Τραμπ, ο πορθητής της Άιοβα

Με τη συντριπτική του νίκη στην πρώτη αναμέτρηση για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, ο πρώην πρόεδρος δείχνει να είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στην κούρσα.

…

Το status του ως αδιαφιλονίκητου φαβορί για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών για την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών επιβεβαίωσε το βράδυ της Δευτέρας ο Ντόναλντ Τραμπ, επικρατώντας με άνεση στο caucus της Άιοβα, την πρώτη αναμέτρηση στην κούρσα των προκριματικών.

Ο θρίαμβός του στην παγωμένη μεσοδυτική πολιτεία –ιστορικών διαστάσεων για υποψήφιο που δεν είναι εν ενεργεία πρόεδρος– συνοδεύτηκε από την αποτυχία της σημαντικότερης αντιπάλου του, Νίκι Χέιλι, να καταλάβει τη δεύτερη θέση και την απόσυρση του ένθερμου οπαδού του, Βιβέκ Ραμασουάμι. Άνοιξε έτσι διάπλατα ο δρόμος για την ταχεία ενθρόνισή του ως σημαιοφόρου των Ρεπουμπλικανών, για τρίτη συνεχόμενη φορά.

Με 99% των ψήφων καταμετρημένων, ο Τραμπ έλαβε το 51% των περίπου 110.000 ψήφων των συμμετεχόντων στο caucus, έναντι 21% για τον κυβερνήτη της Φλόριντα Ρον ντε Σάντις και 19% για τη Χέιλι. Το ποσοστό του τέως προέδρου των ΗΠΑ ήταν υπερ-διπλάσιο από αυτό που έλαβε το 2016, την πρώτη φορά που ήταν υποψήφιος.

Παρ’ ότι επισκέφτηκε την πολιτεία μόλις καμιά δεκαριά φορές (σε αντίθεση με τους βασικούς του αντιπάλους και ειδικά τον ντε Σάντις, που κυριολεκτικά την όργωσε), παρ’ ότι η κυβερνήτης και σημαντικοί ηγέτες του κινήματος των Ευαγγελιστών δεν τον στήριξαν, παρ’ ότι αρνήθηκε να λάβει μέρος στις προεκλογικές τηλεμαχίες, ήταν πρώτος στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων σε 98 από τις 99 κομητείες της Άιοβα, ενώ στη μία που ήταν δεύτερος υπολειπόταν κατά μόνο μία ψήφο. 

Επικράτησε του ντε Σάντις στις πιο συντηρητικές, θρησκευόμενες περιοχές στα βορειοδυτικά και κέρδισε τη Χέιλι –λιγότερο άνετα– στα πιο μετριοπαθή προάστια του Ντε Μόιν. Το Associated Press τον προκήρυξε νικητή πριν καν ολοκληρωθεί η διαδικασία σε όλα τα εκλογικά τμήματα.

Μία ασυνήθιστη εκλογική διαδικασία

Το caucus των Ρεπουμπλικανών στην Άιοβα διαφέρει από μία συμβατική εκλογική αναμέτρηση. Οι ψηφοφόροι, που πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στο κόμμα το οποίο διεξάγει τη διαδικασία (κάτι το οποίο πάντως μπορούσαν να κάνουν ακόμα και την ίδια τη μέρα του caucus), συγκεντρώθηκαν αργά το απόγευμα της Δευτέρας στα 1.670 εκλογικά τμήματα (καφετέριες σχολείων, εκκλησίες κ.ο.κ.) ανά την πολιτεία. Δυνατότητα εγγραφής ως ψηφοφόρος είχε οποιασδήποτε κάτοικος της πολιτείας θα είναι 18 ετών και άνω στις 5 Νοεμβρίου του 2024 (ημερομηνία των προεδρικών εκλογών). Δυνατότητα υποψηφιότητας έχει οποιοσδήποτε πληροί τα συνταγματικά κριτήρια (σε αντίθεση με άλλες πολιτείες, δεν υπάρχουν προϋποθέσεις συλλογής υπογραφών ή καταβολής αμοιβής).

