Όλοι γνωρίζουμε πως η χώρα μας βασιζόταν ανέκαθεν στον τουρισμό όπως και σήμερα. Τα υπέροχα νησιά και οι παραλίες αποτελούν τους πιο ξακουστούς και δημοφιλείς προορισμούς διακοπών σε όλο τον πλανήτη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την μαζική προσέλευση τουριστών και την παράλληλη ενδυνάμωση της οικονομίας. Η σωρεία εκτός από θετικά έχει φέρει και αρνητικά.
…
Τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά την πανδημία έχουν αλλάξει τα δεδομένα στον τουρισμό. Οι νέοι ενώ στο παρελθόν ενδιαφέρονταν για τέτοιες θέσεις πλέον αυτό δεν ισχύει καθώς οι ίδιοι δυσανασχετούν βλέποντας τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης που συνεπάγει η κάθε θέση. Οι εργαζόμενοι δεν επιθυμούν να δουλεύουν υπό συνθήκες εκμετάλλευσης παρά τους μισθούς που τους «τάζουν». Στην αντίπερα όχθη οι ιδιοκτήτες ξενοδοχειακών επιχειρήσεων και άτομα από τον κλάδο της εστίασης κάνουν λόγο για πρωτοφανή έλλειψη προσωπικού. Ως συνέπεια κυριαρχεί η αστάθεια και η αντιπαράθεση.
Από την μια πλευρά έχουμε τις τουριστικές επιχειρήσεις οι οποίες βασίζονται οικονομικά στην θερινή περίοδο και στους ξένους επισκέπτες που έρχονται να απολαύσουν τα τοπία και «το όνειρο του να ζεις στην Ελλάδα». Οι ανάγκες για κάλυψη θέσεων εργασίας ήταν πάντοτε μεγάλες λόγω του αυξημένου όγκου τουριστών κάθε χρόνο. Στα συμβόλαια εργασίας οι ιδιοκτήτες συχνά προσφέρουν ελκυστικά προνόμια όπως υψηλούς μισθούς σε σχέση με τον ισχύοντα κατώτατο, πλήρη διατροφή, tips καθώς και δωρεάν διαμονή. Ενώ όλα παρουσιάζονταν αρχικά ειδυλλιακά, όταν συνειδητοποιούσαν τις πραγματικές αρμοδιότητες και τις άθλιες συνθήκες εργασίας είτε έφευγαν είτε παρέμεναν γιατί είχαν ανάγκη τους μισθούς. Ειδικά την τελευταία τριετία οι νέοι διστάζουν να εργαστούν σε δυσμενείς συνθήκες για πέντε ολόκληρους μήνες, επειδή απλώς οι ιδιοκτήτες «πατάνε» στην ανάγκη για εργασία. Η συμπεριφορά τους τα τελευταία χρόνια οδήγησε στο σημείο ενόψει τουριστικής σεζόν να μην διαθέτουν εργατικό προσωπικό. Καταβάλλοντας κάθε προσπάθεια να προσλάβουν άτομα υποστηρίζουν με υπεροψία πως οι νέοι φοβούνται την εργασία και δεν εκτιμούν ότι τους προσφέρουν και προτιμούν να «βολεύονται» με επιδόματα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συζήτηση στην εκπομπή του ΣΚΑΪ «Δεκατιανοί», μεταξύ ενός επί 9 έτη εργαζόμενου στον τουρισμό και ενός επιχειρηματία μπαρ στην Νάξο. Ο πρώτος εξήγησε πως οι συνθήκες εργασίας στα νησιά της Ελλάδας είναι πανομοιότυπες. Οι εργαζόμενοι έχουν υπέρογκο φόρτο εργασίας, αναλαμβάνουν πολλαπλά πόστα την ίδια στιγμή και δεν δουλεύουν τις συμφωνημένες ώρες. Υποστήριξε μάλιστα πως πολλά άτομα παθαίνουν υπερκόπωση λόγω των πολύωρων βαρδιών, τραυματίζονται εν ώρα εργασίας και πολλοί λόγω πίεσης παθαίνουν κρίσεις πανικού. Ουσιαστικά παρότρυνε τους νέους να μην συμβιβάζονται με τέτοιες θέσεις εργασίας καθώς οι εργαζόμενοι θυσιάζονται στον βωμό της βαριάς βιομηχανίας του τουρισμού. Επίσης, σημείωσε πως τα άτομα αργότερα θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα με τα ένσημά τους. Ο ιδιοκτήτης όμως παραπονέθηκε πως εκ των προτέρων είχε ενημερώσει τους υποψήφιους υπαλλήλους τους για την δυσκολία της δουλειάς αλλά και για τον ανάλογο μισθό.
Σε ένα πρόσφατο δημοσίευμα του VICE παρουσιάστηκαν μαρτυρίες από άτομα που εργάζονται σεζόν και υποστήριξαν πως η πίεση και η ένταση δεν είναι μόνο σωματική αλλά και ψυχολογική. Υπερκόπωση και ψυχοσωματικά δυστυχώς δεν λείπουν. Υπήρχαν ακόμη και καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση και λεκτική βία από ανώτερους.
«Όταν από ένα τραπέζι κάνουμε τζίρο 20.000 ευρώ, καταλαβαίνεις τι μπορεί να συμβεί. Το προσωπικό έρχεται τελευταίο, οι ανθρωπιστικές ιδέες πάνε περίπατο».
Φέτος το καλοκαίρι οι νέοι γύρισαν την πλάτη στον τουριστικό τομέα και για αυτό υπάρχουν 62.000 κενές θέσεις εργασίας. Οι νέοι προτιμούν να μην αποτελούν αντικείμενα εκμετάλλευσης για αυτό και νιώθουν αγανάκτηση. Η ανταμοιβή με ψίχουλα για μια επώδυνη και αναξιοπρεπή εργασία σαν κι αυτή δεν αξίζει.
Μία νέα προσωρινή λύση που βρέθηκε είναι η πρόσληψη ξένων υπαλλήλων σύμφωνα με υπουργική απόφαση για να καλυφθούν κάποια πόστα. Παρ’ όλα αυτά ουσιαστικές λύσεις δεν έχουν βρεθεί. Πάρθηκε μια γρήγορη και σπασμωδική απόφαση η οποία φανερώνει πως οι συνθήκες θα είναι το ίδιο δύσκολες και για τους ξένους υπαλλήλους. Η κάθε επιχείρηση θα έπρεπε προπαντός να προσλάβει αριθμό ατόμων ανάλογα με το μέγεθος της καθεμιάς και όχι να έχει λιγοστά άτομα σε πολλά πόστα ταυτόχρονα. Το κυριότερο όμως θα ήταν η αλλαγή της στάσης και της νοοτροπίας που επικρατεί. Συμπεραίνουμε πως όλα γίνονται για την καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας και όχι για τα χρήματα. Βέβαια καμία τέτοια ιδέα δεν έχει προταθεί ακόμη στο τραπέζι…
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Paros,1962. Photography by Ioannis Lamprou.
