Σε όλη την ανθρώπινη ιστορία, το φαγητό δεσπόζει και είναι χαρακτηριστικό στοιχείο της πολιτιστικής κουλτούρας του κάθε τόπου, φυλής και εποχής. Η γαστρονομική ποικιλία έχει τεράστιο εύρος, αλλά το ίδιο συναντάμε και στην συχνότητα και το περιχεόμενο των κυρίως και των μικρών γευμάτων.
Γιατί τα μικρά γεύματα, αυτά τα ελαφρά φαγητά ή τα υπολείμματα καταναλώνονταν από τους ανθρώπους από την αρχαιότητα. Δεν ανακάλυψε ο σύγχρονος πολιτισμός, πόσο μάλλον ο δυτικός αυτή τη λέξη με τα τέσσερα γράμματα. Τα σνακ κρύβουν πολύ ιστορία πίσω τους και αποτελούν μια ολόκληρη γαστρονομική φιλοσοφία.
Γιατί πολύ απλά τα σνακ, ή το κολατσιό όπως το λέμε στη χώρα μας, καλύπτει τις μικρές ανάγκες για φαγητό κατά τη διάρκεια της ημέρας, μεταξύ των κυρίως γευμάτων. Είναι αυτά που δίνουν δύναμη και ενέργεια για να συνεχίσουμε. Στην αρχαιότητα, αυτά έτειναν να είναι φυσικά, γλυκά τρόφιμα που απαιτούσαν λίγη ή καθόλου προετοιμασία, όπως σταφύλια, σύκα ή μήλα.
Η μεγάλη αλλαγή στην ιστορική διαδρομή του σνακ, απαντάται στην Αμερική του δέκατου ένατου αιώνα με πρωταγωνιστή το φιστίκι, όπου το ενδιαφέρον για τα σνακ μετατοπίστηκε σταδιακά από τα φυσικά τρόφιμα στα παρασκευασμένα εμπορικά τρόφιμα, με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, ζάχαρη και λίπος. Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, η γεύση του φιστικιού εξαπλώθηκε βόρεια, όπου ενσωματώθηκε στην κουλτούρα των αγώνων του μπέιζμπολ και των θεάτρων βοντβίλ. Ακολούθησε το ποπ κορν, και τα σνακ έφεραν για πρώτη φορά το στίγμα της πώλησης από ανθυγιεινούς πλανόδιους πωλητές. Η εθιμοτυπία της μεσαίας τάξης της βικτωριανής εποχής (1837–1901) κατηγοριοποίησε κάθε φαγητό που δεν απαιτούσε σωστή χρήση σκευών ως κατώτερης τάξης.
Στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα τα επεξεργασμένα και συσκευασμένα τρόφιμα είναι αυτά που θεωρούνται πλέον σνακ. Ο όρος «πρόχειρο φαγητό» διαδόθηκε βέβαια πολύ αργότερα, το 1972 από τον Michael Jacobson του Κέντρου Επιστήμης στο Δημόσιο Συμφέρον. Η ανησυχία για τις κενές θερμίδες συνεχίστηκε, και ιδιαίτερη ανησυχία προκάλεσε η στόχευση της νεολαίας από εταιρείες σνακ.
Για να είμαστε πιο ακριβείς ήταν από το 1950 που οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν ένα έθνος των σνάκερ. Οι κατασκευαστές παρουσίασαν μια σειρά από συσκευασμένα σνακ που κάλυπταν τη βασική λαχτάρα για ζάχαρη, αλάτι και λίπος. Μέχρι τη δεκαετία του 1980, οι άνθρωποι κατανάλωναν σνακ παντού – στο σπίτι, στη δουλειά και στο σχολείο, καθώς και ενώ βρίσκονταν στο αυτοκίνητο ή περπατούσαν στο πεζοδρόμιο.
