Οι άνθρωποι που θα κρίνουν τις εξελίξεις το νέο έτος στη γεωπολιτική, την οικονομία, το περιβάλλον και την τεχνολογία.
…
Το 2023 ήταν μια δύσκολη χρονιά για τη Δύση. Οι επιτυχίες της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης περιορίστηκαν, αμβλύνοντας την πολιτική βούληση των συμμάχων της για περαιτέρω στήριξη. Στην Ευρώπη, η σκληροπυρηνική δεξιά συνέχισε να κερδίζει έδαφος και στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ, που στις αρχές του έτους έμοιαζε να μένει από δυνάμεις, εξελίχθηκε σε αδιαφιλονίκητο φαβορί για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών. Η σφαγή της 7ης Οκτωβρίου και η αιματηρή απάντηση του Ισραήλ περιέπλεξαν ακόμα περισσότερο τη δυτική εκστρατεία υπέρ της Ουκρανίας. Η προσοχή των δυτικών κυβερνήσεων αναπόφευκτα στράφηκε στη Μέση Ανατολή και η υποστήριξη για το Ισραήλ προκάλεσε κατηγορίες περί υποκρισίας από τον αραβικό κόσμο και όχι μόνο.
Οι προκλήσεις για το νέο έτος είναι πολλές και σύνθετες. Θα τελειώσουν οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα – και με τι όρους; Θα αναχαιτιστεί το κύμα του αντι-φιλελεύθερου, αντι-ευρωπαϊκού λαϊκισμού στην Ευρώπη; Θα επιβιώσει η Αμερικανική Δημοκρατία; Θα γίνουν ουσιώδη βήματα για την προστασία του περιβάλλοντος; Πώς θα εξελιχθεί η πανίσχυρη τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης;
Επιλέξαμε, αντί προγνώσεων, να εστιάσουμε σε οκτώ φυσιογνωμίες που θα παίξουν καταλυτικό ρόλο εντός του 2024 στην απάντηση σε αυτά τα φλέγοντα ερωτήματα.
Βολόντιμιρ ΖΕΛΕΝΣΚΙ, πρόεδρος της Ουκρανίας – ΑΝΤΟΧΕΣ
Το 2023 η Ουκρανία άντεξε. Αλλά ο χρόνος τελείωσε χωρίς νέα αμερικανική ή ευρωπαϊκή βοήθεια, με την πολυαναμενόμενη αντεπίθεση να μη φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα, με εντεινόμενους ρωσικούς βομβαρδισμούς και με τον Βλαντίμιρ Πούτιν να προβλέπει με αυτοπεποίθηση ότι η χώρα «δεν έχει μέλλον».
![Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. [Handout / UKRAINIAN PRESIDENTIAL PRESS SERVICE / AFP]](https://insidestory.gr/sites/default/files/styles/image_ckeditor_small/public/2023-12/Zelensky000_33V79LX.jpg?itok=8gMjAXOS)
Για τον ίδιο τον Βολόντιμιρ Ζελένσκι, ήταν η χρόνια που η ηγεσία του τέθηκε για πρώτη φορά ευθέως υπό αμφισβήτηση μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, τόσο για την έλλειψη ρεαλισμού στα μηνύματά του για τον πόλεμο, όσο και για τάσεις αυταρχισμού. Στα θετικά καταγράφεται η τεράστιας συμβολικής σημασίας απόφασης της ΕΕ στα μέσα Φεβρουαρίου για την επίσημη έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία.
Το νέο έτος ξεκινά με φόβους ότι η Ρωσία θα πάρει το πάνω χέρι στο πεδίο της μάχης. Υπό κανονικές συνθήκες το 2024 θα ήταν έτος προεδρικών εκλογών στη χώρα. Ο Ζελένσκι έχει ταχθεί κατά της διεξαγωγής τους εν καιρώ πολέμου και η συντριπτική πλειοψηφία των Ουκρανών φαίνεται να συμφωνεί. Ωστόσο αν η δημοτικότητά του συνεχίσει να πέφτει, μπορεί να μπει στον πειρασμό να τις προκηρύξει, πριν χειροτερέψουν περισσότερο οι πολιτικές του προοπτικές.
