Η υπερβολική χρήση των οθονών από παιδιά και εφήβους έχει εγείρει σημαντικά ζητήματα αφού υπάρχει πιθανότητα να βλάψει τη γλωσσική, συναισθηματική και κοινωνική τους ανάπτυξη. Η επαφή των παιδιών με το διαδίκτυο δεν είναι επικίνδυνη, η ανεξέλεγκτη και πολύωρη χρήση του είναι.
…
Η κάθε γενιά είναι διαφορετική από την προηγούμενη αλλά και από την επόμενη. Έχουν διαφορετικά γνωρίσματα, βιώματα και στάσεις ζωής, για αυτό συχνά παρατηρούμε το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ των γενεών. Ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βλέπουμε τις διαφωνίες μεταξύ των νέων με τους ηλικιακά ωριμότερους. Τελευταία εμφανίστηκαν ορισμένες ανησυχίες σχετικά με την πρόοδο της γενιάς Alpha. Δάσκαλοι έχουν κάνει βίντεο στα οποία δηλώνουν πως τα παιδιά που βρίσκονται σε ηλικία δημοτικού έχουν πολλές μαθησιακές δυσκολίες και συμπεριφορικά ζητήματα, λόγω του εθισμού στο διαδίκτυο.
Οι κοινωνιολόγοι έχουν σχηματίσει ηλικιακές κατηγορίες ώστε να είναι πιο εύκολη η μελέτη του πληθυσμού. Πρώτα έχουμε τη «Χαμένη γενιά» και ανήκουν όσοι γεννήθηκαν από το 1890 μέχρι το 1915, ακολουθεί η «Σπουδαιότερη γενιά» από 1910-1924, η «Σιωπηρή γενιά» από το 1925-1945, η «Γενιά των Baby Boomers» από το 1946-1964, στη συνέχεια η «Γενιά Χ» από το 1965-1980, ύστερα οι «Millenials» από το 1981-1995, η «Γενιά Ζ» από το 1996-2010 και τέλος η «Γενιά Alpha» από το 2011-2025.
Επομένως, η κάθε γενιά έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, τα οποία δημιουργήθηκαν χάρη στις κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές συνθήκες που στιγμάτισαν αυτές τις ηλικίες. Πιο συγκεκριμένα, το γεγονός που σημάδεψε τη Σιωπηρή γενιά ήταν ο Β Παγκόσμιος, τη γενιά των Boomer ο Ψυχρός πόλεμος και η εκβιομηχάνιση, τους Χ η παγκοσμιοποίηση και το Τσέρνομπιλ, τους Millennials η οικονομική ύφεση και τα πρώιμα στάδια της τεχνολογίας και του διαδικτύου, ενώ τους Ζ είναι πως γεννήθηκαν έχοντας πρόσβαση στο διαδίκτυο και δίχως να γνωρίζουν πως ήταν ο κόσμος χωρίς αυτό.
Η γενιά είναι διαφορετική από την προηγούμενη αλλά και από την επόμενη. Η κάθε μια έχει διαφορετικά γνωρίσματα, βιώματα και στάσεις ζωής, για αυτό συχνά παρατηρούμε το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ των γενεών.
Στο TikTok όχι απλώς χρήστες αλλά και νέοι εκπαιδευτικοί κρούουν τον κώδωνα για τον εθισμό στο διαδίκτυο και για τις συνέπειες που έχει στην ανάπτυξη των νεαρών παιδιών. Αυτή την ανησυχία δεν συμμερίζονται όλοι καθώς ειδικά οι μεγαλύτερες γενιές αξιολογούν τις αντιδράσεις ως άγχος και χάσμα γενεών. Όπως παλιά υπήρχε η ανάλογη ταραχή με τα παιδιά που μεγάλωναν με βιντεοπαιχνίδια, ύστερα με την τηλεόραση, έτσι η ψηφιακή εποχή έχει προκαλέσει ραγδαίες αλλαγές που συχνά οδηγούν σε «ανισορροπία» των προηγούμενων δεδομένων.
Ένας νέος όρος έχει σχηματιστεί μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα τελευταία χρόνια αυτός των iPad kid. Ο όρος αυτός περιγράφει παιδιά κυρίως νηπιαγωγείου, τα οποία έχουν έρχονται σε καθημερινή βάση και για ώρες ολόκληρες σε επαφή με οθόνες τάμπλετ και άλλων έξυπνων συσκευών. Η συγκεκριμένη φράση επιχειρεί να εστιάσει στον εθισμό που αποκτά το παιδί σε αυτό και τις συνέπειες που έχει στη προσωπικότητά του. Ιδιαίτερα, η συμπεριφορά τους συνοδεύεται από έντονες εκρήξεις θυμού, σύγχυσης, μετέπειτα δυσκολία στην έκφραση και στη συναναστροφή με συνομηλίκους. Σύμφωνα με το Common Sense Media τουλάχιστον το 80% των παιδιών έχουν πρόσβαση σε iPad.
