Το Μπαγκλαντές διασχίζει μια περίοδο έντονων διαμαρτυριών από χιλιάδες εργαζομένους σχετικά με τον προσδιορισμό κατώτατου μισθού στον χώρο της ένδυσης, αντιμετωπίζοντας συνέπειες σε πολλά επίπεδα.
…
Η χώρα του Μπαγκλαντές κρατά στα χέρια της σχεδόν όλη τη βιομηχανία παραγωγής του fast fashion παγκοσμίως. Η πλειοψηφία των δημοφιλών επωνυμιών μόδας παράγουν κατά βάση τα προϊόντα τους εκεί, λόγω του φθηνού εργατικού δυναμικού. Μερικά παραδείγματα εταιριών είναι το Zara, H&M, Levi’s, Marks&Spencer κτλ. Οι συνθήκες εργασίας ισούται με την εξαθλίωση καθώς στοχεύουν στην εκμετάλλευση των υπαλλήλων των εργοστασίων, υποχρεώνοντάς τους να εργάζονται ακατάπαυστα αρκετές ώρες τη μέρα δίχως άδειες, δίχως μέτρα ασφαλείας ή κανόνες υγιεινής και με ελάχιστο μισθό.
Παρά τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούν, ο τομέας της ένδυσης απασχολεί περίπου 4 εκατομμύρια Μπαγκλαντεσιανούς πολίτες καθώς υπάρχουν 3.500 βιομηχανίες παραγωγής. Επομένως, η βιομηχανία της γρήγορης μόδας κυριαρχεί μιας και αντιπροσωπεύει το 16% του ΑΕΠ της χώρας.
Το 2018 είχε ψηφιστεί από τη κυβέρνηση της χώρας ο κατώτατος μισθός να ανέρχεται τα 8.000 τάκα (58 λίρες) τον μήνα, ψήφισμα που ισχύει μέχρι και σήμερα. Πλέον η κυβέρνηση βρίσκεται σε περίοδο διαπραγματεύσεων ώστε να διπλασιαστεί ο κατώτατος και να βρίσκεται στα 12.500 τάκα (90 λίρες), ποσό για ακόμη μια φορά πενιχρό. Η εφαρμογή του διπλασιασμού προγραμματίστηκε για τη 1η Δεκεμβρίου. Οι πολίτες όμως αντέδρασαν στην εκμετάλλευση που προωθεί το ίδιο τους το κράτος αντί να τους προστατεύει, έχοντας ως αποτέλεσμα τις μαζικές διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις στην πρωτεύουσα, στη Ντάκα. Το αίτημα των εργαζομένων είναι ο κατώτατος να ανέρχεται στο ποσό των 23.000 τάκα (208$), για να μπορέσουν να καλύψουν έστω τις στοιχειώδεις ανάγκες των ίδιων και των οικείων τους.
Οι εργαζόμενοι κατά τις διαδηλώσεις τους προκάλεσαν ζημιές σε εκατοντάδες επιχειρήσεις γεγονός που σήμανε τις επεμβάσεις τη αστυνομίας. Στην προσπάθεια να καταστείλουν οποιαδήποτε μορφή εξέγερσης οι ίδιες οι βιοτεχνίες και η αστυνομία χρησιμοποιούν βία, απειλές και ξυλοδαρμούς. Από τη πλευρά των επιχειρήσεων οι υπάλληλοι έχουν λάβει μήνυμα για πιθανή απόλυση. Επίσης δεν έχουν σημειωθεί μόνο τραυματισμένοι από τα πυρά της αστυνομίας αλλά και σχεδόν 10 νεκροί. Μάλιστα, για τους ίδιους ακριβώς λόγους είχαν γίνει διαμαρτυρίες το 2016 και το 2019.
Η 28χρονη Naima Islam εργάζεται στο κλάδο διαχείρισης μηχανημάτων σε μια τοπική επιχείρηση και ανέφερε στην The Guardian: «Προσπαθούν με κάθε τρόπο να μας κάνουν να σωπάσουμε, εμείς όμως δεν λυγίζουμε». Πρόσθεσε «Μπορεί να βιώνουμε ξυλοδαρμούς και βία όμως αυτό που δεν καταλαβαίνουν είναι πως δεν έχουν να χάσουμε τίποτα απολύτως. Εάν αποδεχτούμε τις προτάσεις τους, θα πεθάνουμε από τη πείνα ούτως ή άλλως».