Τρεις είναι οι βασικές προτεραιότητες για τον μπαρουτοκαπνισμένο ηγέτη της Ουκρανίας το 2024: να διατηρήσει την ενότητα στο εσωτερικό μέτωπο, να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τη στρατιωτική ηγεσία της χώρας και να συνεχίσει την αξιοθαύμαστη εκστρατεία πίεσης προς τη Δύση, χωρίς τη στήριξη της οποίας τα ιμπεριαλιστικά όνειρα του Πούτιν μπορεί, τελικά, να γίνουν πραγματικότητα.
Ντόναλντ ΤΡΑΜΠ, υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ – ΧΑΟΣ
Δεν είναι υπερβολή η εκτίμηση ότι η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία τον επόμενο Νοέμβριο θα σημάνει το τέλος της διεθνούς τάξης πραγμάτων, όπως τη διαμόρφωσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το κύριο ενδιαφέρον του, αν βρεθεί ξανά στον Λευκό Οίκο, θα είναι το ξεκαθάρισμα λογαριασμών με τους πολιτικούς του αντιπάλους εντός των ΗΠΑ – και δεν έχει κρύψει την πρόθεσή του να ποδοπατήσει το κράτος Δικαίου και την ανεξαρτησία των ομοσπονδιακών εισαγγελικών αρχών για να σβήσει τη ρεβανσιστική του δίψα.
![Ο Ντόναλντ Τραμπ. [Eduardo Munoz Alvarez / POOL / AFP]](https://insidestory.gr/sites/default/files/styles/image_ckeditor_small/public/2023-12/Trump000_347B2VD.jpg?itok=XUt3OTrl)
Αναπόφευκτα, ωστόσο, οι συνέπειες της επικράτησής του επί του Τζο Μπάιντεν θα γίνουν άμεσα αισθητές ανά τον κόσμο. Η Ουκρανία θα βρεθεί χωρίς αμερικανική βοήθεια και το ΝΑΤΟ θα πρέπει να ανασυνταχθεί με τη γνώση ότι η Ουάσιγκτον δεν θα είναι διατεθειμένη να τηρήσει τις υποχρεώσεις συλλογικής άμυνας της Συμμαχίας. Χώρες που βασίζονταν στην αμερικανική ομπρέλα ασφαλείας, από τη Σαουδική Αραβία ως την Ιαπωνία και τη Νότιο Κορέα, θα σκεφτούν σοβαρά την εναλλακτική λύση της ανάπτυξης πυρηνικών όπλων. Η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής θα υπονομευτεί και το διεθνές εμπόριο θα υποχωρήσει, ως αποτέλεσμα των μέτρων οικονομικού εθνικισμού που θα προωθήσει ο Λευκός Οίκος.
Αν οι δικαστικές του περιπέτειες δεν εκτροχιάσουν την υποψηφιότητά του, ο Τραμπ είναι αυτή τη στιγμή το φαβορί απέναντι στον Τζο Μπάιντεν. Σε κάθε περίπτωση, το 2024 θα εκτυλιχθεί στη σκιά του.
Τζάνετ ΓΕΛΕΝ, υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ – ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ
Η επίδοση της αμερικανικής οικονομίας –και η αντίληψη των ψηφοφόρων γι’ αυτήν– το 2024 θα είναι το κλειδί για την έκβαση των προεδρικών εκλογών. Η εικόνα αυτή τη στιγμή είναι αποκαρδιωτική για τον Μπάιντεν: παρά τη μείωση του πληθωρισμού στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δυόμισι ετών και τη διατήρηση της ανεργίας κάτω από το 4% για τη μεγαλύτερη χρονική περίοδο από τη δεκαετία του ’60, οι Αμερικανοί απορρίπτουν την οικονομική πολιτική του 46ου προέδρου. Λιγότεροι από 30% βλέπουν θετικά τα «Bidenomics», ενώ το δημοσκοπικό προβάδισμα του Τραμπ στη διαχείριση της οικονομίας έφτασε πρόσφατα τις 17 μονάδες.
