Ο Σπύρος Καβαλλιεράτος και ο Γιάννης Αχυρόπουλος συζητούν σχετικά με το πώς η γαλλική κοινή γνώμη σχολιάζει την υπόθεση δολοφονίας του 36χρονου Αντώνη Καρυώτη όταν μέλη του πληρώματος τον έσπρωξαν από τον καταπέλτη κατά την προσπάθειά του να επιβιβαστεί στο πλοίο Blue Horizon στο λιμάνι του Πειραιά στις 5 Σεπτεμβρίου.
Αφορμή τα σχόλια θεατών, που στην πλειοψηφία τους αποκλίνουν από την αντίδραση της ελληνικής κοινής γνώμης και επιδίδουν ευθύνες στον θανόντα, τα οποία αφορούσαν σε ένα βίντεο αφιέρωμα του γαλλικού τύπου.
Συγκεκριμένα, μια γαλλική ηλεκτρονική εφημερίδα, η Brut, που απευθύνεται κυρίως σε νέους, ανέβασε ένα μικρό βίντεο με τις εικόνες που όλοι γνωρίζουμε σχετικά με τις συνθήκες που οδήγησαν στον τραγικό θάνατο του Αντώνη Καρυώτη.
Η ιδιαιτερότητα της εφημερίδας είναι ότι δεν υπάρχουν ποτέ γραπτά κείμενα αλλά όλες οι ειδήσεις προωθούνται υπό μορφή βίντεο διάρκειας 30 με 40 δευτερολέπτων ενώ κάθε βίντεο σχολιάζεται την στιγμή της προβολής από κάποιον δημοσιογράφο. Στη συνέχεια οι επισκέπτες-θεατές γράφουν τις απόψεις τους υπό μορφή σχολίων.
Το επίμαχο βίντεο διαρκεί 1.30’ – ασυνήθιστα μεγάλο για τις συνήθειες της εφημερίδας – και σε 24 ώρες είχε 1.800.000 επισκέψεις.
Ακολουθεί η μετάφραση του λόγου του εκφωνητή στο γαλλικό βίντεο:
Αυτός ο άνδρας που προσπαθεί να επιβαστεί σε ένα πλοίο σπρώχθηκε στη θάλασσα από το πλήρωμα και στη συνέχεια πέθανε από πνιγμό. Σας λέμε περισσότερα για αυτή την υπόθεση που σοκάρει την Ελλάδα. Αυτή η σκηνή γυρίστηκε στις 5 Σεπτεμβρίου γύρω στις 21:00 στο λιμάνι του Πειραιά στην Αθήνα.
Σε αυτό το βίντεο 30 δευτερολέπτων, βλέπουμε έναν άνδρα να τρέχει προς το πλοίο και να προσπαθεί να επιβιβαστεί μέσω του καταπέλτη, ο οποίος είναι ακόμα χαμηλωμένος και προσβάσιμος από την αποβάθρα. Επεμβαίνουν δύο μέλη του πληρώματος και τον σπρώχνουν ξανά στην αποβάθρα. Ο επιβάτης επιβιβάζεται ξανά και ξεσπά καβγάς με έναν από τους υπαλλήλους καθώς το πλοίο φεύγει. Σπρώχνεται πολλές φορές. Ο επιβάτης χάνει την ισορροπία του και πέφτει στο νερό, ο καταπέλτης δεν είναι πλέον κολλημένος. Το πλοίο μετά φεύγει σαν να μην είχε συμβεί τίποτα.
Ο άντρας πνίγεται. Το σώμα του ανασύρθηκε μισή ώρα αργότερα. Αυτός ο επιβάτης, ονομαζόταν Αντώνης Καρυώτης και ήταν 36 ετών. Σύμφωνα με αρκετά ελληνικά ΜΜΕ, ο Αντώνης είχε μαζί του εισιτήριο επιβίβασης. Σε ένα βίντεο μεγαλύτερης διάρκειας από μία κάμερα ασφαλείας τον βλέπουμε επίσης στο πλοίο λίγα λεπτά νωρίτερα, βγαίνει έξω, συνομιλεί με κόσμο στην αποβάθρα πριν τρέξει προς το σκάφος καθώς φεύγει.