Το σνακ, και δη το συσκευασμένο, έγινε μέρος της αμερικανικής ποπ κουλτούρας, και διαδόθηκε σε όλο τον δυτικό κόσμο και έντονα στην Ευρώπη, όπως περίπου η Coca Cola. Άρχισαν να έχουν και ειδικά ονόματα… “πρωινό σνακ”, “σνακ το σχολείο”, “σνακ για τη δουλεία”, “απογευματινό σνακ”, “σνακ πριν τον ύπνο”, “σνακ αργά το βράδυ” ή “μεσονύκτιο σνακ” και πάει λέγοντας.
Αυτό κράτησε μέχρι το 2000. Στην αλλαγή της χιλιετίας είναι που άρχισαν να διατυπώνονται εντόνως ανησυχίες για την απώλεια των υγιεινών διατροφικών προτύπων και για την υπερκατανάλωση τροφών με μικρή θρεπτική αξία. Και έγινε η μεγάλη στροφή… προς το status quo ante.
Παραδοσιακά, τα σνακ παρασκευάζονταν από συστατικά που διατίθενται συνήθως στο σπίτι χωρίς μεγάλη προετοιμασία και είναι σχεδιασμένα για να είναι φορητά, γρήγορα και χορταστικά. Συχνά φρούτα, ξηροί καρποί, αλοιφές, κρέμες και βούτυρα, αλλαντικά, υπολείμματα φαγητού, σάντουιτς και γλυκά χρησιμοποιούνται ως σνακ.
Στην Ελλάδα, πριν εισάγουμε την συνήθεια του σνακ, είχαμε πάντα το κολατσό. Ετυμολογικά πρόκειται για μια μεσαιωνική ελληνική λέξη «κολατσίον» και βενετική από το «colazione» που σημαίνει πρόγευμα. Εννοιολογικά ήταν πάντα το πρόχειρο φαγητό, το πρόγευμα, που τρώγεται μεταξύ των κυρίως γευμάτων – το δεκατιανό ή το απογεμυατινό με άλλα λόγια.
Αυτό πάντως που είναι σίγουρο είναι ότι είτε το λέμε κολατσό είτε το λέμε σνακ, το πρόχειρο φαγητό που ετοιμάζουμε μόνοι μας είναι μέρος της ελληνικής κουλτούρας και απογειώνεται η ανάγκη μας για αυτό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Λίγο η ζέστη που δεν «σηκώνει» βαριά και μεγάλα γεύματα, λίγο τα ταξίδια, η θάλασσα και οι διακοπές, μικροί και μεγάλοι λατρεύουμε αυτά τις μικρές ενέσεις καταπολέμησης της πείνας. Και δεν σταματάμε να ψάχνουμε ιδέες για γλυκά ή αλμυρά σνακς για όλη την οικογένεια.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι η ΟΛΥΜΠΟΣ Παπαγιάννης έχει σκεφτεί για μας πριν από μας. Με μια μεγάλη σειρά από “all star cast” υγιεινών και θρεπτικών προϊόντων, όπως ταχίνι, ταχίνι κακάο, ταχίνι μέλι, αλοιφές super spread σε διάφορες γεύσεις (φυστικοβούτυρο, φυστικοβούτυρο κακάο, μπισκότο ταχίνι), κρέμες ξηρών καρπών σε πολλές γεύσεις, μας δίνουν τη βάση για να δημιουργήσουμε γλυκά σνακς σε συνδυασμό με φρούτα και όχι μόνο, να φτιάξουμε δροσερά και χορταστικά smoothies, να τα ενσωματώσουμε σε αλμυρά σάντουιτς, να…, να…, να… η φαντασία όταν έχεις τη σωστή πρώτη ύλη δεν τελειώνει ποτέ!
Και για όσους μετακινούνται ή δεν έχουν άμεση πρόσβαση στην κουζίνα τους η ΟΛΥΜΠΟΣ Παπαγιάννης έχει και πάλι τη λύση με τις συσκευασμένες μπάρες ξηρών καρπών, τα χαλβαδάκια σε ατομικές συσκευασίες μπουκίτσες και σε διάφορες γεύσεις, και πάντα χωρίς την προσθήκη συντηρητικών ή γλυκαντικών συστατικών.
Όπως δηλαδή θα τα είχαμε φτιάξει μόνοι μας στο σπίτι μας!!