![Η Τζάνετ Γέλεν. [Drew Angerer / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / Getty Images via AFP]](https://insidestory.gr/sites/default/files/styles/image_ckeditor_small/public/2023-12/Yellen063_1848359549.jpg?itok=owInwiD3)
Η οικονομική επίδοση των ΗΠΑ στους επόμενους δέκα μήνες εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την Τζάνετ Γέλεν. Η Γέλεν είναι πρώτη γυναίκα υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ. Πριν από αυτό, είχε υπάρξει η πρώτη γυναίκα επικεφαλής της Federal Reserve (της κεντρικής τράπεζας) και η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του Λευκού Οίκου.
Η Γέλεν ζει και αναπνέει Οικονομικά. Καταγόμενη από το Μπρούκλιν, ήταν φοιτήτρια στο Brown όταν άκουσε μία διάλεξη του Τζέιμς Τόμπιν, μελλοντικού νομπελίστα του πεδίου, που την έπεισε να πάει στο Yale για μεταπτυχιακά, ώστε να τον έχει καθηγητή ( «με είχε εντυπωσιάσει πολύ, εξαιτίας του πάθους του για την κοινωνική δικαιοσύνη και τη δημόσια πολιτική», έχει πει). Ο σύζυγός της, Τζορτζ Άκερλοφ, είναι κι αυτός νομπελίστας· ο μοναδικός τους γιος, Ρόμπερτ Άκερλοφ, διδάσκει Οικονομικά στο Warwick στην Αγγλία.
Η θητεία της έχει υπάρξει κάθε άλλο παρά ανέφελη. Χρειάστηκε να αντιμετωπίσει την παρ’ ολίγο χρηματοπιστωτική κρίση λόγω της άρνησης των Ρεπουμπλικανών να αυξήσουν το όριο χρέους, τις οικονομικές συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία (συμπεριλαμβανομένου του καθεστώτος κυρώσεων στη διαμόρφωση και την επιτήρηση του οποίου παίζει ηγετικό ρόλο το υπουργείο), αναταραχές στον τραπεζικό τομέα και άλλα πολλά.
Το σταθερό της χέρι έχει αποτρέψει τις πολλαπλές αναταράξεις της τελευταίας τριετίας από το να μετατραπούν σε κρίσεις. Εντός του 2024, το στοίχημα είναι αρκετοί Αμερικανοί να νιώσουν στο πετσί τους την ανάκαμψη ώστε να δώσουν στον Μπάιντεν άλλη μία ευκαιρία.
Σαμ ΟΛΤΜΑΝ, διευθύνων σύμβουλος της OpenAI – ΕΠΙΒΙΩΣΗ
Τι άλματα θα κάνει η τεχνητή νοημοσύνη το 2024; Τι προβλήματα που θεωρούσαμε αποκλειστικό πεδίο της ανθρώπινης ευφυΐας θα επιλύσει; Τι υπαρξιακές αγωνίες θα μας προκαλέσει; Ο άνθρωπος που θα έχει τη μεγαλύτερη επιρροή επί των ζωτικών αυτών ζητημάτων είναι ο Σαμ Όλτμαν, επικεφαλής της εταιρείας που έδωσε στον κόσμο το Chat-GPT.