Αφού μαζεύονται οι ψηφοφόροι, συνήθως λένε μία προσευχή και την όρκο της πίστης στην Αμερικανική Δημοκρατία. Οι εκπρόσωποι των υποψηφίων σε κάθε εκλογικό τμήμα (precinct captains) εκφωνούν ομιλίες σε μία τελευταία προσπάθεια να πείσουν αναποφάσιστους ψηφοφόρους. Στη συνέχεια οι ψηφοφόροι παίρνουν λευκά κομμάτια χαρτί και γράφουν το όνομα του υποψηφίου που υποστηρίζουν.

Στην επινίκια ομιλία του, ο Τραμπ ήταν ασυνήθιστα προσηνής. Μίλησε θερμά για τους αντιπάλους του για το χρίσμα και είπε είναι καιρός οι Αμερικανοί όλων των πολιτικών αποχρώσεων «να ενωθούν». Αναφερόμενος όμως στον Τζο Μπάιντεν, είπε ότι είναι «ο χειρότερος πρόεδρος όλων των εποχών», ενώ επανέλαβε τις υποσχέσεις του να «σφραγίσει τα σύνορα» και να σταματήσει την «εισβολή» μεταναστών στις Ηνωμένες Πολιτείες, να «βάλει τάξη» στον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται οι εκλογές και να αντλήσει περισσότερο πετρέλαιο.

Το 2016 ο Τραμπ, παρά το δημοσκοπικό του προβάδισμα, είχε ηττηθεί στο caucus από τον Τεντ Κρουζ, εν μέρει εξαιτίας της χαοτικής προεκλογικής του εκστρατείας, που δεν επένδυσε όσο έπρεπε στην κινητοποίηση των ψηφοφόρων. Αυτή τη φορά, η προσέγγιση ήταν πολύ πιο επαγγελματική, μην αφήνοντας τίποτα στην τύχη. Ο ίδιος ο Τραμπ, σε προεκλογική συγκέντρωση στην μικρή πόλη της Ιντιανόλα την Κυριακή, παρότρυνε τους οπαδούς του να αγνοήσουν το κρύο (η θερμοκρασία αναμενόταν το βράδυ να πέσει στους -24 βαθμούς Κελσίου) και να πάνε να ψηφίσουν ακόμα κι αν ήταν σοβαρά άρρωστοι («sick as a dog» στο γλαφυρό πρωτότυπο). Είπε μάλιστα ότι ακόμα κι αν ορισμένοι αποδημήσουν αφού ψηφίσουν, θα «αξίζει».

Η επόμενη στάση για τους Ρεπουμπλικανούς είναι στο Νιου Χάμσαϊρ, στις 23 του μηνός. Το προβάδισμα του Τραμπ επί της Χέιλι στην πολιτεία κυμαινόταν τη Δευτέρα στις 14 μονάδες βάσει του μέσου όρου του RealClear Polling, με μόνο μία πρόσφατη δημοσκόπηση (Πανεπιστήμιο του Νιου Χάμσαϊρ για το CNN) να δίνει μονοψήφια διαφορά. Παρ’ ότι το Νιου Χάμσαϊρ έχει παράδοση ανατροπής των δεδομένων που δημιουργούνται από την Άιοβα, το momentum που δημιουργεί μία νίκη τέτοιου εύρους θα είναι δύσκολο να αντιστραφεί. Για τον Ντε Σάντις, το πολιτικό τοπίο στην πιο μετριοπαθή αυτή πολιτεία της Νέας Αγγλίας είναι σαφώς πιο εχθρικό από αυτό της υπερ-συντηρητικής Άιοβα, ενώ το ταμείο της προεκλογικής εκστρατείας έχει αδειάσει σε επικίνδυνο βαθμό.

Μία νέα νίκη του Τραμπ στο Νιου Χάμσαϊρ θα σημάνει σχεδόν σίγουρα το τέλος της κούρσας. Με ενισχυμένη την αύρα του αήττητου και με μεγάλο αριθμό δηλώσεων στήριξης από κορυφαία στελέχη του κόμματος (γερουσιαστές, βουλευτές, κυβερνήτες), θα είναι σχεδόν αδύνατο να εκτραπεί η πορεία του προς το χρίσμα. Η Χέιλι μπορεί να συνεχίσει χωλαίνοντας ως τις προκριματικές εκλογές στη Νότια Καρολίνα, όπου ήταν κυβερνήτρια μεταξύ του 2011-7. Αλλά η τύχη της θα είναι –αν δεν είναι ήδη– προδιαγεγραμμένη.