Εδώ και μια εβδομάδα, ο θάνατος του Αντώνη έγινε πρωτοσέλιδο στην Ελλάδα και είχε ήδη αρκετές συνέπειες. Αυτό το μέλος του πληρώματος κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία από αμέλεια και τα άλλα δυο κατηγορήθηκαν για συνέργεια σε ανθρωποκτονία. Ο καπετάνιος του πλοίου κατηγορήθηκε ότι έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή άλλων.
Σε ραδιοφωνική συνομιλία που μπόρεσε να αποκτήσει το ελληνικό ΜΜΕ ΑΝΤ1 κάποιος που φαίνεται ότι είναι ο καπετάνιος δηλώνει ότι «Νόμιζα ότι δεν είχε εισιτήριο. Νόμιζα ότι ήταν μαύρος, Πακιστανός. Καθόταν εκεί περιφερόμενος πάνω κάτω, αλλά δεν μου έδειξε το εισιτήριό του».
Ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας παραιτήθηκε μετά από δήλωση που θεωρήθηκε απάνθρωπη από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Λίγες ώρες μετά τον θάνατο του Αντώνη, δήλωσε «Υπάρχουν και αυτοί που θρηνούν για αυτούς που πήγαν να κάνουν την δουλειά τους και βρίσκονται κατηγορούμενοι για δολοφονία».
Επίσης, παραιτήθηκε και ο διευθύνων σύμβουλος της ναυτιλιακής εταιρείας Atika, στην οποία ανήκει το πλοίο Blue Horizon.
…
Κάποια ενδεικτικά σχόλια των Γάλλων αναγνωστών
Είχε το δικαίωμα να κατέβει και να ξανανέβει; Εάν σεβόταν τους κανονισμούς δεν θα συνέβαινε τίποτα.
Δεν λέω ότι δεν είναι κρίμα που έχασε ένας νέος τη ζωή του… αλλά όταν κάποιος σε εμποδίζει και σε σπρώχνει 1-2-3 φορές… εγκαταλείπεις… δεν κάθεσαι να παλεύεις στην άκρη του πλοίου. Εγώ θα έπαιρνα το επόμενο πλοίο.Αν είχε όπως λέγεται εισιτήριο, γιατί δεν το έδειχνε;
Μα γιατί κατέβηκε αν ήταν ήδη επάνω στο πλοίο; Και τρέχει τελευταία στιγμή να ξανανέβει; Ο καθένας δεν μπορεί να κάνει ό,τι του κατέβει. Κρίμα που έχασε τη ζωή του ένας νέος άνθρωπος, αλλά η συμπεριφορά του μου φαίνεται περίεργη.
Ο κόσμος έχει γίνει τρελός… τίποτα πια δε μας εντυπωσιάζει.
Δεν καταλαβαίνω την συμπεριφορά του τραγικού θύματος. Το βλέπω περισσότερο σαν μία άτυχη στιγμή. Κρίμα που ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του από βλακεία.
Ένας Έλληνας που πεθαίνει από πνιγμό είναι ένα σκάνδαλο και όλοι παραιτούνται, όταν την ίδια στιγμή πνίγονται μετανάστες κατά δεκάδες… αυτό δεν είναι τίποτα.
Η Ελλάδα έχει καλύτερη δικαιοσύνη από τη Γαλλία… με σοκάρει…
Κλαίω για το τραγικό θάνατο του νέου. Κλαίω όμως και για τους δύο υπαλλήλους που βρήκαν το μπελά τους προσπαθώντας να βγάλουν το μεροκάματο, αντιμετωπίζοντας κάποιον με περίεργη συμπεριφορά χωρίς κανένα σεβασμό στους κανόνες… Οι άλλοι επιβάτες που είχανε επιβιβαστεί στην ώρα τους και περίμεναν υπομονετικά, ήταν βλάκες; Σε μία οργανωμένη κοινωνία δεν κάνει ο καθένας ό,τι θέλει…
Όταν κατασκοτώνεσαι να μπεις σε ένα καράβι που ήδη έχει σηκώσει άγκυρα και ετοιμάζεται να φύγει με αναμμένες τις μηχανές ρισκάρεις ένα ατύχημα.