![Ο Σαμ Όλτμαν. [JUSTIN SULLIVAN / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / Getty Images via AFP]](https://insidestory.gr/sites/default/files/styles/image_ckeditor_small/public/2023-12/Altman063_1778705436.jpg?itok=zMApx3W6)
Ο Όλτμαν, drop-out από το Στάνφορντ και χωρίς ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις στον τομέα, απέκτησε πέρυσι διεθνή φήμη ως το δημόσιο πρόσωπο της Generative AI (της «παραγωγικής» τεχνητής νοημοσύνης), με συχνές παρεμβάσεις σε μέσα ενημέρωσης και podcasts, ακρόαση στο Κογκρέσο και συναντήσεις με ηγέτες ανά τον κόσμο. Αλλά ο 38χρονος CEO έγινε πραγματικά γνωστός μόλις τον περασμένο Νοέμβριο, κατά το πενθήμερο θρίλερ που ξεκίνησε όταν το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας του τον απέλυσε. Η θύελλα αντιδράσεων –στις τάξεις των εργαζομένων αλλά και από την πλευρά του βασικού επενδυτή στην εταιρεία, της Microsoft– οδήγησε στον επαναδιορισμό του.
Ακόμα δεν ξέρουμε τους ακριβείς λόγους για το όλο επεισόδιο. Το δ.σ. ανέφερε ότι δεν εμπιστευόταν πλέον τον Όλτμαν να διαχειριστεί την αποστολή της OpenAI να αναπτύξει την τεχνητή νοημοσύνη με τρόπο «που θα ωφελήσει ολόκληρη την ανθρωπότητα». Ο ίδιος ο Όλτμαν στις δημόσιες δηλώσεις του, μαζί με την ανάδειξη των τεράστιων δυνατοτήτων της νέας τεχνολογίας, τόνιζε πάντα τους κινδύνους και την ανάγκη τα εργαλεία της ΤΝ να αναπτυχθούν με ασφαλή τρόπο.
Μπορεί η εταιρεία να το καταφέρει αυτό, να συνεχίσει να ηγείται της κούρσας για την υπερ-νοημοσύνη των μηχανών χωρίς να απειλήσει την ευημερία ή και την ίδια την επιβίωση του ανθρώπινου είδους; Την απάντηση, για το ορατό μέλλον, θα τη δώσουν οι επιλογές του Σαμ Όλτμαν.
Ντόναλντ ΤΟΥΣΚ, πρωθυπουργός της Πολωνίας – ΠΑΛΙΝΟΡΘΩΣΗ
Σε μία χρονιά με λίγες καλές ειδήσεις για τους οπαδούς της φιλο-ευρωπαϊκής, φιλελεύθερης δημοκρατίας, η απροσδόκητη νίκη της αντιπολίτευσης στις πολωνικές βουλευτικές εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου ήταν από τις πιο σημαντικές. Παρά την κομματική προπαγάνδα από την κρατική τηλεόραση και την ιδιοποίηση πόρων κρατικών επιχειρήσεων για εκλογικούς σκοπούς, το λαϊκο-δεξιό PiS δεν κατάφερε να παραμείνει γαντζωμένο στην εξουσία. Αντ’ αυτού, μετά από οκτώ χρόνια, επανήλθε στην πρωθυπουργία ο Ντόναλντ Τουσκ.
![Ο Ντόναλντ Τουσκ. [JANEK SKARZYNSKI / AFP]](https://insidestory.gr/sites/default/files/styles/image_ckeditor_small/public/2023-12/Tusk000_33Y46W3.jpg?itok=jsOFkxPu)
Η πρόκληση για τον 66χρονο πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι πολυσχιδής. Στο εσωτερικό, πρέπει να εφαρμόσει μία πολιτική απογαλακτισμού του κράτους από τους ανθρώπους και την ιδεολογία του PiS. Δεν θα είναι απλή διαδικασία – όπως φαίνεται ήδη από την απειλή βέτο του (εκλεκτού των εθνολαϊκιστών) Προέδρου της Δημοκρατίας Άντρεζ Ντούντα κατά των μέτρων αναδιάρθρωσης της κρατικής τηλεόρασης.
