Αν πρέπει να μιλήσουμε για μια σταθερή παρακαταθήκη του ΠΑΣΟΚ στην ελληνική κοινωνία είναι η κοπή πίτας, η οποία αποτελεί ως κοινωνικό φαινόμενο τη μετεξέλιξη των χοροεσπερίδων που είναι απόρροια με τη σειρά τους του συνδικαλιστικού παράδεισου των πολλών επαγγελματικών οργανώσεων που εξασφάλισε στη χώρα ο συνδικαλιστικός νόμος του 1982. Αν τώρα έρθεις να προσθέσεις και τους πολιτιστικούς και λοιπούς συλλόγους που άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια από τη μεταπολίτευση και μετά, μιλάμε για ένα τεράστιο όγκο συλλόγων, οργανώσεων, ενώσεων που από τα τέλη της δεκαετίας του ΄90 σπεύδει να οργανώσει εκδηλώσεις κοπής της πίτας κάθε χρόνο.
Για να είμαστε δίκαιοι, θα πρέπει να πούμε ότι δεν ήταν το ΠΑΣΟΚ που έφερε τις χοροεσπερίδες στην Ελλάδα αλλά η βασίλισσα Αμαλία. Το συγκεκριμένο είδος κοινωνικής εκδήλωσης το εισήγαγε όταν ήρθε στην Ελλάδα το 1837 και προσπάθησε να συγκροτήσει τη νέα ελληνική αριστοκρατία· η πρώτη δε που καταγράφεται είναι ο ανακτορικός χορός για την υποδοχή της στο δεύτερο παλάτι, την Οικία Βούρου που στεγάζει σήμερα το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών. Το ΠΑΣΟΚ απλά τις εκλαΐκευσε.
Το φαινόμενο «το κοπή το πίτα» -δεν γνωρίζω πως δημιουργήθηκε και καθιερώθηκε αυτός ο νεολογισμός, αλλά πάντως κρύβει μια ειρωνεία και ένα σαρκασμό· αυτό το επιτηδευμένο συντακτικό και γραμματικό λάθος, δεν γίνεται, θα υπονοεί κάτι για αυτό το παράλογο, υπερβολικό και εκλαϊκευμένο κοινωνικό δρώμενο, ελληνικής κοπής πατέντα- έχει εξαπλωθεί σε τέτοιο βαθμό τα τελευταία χρόνια και έχει επεκταθεί εκτός από επαγγελματικούς, πολιτιστικούς, αθλητικούς και κοινωνικούς συλλόγους σε κάθε επιχείρηση, εταιρία, σχολείο, φροντιστήριο, τμήμα δημόσιας υπηρεσίας, πολιτικό φορέα και γραφείο που δεν φτάνουν οι μέρες, δεν φτάνουν οι χώροι εκδηλώσεων, οι ταβέρνες, τα εστιατόρια και τα μπαρ για να καλύψουν τις σχετικές εκδηλώσεις το πρώτο χρονικό διάστημα μετά την Πρωτοχρονιά. Κι έτσι η περίοδος του «κοπή το πίτα» συνεχώς επιμηκύνεται… Ευτυχώς που υπάρχει το Πάσχα και κάπου εκεί τελειώνει.
Πριν ξεκινήσω να γράφω το παρόν έκανα μια αναζήτηση στο google βάζοντας τις λέξεις κλειδιά «κοπή πίτας 2023» και εμφανίστηκαν 6.090.000 αποτελέσματα. Δηλαδή, μέσα σε 70 μέρες, έγιναν τόσες δημοσιεύσεις που αφορούν εκδηλώσεις για κοπές πίτας! Αν στην αναζήτηση βάλεις «κοπή πίτας 2022» εμφανίζονται 4.090.000 αποτελέσματα. Προφανώς, η διαφορά των 2 εκ. έχει σχέση με τις επερχόμενες εκλογές, καθώς δεν έμεινε πολιτικός φορέας, κόμμα, οργάνωση και πολιτικό γραφείο υποψηφίου που να μην οργανώσει εκδηλώσεις κοπής πίτας, οι οποίες λειτουργούν ως προεκλογικές συγκεντρώσεις και δείχνουν τον παλμό καλύτερα ίσως από όποια δημοσκόπηση.
Και εκεί που έψαχνα στο διαδίκτυο την ιστορική διαδρομή της κοπής πίτας, ανακάλυψα ότι ο Χαρίλαος Τρικούπης δέχονταν πάντα κόσμο στο σπίτι του στην οδό Ακαδημίας την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, όπου η κοπή της Βασιλόπιτας είχε εξελιχθεί σε έθιμο και εορταστικό γεγονός για τη ζωή των Αθηνών, το οποίο διατηρήθηκε μέχρι και την τελευταία πρωθυπουργία του, δηλαδή μέχρι την πρωτοχρονιά του 1894. Την τελευταία δε αυτή Πρωτοχρονιά, έκοψε την βασιλόπιτα νωρίτερα, πριν την αλλαγή του χρόνου, διότι έπρεπε να μεταβεί στην Αγγλική Πρεσβεία αλλά και στο σπίτι του Ανδρέα Συγγρού που είχε προσκληθεί για τον ίδιο σκοπό. Τι να έκανε; Ήταν αγγλόφιλος και ο Συγγρός ήταν ισχυρός οικονομικός παράγοντας της εποχής που τον στήριζε. Η κοπή της πίτας είχε όπως φαίνεται πάντα σχέση με την πολιτική…
Στην προεκλογική περίοδο που διανύουμε, το φαινόμενο παίρνει άλλες διαστάσεις, με τους υποψηφίους να τρέχουν να προλάβουν να πάνε σε όσες περισσότερες μπορούν. Που θα βρεθεί καλύτερη ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με ολόκληρη την ανθρωπογεωγραφία των τοπικών κοινωνιών που συνωστίζεται σε πρωινά, απογευματινά και κυρίως βραδινά «κοπή το πίτα»; Και οι εξωραϊστικοί σύλλογοι της κάθε γειτονιάς δεν τελειώνουν ποτέ και οι υποψήφιοι σταδιακά καταρρέουν…
Μιλούσα με έναν φίλο υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο, που δεν έχει και την πρεμούρα των υποψηφίων βουλευτών μια και υπάρχει χρόνος μέχρι τον Οκτώβριο που θα γίνουν οι αυτοδιοικητικές εκλογές, και με μια απελπισία στο βλέμμα μου είπε: «Ήμουν την προηγούμενη Παρασκευή μέχρι τις δύο τα ξημερώματα σε μια κοπή, και την επόμενη μέρα μέρα έπρεπε στις δέκα το πρωί να ξαναπάω στο ίδιο μαγαζί για μια άλλη πίτα». Η συζήτησή μας δε, έγινε, μα που αλλού (;) σε μια «κοπή το πίτα»!
Μπορεί κι ένας λόγος που οι υποψήφιοι φέτος ανυπομονούν ο Μητσοτάκης να προκηρύξει όσο νωρίτερα γίνεται τις εκλογές να είναι αυτές οι πίτες…