Οι διαδηλωτές που έχουν ξεχυθεί στους δρόμους επιθυμούν ίσα δικαιώματα, τίποτα παράλογο. Σχεδόν εξ ολοκλήρου έχει στηριχθεί επάνω τους η βιομηχανία της γρήγορης μόδας προσφέροντας σημαντικά κέρδη στο Μπαγκλαντές, αλλά λαμβάνοντας τέτοια αντιμετώπιση προφανώς το δύσκολο έργο του δεν εκτιμάται.
Η Εκστρατεία Καθαρών Ρούχων, που είναι η πιο ισχυρή συμμαχία συνδικάτων και ΜΚΟ του τομέα ένδυσης δημοσίευσε άρθρο σχετικά με τις συνθήκες εργασίας στο Μπαγκλαντές με αφορμή τις έντονες αντιδράσεις των ανθρώπων. Η καμπάνια ισχυρίζεται πως αυτουργοί είναι στη πραγματικότητα οι ίδιες οι επώνυμες εταιρίες ευθύνονται για τους «εξευτελιστικούς» μισθούς, την κατά συνέπεια αντίδραση των προμηθευτών να αυξήσουν τον κατώτατο, αφού εκείνοι έχουν συμφέρον και απολαμβάνουν τα αληθινά έσοδα. Έτσι, καταγγέλλει πως «πολλές μάρκες ασκούν πίεση στους προμηθευτές να διατηρήσουν με κάθε τρόπο το κόστος χαμηλό». Τις πρακτικές αυτές τις επιβεβαιώνει και μελέτη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας αποδεικνύοντας ότι οι διεθνείς μάρκες επιβάλλουν πιέσεις για χαμηλές τιμές στους κατασκευαστές παραγωγής.
Αυτή τη στιγμή τα βλέμματα στρέφονται και στην εταιρική κοινωνική ευθύνη αυτών των διεθνών εταιριών. Οι περισσότερες ισχυρίζονται πως οι συνθήκες των εργαζομένων παραγωγής και η βιωσιμότητα των αγαθών τους έχουν ύψιστη σημασία, συχνά όμως πολλές αρέσκονται μόνο στα λόγια και όχι στις πράξεις.
Η Marks&Spencer απάντησε άμεσα για τη πολιτική που υποστηρίζει σε συνδυασμό με τις εργατικές διαδηλώσεις στο Μπαγκλαντές λέγοντας «Αυτοί είναι πολύ σοβαροί ισχυρισμοί και τους διερευνούμε επειγόντως. Δεν θα ανεχόμασταν ποτέ τη βία ή τον εκφοβισμό των εργαζομένων και καθορίσαμε με μεγάλη σαφήνεια στις παγκόσμιες αρχές εφοδιασμού μας ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν εγγυημένη ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι».
Εξαιτίας όλων αυτών των απεργιών και των έντονων διαδηλώσεων στο Μπαγκλαντές είναι πολύ πιθανό να επηρεαστεί στο άμεσο μέλλον η πορεία του fast fashion. Αφού πολλά εργοστάσια έχουν ζημιές, άλλα έχουν σταματήσει τη παραγωγή τους θεωρείται πλήγμα για τη βιομηχανία καθώς δεν θα έχει με τον καιρό αποθέματα . Ως καταναλωτές έχουμε την υποχρέωση να διερευνούμε τις εταιρίες που επιλέγουμε και πάνω από όλα να προτιμάμε επιχειρήσεις οι οποίες είναι ξεκάθαρες με τις πολιτικές που ακολουθούν. Άρα η λύση στο πρόβλημα είναι ο σεβασμός στα δικαιώματα.
Η κυβέρνηση, η αστυνομία, οι βιοτεχνίες παραγωγής στο Μπαγκλαντές οφείλουν να αλλάξουν κατεύθυνση και να ενισχύσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το εργατικό δυναμικό που προσφέρει ετήσιες εξαγωγές ύψους 55 δισεκατομμυρίων.
*Φωτογραφία εξωφύλλου: British Vogue