Βέβαια δεν γίνεται να επιφέρουμε ευθύνες στην ίδια τη τεχνολογία αλλά κυρίως στους γονείς. Κατά μέσο όρο οι γονείς της Gen Alpha είναι οι Millenials. Η πλειοψηφία ακολουθεί την μέθοδο ανατροφής του gentle parenting, δηλαδή ήρεμη προσέγγιση, δίνονται στα παιδιά επιλογές αντί για οδηγίες στηριζόμενο στον σεβασμό, τον διάλογο και τη κατανόηση. Αυτός ο τρόπος όπως δηλώνουν οι Millenial γονείς στοχεύει στην αποφυγή λαθών διαπαιδαγώγησης που ακολούθησαν οι προηγούμενες γενιές. Δεν είναι σπάνιο όμως να παρερμηνευτεί εύκολα η έννοια. Το gentle parenting μπορεί να μετατραπεί σε δικαιολογία παραμέλησης των ίδιων των παιδιών από τους γονείς.
Στο Vice η Ryan Lowe από το Association of Child Psychotherapist, υποστήριξε μεταξύ άλλων « Στη ψηφιακή εποχή, η Gen Z θα είναι καλύτερα εφοδιασμένοι ως γονείς. Όσα ανησυχούν τις προηγούμενες γενιές για τους Alpha είναι βάσιμα και κατανοητά. Το θέμα δεν το δημιουργούν οι οθόνες αλλά το γεγονός ότι χρησιμοποιούνται σαν babysitter, ώστε να κρατάνε τα παιδιά ήσυχα και απασχολημένα. Έτσι λοιπόν δεν είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσει κανείς πως τα παιδιά στερούνται ώρες παιχνιδιού, επαφή με την ύπαιθρο, ακόμη και αποχή από συζητήσεις οι οποίες είναι κρίσιμες για την ενίσχυση της αντιληπτικής τους ικανότητας».
Τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα της γενιάς Alpha αυτή τη στιγμή είναι 13 ετών. Χαρακτηριστικό τους είναι η εξοικείωση και η ευελιξία περιήγησης στο διαδίκτυο καθώς γεννήθηκαν και μεγάλωσαν και πειραματίστηκαν με αυτό. Η γνώση της τεχνολογίας είναι κάθε άλλο χρήσιμο εργαλείο για ένα άτομο, όμως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε και τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει η κατάχρησή του.
Εδώ και χρόνια υπάρχει το ερώτημα «Ποια είναι η μέγιστη χρονική διάρκεια για αφιέρωση χρόνου στις οθόνες;». Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων υποστηρίζει πως παιδιά ηλικίας 2 ετών και κάτω δεν θα πρέπει να έρθουν σε επαφή με καμία μορφή τεχνολογικής συσκευής. Όμως για παιδιά από 2 μέχρι και 12 ετών το ιδανικό όριο είναι μία ώρα, ενώ για εφήβους και ενήλικες δύο ώρες συνολικά. Άρα η υπερβολική χρήση της οθόνης έχει επιζήμιες επιπτώσεις στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της πιθανότητας παχυσαρκίας, των διαταραχών του ύπνου και των καταστάσεων ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και του άγχους.
Οι συμβουλές των επιστημόνων και των εκπαιδευτικών δίνουν έμφαση στην ποιοτική και δημιουργική περιήγηση στο διαδίκτυο, οι γονείς να θέτουν όρια για τον χρόνο και το περιεχόμενο που παρακολουθείται. Συμβουλεύουν, ο γονέας και το παιδί να παρακολουθούν ταυτόχρονα το ίδιο υλικό και στη συνέχεια να το συζητάνε μεταξύ τους ώστε να γίνεται εμβάθυνση επί του θέματος. Το δίλημμα αυτό λοιπόν υπογραμμίζει την ανάγκη για ισορροπημένες, ενημερωμένες προσεγγίσεις στην ψηφιακή γονική μέριμνα, λαμβάνοντας υπόψη τα πιθανά οφέλη και μειονεκτήματα του χρόνου οθόνης στη ζωή ενός παιδιού.
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Shutterstock
