Στην αρχαία Ελλάδα η λέξη έρωτας περιέγραφε ένα είδος αγάπης για ένα φυσικό ή πνευματικό αντικείμενο πόθου. Ο Πλάτωνας στο Συμπόσιο χρησιμοποιεί τη λέξη έρως ως μία έννοια ατέρμονης ενασχόλησης με το ωραίο και το Αγαθό, η οποία υπερβαίνει την ανάγκη κάλυψης προσωπικών αναγκών αλλά επιδιώκει την κάλυψη εύρους αναγκών της ανθρώπινης ψυχής[1].
Στην κοινωνία o έρωτας βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ του φαντασιακού και του πραγματικού. Αποτελεί ένα είδος έκφρασης έντονων συναισθημάτων τα οποία οδηγούν τα υποκείμενα τα οποία εμπλέκονται συναισθηματικά στη σεξουαλική πράξη. Οι ψυχοκοινωνικές νόρμες τις περισσότερες φορές καταργούνται και οι πρακτικές οι οποίες χρησιμοποιούνται για την ολοκλήρωση αυτής της πράξης οικοδομούνται μέσω του γενετήσιου ενστίκτου των υποκειμένων.
Μεγάλοι στοχαστές του 20ού αιώνα όπως ο Μισέλ Φουκώ, ο Ρόλαν Μπάρτ και ο Ζακ Ντεριντά τοποθέτησαν τον Ζώρζ Μπατάιγ διπλά στον Λακάν, στον Σάρτρ και τον Μπλανσό. Τα έργα του (π.χ, ο ερωτισμός) συνδυάζουν τον σκοτεινό και καταραμένο κόσμο της πορνογραφίας, την φιλοσοφική και ψυχαναλυτική παράδοση με την λογοτεχνία. Η έννοια του ερωτισμού σε αυτά τα έργα δεν ακολουθεί μία διαδικασία απλή, αλλά συνήθως περιβάλλεται από μία σκοτεινή ατμόσφαιρα η οποία πολλές φορές οδηγεί σε ψυχολογικές εκφράσεις διονυσιακής γιορτής, βιαιοπραγίας και παράβασης όλων των κανόνων της κοινωνικής ζωής[2].
Στη σημερινή εποχή ο ερωτισμός και η σεξουαλική απελευθέρωση έχουν λάβει μία μορφή προσωπικής επιλογής στην οποία τα υποκείμενα τα οποία εμπλέκονται έχουν πλέον αυτονομηθεί. Κατά τον Giddens συμμετέχουμε, ακόμη και αν πολλοί δεν το έχουμε αντιληφθεί, σε αυτό που ονομάζεται εποχή της αμιγούς σχέσης και του συνάλληλου έρωτα (confluent love). Οι συμμετέχοντες αποκομίζουν ό,τι μπορούν από την εκάστοτε σχέση που δημιουργούν ζώντας ζωές αυτόνομες οι οποίες συναντώνται σε μερικά σημεία. Τα συναισθήματα, η οικειότητα και η αποκάλυψη των βαθύτερων αναγκών των υποκειμένων αφορά τον κάθε σύντροφο ξεχωριστά. Οι σεξουαλικές δεξιότητες αλλά και η ηδονή η οποία προσφέρεται αμφίδρομα αφομοιώνονται μέσω σύνθετων πηγών πληροφόρησης και εκπαίδευσης[3].