Αν όλοι σεβόταν τους κανονισμούς δεν θα συνέβαινε τίποτα. Όλοι ευθύνονται… αλλά την αρχή την έκανε ο άτυχος νέος.
Καλά δεν υπάρχει λιμενικό; Ένας έλεγχος πριν ανέβεις στο πλοίο; Θα λέγαμε ότι όλα μοιάζουν σαν ένα ξέφραγο αμπέλι..
Ένα πλοίο μπορεί να φύγει με ανοιχτή την πίσω πόρτα; Ρωτάω, απλά θα λέγαμε ότι κανένας δε σέβεται κανέναν κανονισμό κρίμα για το νέο που έχασε τη ζωή του. Έχω τη γνώμη όμως ότι αυτός προκαλέσει την μοίρα του.
Ο υπάλληλος έπρεπε να τον αφήσει να μπει και να το επιβάλλει μετά ένα πρόστιμο. Δεν μαλώνεις και δεν σπρώχνεσαι με κάποιον στην άκρη του πλοίου. Θα μπορούσανε να πέσουνε και οι δύο στο νερό. Μου φαίνεται περισσότερο σαν ατύχημα, δε νομίζω ότι ο υπάλληλος ήθελε να τον ρίξει στη θάλασσα αλλά να τον βγάλει έξω.
Γίνεται τόσο απλό και φθηνό η ζωή ενός ανθρώπου! Βρωμάει ρατσισμό η υπόθεση και την δικαιολογούμε με την τιμή ενός εισιτηρίου! Τι ντροπή!Κι αν ήταν ένας τρομοκράτης; Κι αν είχε πάνω του ένα όπλο και εκρηκτικά; Δεν υπήρχε κανείς εκεί να του κάνει έλεγχο;
…
Σπύρος Καβαλλιεράτος
Φαίνεται ότι η πρωτοτυπία ενός εγκλήματος ή ενός δυστυχήματος είναι πια ο πιο βασικός παράγοντας για να παιχτεί μια είδηση σε όλο τον κόσμο. Έτσι φαίνεται ότι έγινε και με το συγκεκριμένο βίντεο. Ο Γιάννης Αχυροπουλος μου μετέφερε κάποιες αντιδράσεις και σχόλια από τη Γαλλία, με σκοπό να δούμε και να αιτιολογήσουμε τη διαφορά τους από τις αντιδράσεις στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αντιδράσεις στην Ελλάδα είναι κατεξοχήν καταδικαστικές για τους υπαλλήλους που έσπρωξαν στη θάλασσα τον άτυχο νέο και συμφωνώ και εγώ με αυτό. (Να πω ότι είχα διαβάσει την είδηση αρχικά ως : “άνδρας πνίγηκε στην προσπάθειά του να πηδήξει να προλάβει το καράβι”. Δηλαδή ήδη βλέποντας την αλήθεια στο βίντεο ένιωθα εξαπατημένος.)
Παραθέτω κάποιους λόγους που στην Ελλάδα φάνηκε ως αδιανόητο έγκλημα. Ο Έλληνας είναι ο περισσότερο εξοικειωμένος με την ακτοπλοΐα πιθανόν από οποιονδήποτε άλλον στον κόσμο. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι μέρος της καθημερινότητάς του να επιβιβάζονται σε ένα πλοίο κάθε μέρα ή κάθε εβδομάδα, πολλές φορές φτάνοντας τελευταία στιγμή. Όλοι ξέρουμε ότι είναι κάτι που συνηθίζεται, όπως ακριβώς σε όλον το κόσμο κάποιος θα προσπαθήσει να μπει στο βαγόνι του μετρό την ώρα που κλείνει η πόρτα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αν εγκλωβιστεί, ο μηχανοδηγός θα ξεκινήσει χωρίς να συμβαίνει τίποτα πετσοκόβωντάς τον μέσα στο τούνελ.
