αγόρια.
Τα χρόνια έρχονται και φεύγουν, όπως και οι επέτειοι.
Πριν από λίγες μέρες, την Ash Wednesday, ο κ. Λανγκ πήγε σε μια καθολική εκκλησία και έλαβε την γκρίζα μουντζούρα στο μέτωπό του για να του θυμίσει, μεταξύ άλλων, τη θνησιμότητα του. Δύο άλλες μέρες στο ημερολόγιό του κάνουν το ίδιο.
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Ο Τιμ Λανγκ ήταν μάρτυρας και των δύο επιθέσεων στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου. Ακόμα επεξεργάζεται αυτό που συνέβη.Πίστωση…Bryan Anselm για τους New York Times
Πηγή: nytimes