Η παρουσία μουσείων τα οποία σχετίζονται με το sex αποτελούν και αυτά με τη σειρά τους μία πηγή πληροφόρησης της σεξουαλικής και ερωτική εξέλιξης. Ένα από τα μεγαλύτερα και γνωστότερα μουσεία του sex είναι το MoSex (Museum of Sex)[4] το οποίο διαθέτει στη μόνιμη συλλογή του πάνω από 20.000 αντικείμενα τα οποία σχετίζονται με το sex. Εκεί κανείς μπορεί να περιηγηθεί στις συλλογές οι οποίες αποτελούνται από έργα τέχνης, φωτογραφίες, ρούχα και κουστούμια αλλά ακόμη και από τεχνολογικές εφευρέσεις. Στο παρελθόν οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να περιηγηθούν στην ιδιαίτερη έκθεση με τίτλο Kinκ: Geography of the Erotic Imagination (Φετίχ: Η γεωγραφία της ερωτικής φαντασίας). Τα μουσειακά αντικείμενα της συγκεκριμένης έκθεσης ήταν ιδιαίτερα και οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να κάνουν ένα ταξίδι στον μυστηριακό κόσμο των σεξουαλικών φετίχ. Ακόμη, οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να νοικιάσουν ολόκληρο το μουσείο ή ακόμη και ένα μέρος αυτού για ένα ιδιωτικό event ανακαλύπτοντας την πολιτιστική σημασία της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και όχι μόνο.
Παράλληλα, στην Ευρώπη το πρώτο και παλαιότερο μουσείο του sex βρίσκεται στην Ολλανδία, στο Amsterdam (sex museum Amsterdam)[5] και αποτελεί σημείο έλξης για τους επισκέπτες. Η συλλογή του φιλοξενείται σε ένα κτίριο του 17ου αιώνα και αποτελείται από ερωτικά αντικείμενα, έργα ζωγραφικής, γλυπτά και άλλα αντικείμενα από την αρχαιότητα έως και τη δεκαετία του 1960. Πριν την επίσκεψη δίδεται στο κοινό η δυνατότητα να περιηγηθεί ψηφιακά στο μουσείο και να απολαύσει όλα τα μυστικά του δωμάτια.
Τέλος, το μουσείο ερωτικής κληρονομιάς (Erotic Heritage Museum)[6] στην Αμερική και πιο συγκεκριμένα στο Las Vegas φιλοξενεί μία μεγάλη συλλογή αντικειμένων γύρω από την κληρονομιά του sex. Δημιουργήθηκε από έναν ιεροκήρυκα και έναν πορνογράφο με σκοπό να δημιουργηθεί ένας χώρος ο οποίος να παρουσιάζει και να προωθεί τη θετική πλευρά του sex. Στο EHM (Erotic Heritage Museum) τα εκθέματα ανήκουν σε συλλογές οι οποίες σχετίζονται με την εξελικτική βιολογία, την αρχαιολογία, τη φυσική, τη διατήρηση αρχαίων αντικειμένων τέχνης, έως έργα ζωγραφικής, φωτογραφίες κ.α.
Της Αλεξάνδρας Αικατερίνης Ανδριανού, Αρχιτέκτονα Τοπίου, Μουσειολόγου MSc., cPhD
[1] Tagirov, P., 2018, November. Sexuality, Love and Eroticism: Methodology of Distinguishing. In International Conference on Contemporary Education, Social Sciences and Ecological Studies (CESSES 2018) (pp. 829-833). Atlantis Press.
[2] Τσιριμώκου, Λ., 2015. Georges Bataille: Ο ερωτισμός. Διαθέσιμο στο: http://nonneutral.gr/articles/50.Bataille.html [Προσπελάστηκε:13/12/2023]
[3] Θεοδωρίδης, Π., 2015. Anthony Giddens, Η μεταμόρφωση της οικειότητας. Σεξουαλικότητα, αγάπη και ερωτισμός στις μοντέρνες κοινωνίες, μτφρ: Απόστολος Καλογιάννης, επιμέλεια-πρόλογος: Μπετίνα Ντάβου. Επιστήμη και Κοινωνία: Επιθεώρηση Πολιτικής και Ηθικής Θεωρίας, 15, 291–294. https://doi.org/10.12681/sas.604
[4] Δικτυακός τόπος Museum of Sex. Διαθέσιμο στο: https://www.museumofsex.com/about/
[5] Δικυακός τόπος sex museum Amsterdam. Διαθέσιμο στο: https://sexmuseumamsterdam.nl/
[6] Δικτυακό τόπος Erotic Heritage Museum. Διαθέσιμο στο: https://www.eroticmuseumvegas.com/
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Double Exposure, Gillete Elvgren, 1940, Lithograph, Museum of Sex Collection, https://www.museumofsex.com/collection/