Στην Ελλάδα δεν έχει συμβεί ποτέ τρομοκρατική επίθεση σε μέσο μαζικής μεταφοράς, πόσο μάλλον σε πλοίο που δεν ξέρω να έχει συμβεί πουθενά στον κόσμο. Άρα κανένας Έλληνας δεν νομίζω να σκέφτηκε στη στιγμή ότι μπορεί να επρόκειτο για τρομοκράτη.
Όντως φάνηκε τρελό και επικίνδυνο να ξαναπροσπαθήσει κάποιος να μπει από τη στιγμή που τον απώθησαν, όμως όλοι κρίνουμε σε σχέση με το αποτέλεσμα: τον άμεσο θάνατο σαν να μην έγινε τίποτα. Το πιο ανατριχιαστικό σχόλιο από τα γαλλικά είναι το: “η ελληνική δικαιοσύνη λειτουργεί καλύτερα από τη γαλλική”. Δηλαδή η αυτοδικία που εξ ορισμού είναι το αντίθετο της Δικαιοσύνης, φαίνεται στα μάτια κάποιων “πολιτών” ως το αποκορύφωμα της Δικαιοσύνης!
Προσωπικά δεν μπορώ να κατανοήσω τα γαλλικά σχόλια αποδοχής μιας τέτοιας πράξης παρά μόνο μέσα από την οπτική μιας αυξανόμενης δίψας για Τάξη η οποία κυριεύει τους ανθρώπους μπροστά στο Φόβο και το Άγνωστο.
Η ίδια δίψα για Τάξη φαίνεται ότι πιάνει τους Έλληνες μόνο όταν αφορά φτωχούς αλλοδαπούς, πράγμα που φαίνεται από τις συνομιλίες ασύρματων όπου ο ύπαρχος φέρεται να λέει ότι τον πέρασε για Πακιστανό χωρίς εισιτήριο. Και το ίδιο θα συνέβαινε για την ελληνική κοινή γνώμη αν όντως επρόκειτο για τέτοιον: θα δικαιολογούσε τον υπάλληλο.
Η Τάξη και η Ελευθερία θα είναι πάντα οι αόρατες δυνάμεις που σέρνουν τους ανθρώπους από τη μια και την άλλη. Από το χάος στο Άουσβιτς. Αν μου έλεγαν να επιλέξω ένα από τα δύο, θα διάλεγα το πρώτο. Αλλά ο ύπαρχος δεν είχε καν αυτό το δίλημμα. Είχε μόνο να επιλέξει μεταξύ του να μπει στο πλοίο κάποιος χωρίς εισιτήριο και τον σχεδόν βέβαιο θάνατό του. Και όποιος διψάει τόσο πολύ για Τάξη, δεν ΘΑ διάλεγε το Άουσβιτς, το έχει διαλέξει ήδη και μάλιστα χωρίς σημαντικό λόγο, μόνο από τον φανταστικό Φόβο του.
…
Γιάννης Αχυρόπουλος
Τα σχόλια φίλων Γάλλων αναφορικά με τον θάνατο του Αντώνη Καρυώτη, οι πολλαπλές συζητήσεις την τελευταία εβδομάδα, μου δημιούργησαν ερωτηματικά και αμηχανία και η εντύπωση που μου δημιουργήθηκε ήταν ότι οι περισσότεροι είχαν μία τελείως διαφορετική προσέγγιση από αυτή των Ελλήνων. Αυτή η διαπίστωση επιβεβαιώθηκε από τα σχόλια των Γάλλων που είδαν το επίμαχο βίντεο στην ηλεκτρονική εφημερίδα Brut.
Οι περισσότεροι Γάλλοι το χαρακτηρίζουν μάλλον ατύχημα και όχι δολοφονία, θεωρώντας επιπλέον ότι η ευθύνη είναι του άτυχου 36χρονου.