Το βλέμμα στον Νοέμβριο

Από την πλευρά του Τζο Μπάιντεν, ήδη μετά το βράδυ της Δευτέρας, ο Τραμπ αντιμετωπίζεται ως ο αντίπαλος του Νοεμβρίου. Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα που μέχρι πρότινος ονομαζόταν Twitter, ο πρόεδρος των ΗΠΑ χαρακτήρισε τον προκάτοχό του ως τον υποψήφιο «που έχει ξεκάθαρα το προβάδισμα» μεταξύ των Ρεπουμπλικανών. «Αυτές οι εκλογές ήταν πάντα δεδομένο ότι θα έθεταν εσάς κι εμένα κατά των ακραίων MAGA [Make America Great Again] Ρεπουμπλικανών», έγραψε ο Μπάιντεν, αναρτώντας σύνδεσμο προς σελίδα χρηματοδότησης της εκστρατείας του.

Looks like Donald Trump just won Iowa. He’s the clear front runner on the other side at this point.

But here’s the thing: this election was always going to be you and me vs. extreme MAGA Republicans. It was true yesterday and it’ll be true tomorrow.

So if you’re with us, chip…

— Joe Biden (@JoeBiden) January 16, 2024

Πέρα από το ζήτημα της επιβίωσης της ίδιας της δημοκρατίας, το μέγεθος του διακυβεύματος αναδεικνύεται από το γεγονός ότι –όπως παρατήρησε ο καθηγητής Στρατηγικών Σπουδών στο St Andrews, Φίλιπς Ο’ Μπράιαν– το 80% των ψηφοφόρων των Ρεπουμπλικανών στην Άιοβα επέλεξε υποψηφίους που τάσσονται κατά της αμερικανικής στήριξης στην Ουκρανία. Μόνο η Χέιλι έχει πάρει σθεναρά θέση υπέρ των Ουκρανών, εξηγώντας –με το ειδικό βάρος που της δίνει η θητεία της επί Τραμπ ως πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ– την ηθική και στρατηγική λογική της υφιστάμενης πολιτικής του Μπάιντεν.

Good Morning Europe. A little reminder that 80% of the Republican Party just voted for candidates who are hostile to aiding Ukraine. You might want to start getting ready for this…. pic.twitter.com/ZhkkDKV74y

— Phillips P. OBrien (@PhillipsPOBrien) January 16, 2024

Το αποτέλεσμα στην Άιοβα επιβεβαιώνει αυτό που ήταν ήδη σαφές: το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα είναι πλέον το κόμμα του Τραμπ. Η μεγάλη πλειονότητα της εκλογικής του βάσης πιστεύει ότι ο Τραμπ έπεσε θύμα εκλογικής απάτης το 2020 και ότι οι Δημοκρατικοί έχουν εργαλειοποιήσει τη Δικαιοσύνη εναντίον του γιατί φοβούνται να τον αντιμετωπίσουν στην κάλπη.

Ένα από τα κρίσιμα ερωτήματα για τον Νοέμβριο είναι τι θα κάνει η μειοψηφία εκείνη των Ρεπουμπλικανών –περίπου το 1/5 του συνόλου– που επιμένει στην παλιά εκδοχή του κόμματος και απεχθάνεται τον 45^ο πρόεδρο. Σε ερώτηση για τις προθέσεις τους στις προεδρικές εκλογές στην τελευταία δημοσκόπηση του Des Moines Register και του NBC πριν από το caucus, το 43% των ψηφοφόρων της Χέιλι είπαν ότι θα ψήφιζαν τον Μπάιντεν αντί του Τραμπ.

*Φωτογραφία εξωφύλλου: Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ και υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για τις εκλογές Ντόναλντ Τραμπ, με τους γιους του Έρικ (2ος Α) και Ντόναλντ (Δ), μιλάει σε πάρτι παρακολούθησης των caucuses των Ρεπουμπλικανών της Άιοβα στο Ντε Μόιν της Άιοβα, στις 15 Ιανουαρίου 2024. [Jim Watson/AFP]

Του Γιάννη Παλαιολόγου

Πηγή: insidestory