Στην Ευρώπη, θα πρέπει να αποκαταστήσει τις σχέσεις της Βαρσοβίας με μία σειρά χωρών – σχέσεις οι οποίες είχαν δηλητηριαστεί επί ημερών PiS. Το κορυφαίο παράδειγμα είναι η Γερμανία, με τον επικεφαλής του πρώην κυβερνώντος κόμματος Γιάροσλαβ Κατσίνσκι να υπονοεί ότι ο Τουσκ είναι πράκτορας του Βερολίνου.
Διεθνώς, η πρώτη προτεραιότητα του νέου πρωθυπουργού θα είναι να δώσει νέα πνοή στη συμμαχία υπέρ της Ουκρανίας. Η Πολωνία είναι νευραλγικός παίκτης στη συμμαχία αυτή – και ο Τουσκ είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για την αναζωογόνησή της.
Μαρίνα ΣΙΛΒΑ, υπουργός Περιβάλλοντος της Βραζιλίας – ΑΝΑΣΕΣ
Δεν υπάρχει πιο σημαντικό οικοσύστημα για την υγεία του πλανήτη από τον Αμαζόνιο. Επί της προεδρίας του ακροδεξιού Ζαΐρ Μπολσονάρο (2018-2022), μειώθηκαν θεαματικά τα πρόστιμα για παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στο τροπικό δάσος σε σχέση με τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια – και η υλοτόμηση αυξήθηκε κατά 60%.
Ένας από τους πιο ζωτικούς διορισμούς του Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα όταν επανήλθε στην εξουσία την 1.1.2023 ήταν αυτός της Μαρίνα Σίλβα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής. Γέννημα-θρέμμα του Αμαζονίου, κόρη εργατών καουτσούκ με 10 αδέλφια, άρχισε να δουλεύει στην εξαγωγή καουτσούκ από μικρό κορίτσι και έμαθε να διαβάζει και να γράφει μόλις στα 16 της.
![Η Μαρίνα Σίλβα. [EVARISTO SA / AFP]](https://insidestory.gr/sites/default/files/styles/image_ckeditor_small/public/2023-12/Silva000_33A82CW.jpg?itok=r76tDkMk)
Κάπου τότε γνώρισε τον Τσίκο Μέντες (που αργότερα δολοφονήθηκε για την ακτιβιστική του δράση) και γαλουχήθηκε στη μάχη για τη διάσωση του Αμαζονίου. Το 1994, στα 35 της, έγινε η νεότερη γερουσιαστής στην ιστορία της Βραζιλίας. Το 2003, στην πρώτη του θητεία, ο Λούλα, τη διόρισε υπουργό Περιβάλλοντος. Το σχέδιο δράσης που εφάρμοσε θεωρείται ότι μείωσε την αποψίλωση του τροπικού δάσους κατά 83% μεταξύ του 2004 και του 2012. Το 2008, ωστόσο, παραιτήθηκε επικαλούμενη αντίσταση ισχυρών πολιτικών συμφερόντων στα αναγκαία μέτρα για τον Αμαζόνιο, παίρνοντας μάλιστα αποστάσεις από τον Λούλα.
Η ελπίδα πολλών είναι ότι θα επαναλάβει το θαύμα της προηγούμενης θητείας της. Ωστόσο η κατάσταση του τροπικού δάσους είναι ακόμα πιο επισφαλής σήμερα, ενώ δεν αποκλείεται να έλθει ξανά σε ρήξη με τον Λούλα. Προ ημερών η Σίλβα δήλωσε ότι η κυβέρνηση πρέπει να θέσει ανώτατα όρια στην εξερεύνηση και την παραγωγή πετρελαίου. Το υπουργείο Ενέργειας έχει θέσει στόχο αύξησης παραγωγής αργού από τα 3 στα 5,4 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ως το τέλος της δεκαετίας.