Είναι περίεργοι; Είναι τρελοί, άσπλαχνοι, δίχως καρδιά, στυγνοί ορθολογιστές χωρίς ίχνος συναισθημάτων;
Δεν το νομίζω. Κάθε άνθρωπος νοιώθει θλίψη μπροστά σε ένα θάνατο, ιδίως όταν οι συνθήκες είναι τραγικές. Έχουν προφανώς μία άλλη οπτική σε σχέση με τον κίνδυνο, την πρόληψη, τους κανονισμούς, τους νόμους , τον σεβασμό των διαδικασιών, τις αρχές μιας οργανωμένης κοινωνίας, την ατομική ευθύνη, και τους κανόνες συμπεριφοράς.
Οι περισσότεροι επικεντρώνεται στις συγκυρίες που οδήγησαν δύο ανθρώπους να έρθουν στα χέρια σε ένα πλοίο της γραμμής τη στιγμή της αναχώρησης στην άκρη του καταπέλτη. Σουρεαλιστικό για τον μέσο Ευρωπαίο πόσο μάλλον όταν αυτό συμβαίνει μεταξύ ενός επιβάτη κι ενός μέλους του πληρώματος. Με τη δική τους λογική πολύ απλά αυτό δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε συμβεί. Το ανέβα-κατέβα από ένα πλοίο ενώ οι μηχανές είναι σε λειτουργία, χωρίς κανένα έλεγχο, η απουσία του λιμενικού, ένα πλοίο που φεύγει με ανοιχτή πόρτα, όλες αυτές είναι καταστάσεις που δημιουργούν συνθήκες ατυχήματος και καταλύτης είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά. Τους περισσότερους τους εντυπωσιάζει η επιπόλαιη συμπεριφορά του θύματος και όχι το σπρώξιμο του υπαλλήλου του οποίου την πράξη δεν θεωρούν ότι ήταν ηθελημένη καταλήγοντας στο συμπέρασμα του ατυχήματος. Τους σοκάρει επίσης ο ρατσιστικός υπαινιγμός του καπετάνιου!
Υπάρχει πέρα από τον προσωπικό κώδικα αξιών και ένα συλλογικό αξιακό σύστημα που προσδιορίζει ποιές συμπεριφορές είναι κατάλληλες και ποιές ακατάλληλες, το πως δρούμε, το πώς λειτουργούμε. Οι αξίες μας προσδιορίζουν τι είναι σωστό και τι λάθος.
Για τους Έλληνες το δράμα αρχίζει την στιγμή του καυγά, για τους Γάλλους έχει αρχίσει πολύ νωρίτερα.
Για να καταστήσω πιο κατανοητό το ζήτημα των αξιών, προσωπικών ή συλλογικών παραθέτω το απλό πείραμα που έγινε πριν από χρόνια. Έθεσαν σε ανθρώπους πολλών χωρών το εξής ερώτημα:
«Είσαι με τον καλύτερο σου φίλο, ο οποίος από εγκληματική αμέλεια σκοτώνει έναν άνθρωπο με το αυτοκίνητό του. Αυτό το συμβάν το γνωρίζεις μόνο εσύ και κανένας άλλος. Αν το πεις στην αστυνομία ο φίλος σου θα πάει φυλακή. Αν δεν το δηλώσεις δεν πρόκειται να το μάθει ποτέ κανένας. Εσύ τι θα κάνεις;»
Το 90% των Φιλανδών απάντησαν ότι θα το δηλώνουν στην αστυνομία και ας πήγαινε ο φίλος τους φυλακή. Το 17% των Ελλήνων απάντησαν ότι θα έκαναν το ίδιο.
Γιατί αυτή η διαφορά; Τι καθορίζει το τι πρέπει να κάνει κάποιος ποιο είναι το σωστό ή το λάθος;
Ασφαλώς οι διαφορετικές αξίες.
Για τους Φιλανδούς η αξία της ακεραιότητας (integrity) βρίσκεται πολύ πιο ψηλά στο αξιακό του σύστημα από την αξία της φιλίας, ενώ για μας τους Έλληνες η αξία της φιλίας βρίσκεται πιο ψηλά από την αξία της ακεραιότητας.
*Φωτογραφία εξωφύλλου: pinterest