Κιρ ΣΤΑΡΜΕΡ, αρχηγός του Βρετανικού Εργατικού Κόμματος – ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Το 2024 θα είναι πιθανότατα η χρονιά που ο Κιρ Στάρμερ θα εκλεγεί πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου. Βουλευτής εδώ και μόλις οκτώ χρόνια, αρχηγός των Εργατικών από το 2019, ο πρώην διευθυντής της Δημόσιας Εισαγγελίας και δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων απολαμβάνει ένα σταθερό και ευρύ προβάδισμα έναντι του Ρίσι Σούνακ και των Συντηρητικών στις δημοσκοπήσεις, με τις εκλογές να αναμένονται προς τα τέλη του έτους.
![Ο Κιρ Στάρμερ. [Paul ELLIS / AFP]](https://insidestory.gr/sites/default/files/styles/image_ckeditor_small/public/2023-12/Starmer000_33XW2WK.jpg?itok=CVYJV5jp)
Είναι γενικά αποδεκτή η άποψη ότι οι Συντηρητικοί, μετά 13 χρόνια στην εξουσία και τη φθορά του Brexit, που οδήγησε στον εξοστρακισμό πολλών από τα κορυφαία στελέχη τους, έχουν μείνει από καύσιμα. Τι πρέπει να περιμένει όμως κανείς από μία κυβέρνηση Στάρμερ; Πώς θα αλλάξει την οικονομική πολιτική της Βρετανίας; Τι θέση θα πάρει στα μεγάλα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής; Και πώς θα προσεγγίσει τη σχέση με την ΕΕ, η ρήξη με την οποία ήταν προϊόν των εμμονών των Συντηρητικών;
Στα οικονομικά δεν αναμένονται σημαντικές διαφοροποιήσεις. Η προσέγγιση των Εργατικών είναι τόσο κοντά με αυτήν των Τόρις, που το Economist επινόησε την κυρία Heeves, αμάλγαμα του νυν υπουργού Οικονομικών Τζέρεμι Χαντ και της σκιώδους υπουργού των Εργατικών, Ρέιτσελ Ριβς. Ο φόβος μίας νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης στοιχειώνει και τα δύο κόμματα και οδηγεί σε μία ιδιαίτερη προσήλωση στη δημοσιονομική σταθερότητα.
Στην εξωτερική πολιτική επίσης θα υπάρξει συνέχεια. Όπως σημείωνε σε πρόσφατή ανάλυσή του το Chatham House, «όσον αφορά την Κίνα, τη διεθνή αρωγή, τη διατλαντική συμμαχία και ειδικά τη συνεχιζόμενη στήριξη στην Ουκρανία, οι διαφορές [μεταξύ των δύο κομμάτων] είναι ύφους και βαθμού – όχι προσέγγισης». Οι αντιδράσεις της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης στα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου και στη σύρραξη στη Γάζα ήταν παρεμφερείς.
Το ένα πεδίο όπου οι Εργατικοί θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά είναι οι σχέσεις με την ΕΕ. Παρά την εμφανή μεταστροφή της κοινής γνώμης κατά του Brexit, οι Εργατικοί δεν πρόκειται στο ορατό μέλλον να στηρίξουν την επανένταξη, ούτε (σε πρώτη φάση έστω) την επιστροφή στην τελωνειακή ένωση ή την ενιαία αγορά. Ο Στάρμερ ωστόσο δεσμεύτηκε πρόσφατα να επιχειρήσει τη σύσφιγξη των εμπορικών σχέσεων με το μπλοκ το 2025 (όταν θα αναθεωρηθεί η συμφωνία που σύναψε ο Μπόρις Τζόνσον). Αν βρει ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες –που δεν είναι καθόλου βέβαιο– θα μπορούσε να είναι η αρχή μίας επαναπροσέγγισης μετά την τοξικότητα των τελευταίων ετών.
Λίνα ΚΑΝ, πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου (ΗΠΑ) – ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ
Ο δημοκρατικός καπιταλισμός βασίζεται, για τη νομιμοποίησή του και τη διασπορά της ευημερίας που παράγει, στον ανταγωνισμό. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου εδρεύουν πολλά από τα μεγάλα τεχνολογικά μονοπώλια και εταιρείες που διαμορφώνουν το μέλλον σε άλλους κλάδους, ο ρόλος της αστυνόμευσης των επιχειρηματικών μεγαθηρίων και της θωράκισης του ανταγωνισμού ανήκει στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (Federal Trade Commission ή FTC). Και επικεφαλής της Επιτροπής από τον Ιούνιο του 2021 –όταν ήταν μόλις 32 ετών– είναι η Λίνα Καν.
![Η Λίνα Καν. [Drew Angerer / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / Getty Images via AFP]](https://insidestory.gr/sites/default/files/styles/image_ckeditor_small/public/2023-12/Khan063_1708319705.jpg?itok=iZ4BC2nd)
Γεννημένη στη Βρετανία από γονείς πακιστανικής καταγωγής, η Καν (αγγλιστί Khan) μετανάστευσε με την οικογένειά της στις ΗΠΑ σε ηλικία 11 ετών. Το 2017, ως φοιτήτρια στη Νομική Σχολή του Yale, έγραψε μία εργασία με τίτλο «Amazon’s Anti-Trust Paradox» που προκάλεσε τριγμούς στο σύμπαν της αντι-μονοπωλιακής νομολογίας. Το επιχείρημά της ήταν απλό αλλά ριζοσπαστικό: ότι στην εποχή του Big Tech, όπου τα μεγάλα μονοπώλια χρεώνουν τους καταναλωτές ελάχιστα για τις υπηρεσίες τους ή τις παρέχουν δωρεάν, το κριτήριο για παρεμβάσεις υπέρ του ανταγωνισμού δεν μπορεί να είναι πια (μόνο) το ύψος των τιμών.
Ως επικεφαλής της FTC, με προσωπικό περίπου 1.200 άτομα, η Καν έχει υπάρξει υπερ-δραστήρια, έχοντας ωστόσο υποστεί ορισμένες ήττες σε πολύκροτες υποθέσεις, όπως τις απόπειρες ακύρωσης των εξαγορών της Activision από τη Microsoft και της Within από τη Meta. Προ ημερών, πάντως, πέτυχε μία μεγάλη νίκη όταν η εταιρεία βιοτεχνολογίας Illumina υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την εξαγορά της Grail (εταιρεία που παράγει διαγνωστικά τεστ για τον καρκίνο). Και εκκρεμεί η υπόθεση κατά της Amazon, η αγωγή κατά της οποίας υπεβλήθη τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Μιλώντας σε συνέδριο των New York Times στα τέλη Νοεμβρίου, η Καν επιχείρησε να θέσει το ευρύτερο πλαίσιο της επιθετικής της στρατηγικής. Αναφέρθηκε σε προεδρικό διάταγμα που εξέδωσε ο Μπάιντεν τον Ιούνιο του 2021, στο οποίο μιλούσε για «την υποχώρηση του ανταγωνισμού τις τελευταίες δεκαετίες σε όλο το εύρος της αμερικανικής οικονομίας». Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, υπενθύμισε, είχε ζητήσει τότε από την FTC, το υπουργείο Δικαιοσύνης και όλες τις υπόλοιπες αρμόδιες υπηρεσίες να δώσουν νέα πνοή στα εργαλεία προάσπισης του ανταγωνισμού προς όφελος των καταναλωτών, των εργαζόμενων, των επιχειρήσεων, της καινοτομίας και της δημοκρατίας.
Μπορεί να μην έχει πολύ χρόνο να εκπληρώσει την υψηλή της αποστολή. Η θητεία της λήγει τον επόμενο Σεπτέμβριο και αν οι Ρεπουμπλικανοί καταλάβουν και πάλι τον Λευκό Οίκο, δεν θα ανανεωθεί (τα δύο μέλη της πενταμελούς Επιτροπής που πρόσκεινται στο κόμμα έχουν παραιτηθεί σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις επιλογές της).
Πηγή: insidestory