Κόσμος
Οι αγωγοί φυσικού αερίου Nord Stream πρωταγωνίστησαν στην επικαιρότητα τις προηγούμενης εβδομάδας καθώς προκάλεσαν ένα «πινγκ πονγκ» αλληλοκατηγοριών για δολιοφθορά μεταξύ Ρωσίας και Δύσης που κορυφώθηκαν χθες με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να κατηγορεί ευθέως τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους για την ανατίναξη των αγωγών φυσικού αερίου. Η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ είχαν κάνει ήδη λόγο – ευθέως ή εμμέσως – για σαμποτάζ στους αγωγούς (χωρίς να κατονομάσουν τη Μόσχα ως υπεύθυνη). Θυμίζουμε ότι οι βλάβες στους αγωγούς που είχαν ως αποτέλεσμα διαρροές στα διεθνή ύδατα της Βαλτικής Θάλασσας έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία την Ευρωπαϊκή Ένωση και παγκοσμίως τα κράτη από τα οποία περνάνε αγωγοί ή έχουν εγκαταστάσεις αγωγών σπεύδουν να αναβαθμίσουν τα μέτρα ασφαλείας. Μετά από αίτημα της Ρωσίας συγκλήθηκε χθες το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να συζητήσει το θέμα των διαρροών. Νωρίτερα την Πέμπτη, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι μια σκόπιμη επίθεση κατά των υποδομών των συμμάχων θα αντιμετωπιστεί με αποφασιστική απάντηση. Να αναφερθεί δε ότι την περασμένη Δευτέρα ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν δήλωσε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα απαντήσουν αποφασιστικά σε οποιαδήποτε ρωσική χρήση πυρηνικών όπλων κατά της Ουκρανίας με τις δηλώσεις του να συνιστούν την πιο πρόσφατη αμερικανική προειδοποίηση μετά την απειλή που έκανε ο Βλαντιμίρ Πούτιν την περασμένη Τετάρτη για πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων. Τέλος, το Πεντάγωνο ανακοίνωσε την αποδέσμευση στρατιωτικής βοήθειας ύψους 1,1 δισ. δολαρίων για την Ουκρανία, υπό τη μορφή στρατιωτικού αμυντικού εξοπλισμού.
Στο πλαίσιο της αναταραχής της ενεργειακής κρίσης που κλιμακώθηκε μετά το Nord Stream, οι Ταλιμπάν υπέγραψαν προσωρινή συμφωνία με τη Ρωσία για προμήθεια βενζίνης, ντίζελ, φυσικού αερίου και σιτάρι στο Αφγανιστάν, όπως δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Αφγανός υπουργός Εμπορίου και τη Βιομηχανίας Χατζί Νοορουντίν Αζίζι, ενώ η Γερμανία θα λάβει δάνεια και θα χρηματοδοτήσει μια «οικονομική αμυντική ασπίδα» ύψους έως και 200 δισεκατομμυρίων ευρώ για την αντιμετώπιση της ανόδου των τιμών ενέργειας, κατά τη δήλωση του καγκελάριου Όλαφ Σολτς.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέρριψε την πρόταση των 15 χωρών της ΕΕ, που συντάχθηκε με πρωτοβουλία της Ελλάδας, για πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου ενόψει του έκτακτου Συμβουλίου Ενέργειας, το οποίο πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή. Η ΕΕ επιμένει στο πλαφόν στο φυσικό αέριο ρωσικής προέλευσης που μεταφέρεται μέσω αγωγών και στο LNG, προτείνοντας παράλληλα διαπραγμάτευση με τους αξιόπιστους εταίρους εφοδιασμού της Ένωσης για την επίτευξη χαμηλότερων τιμών στις εισαγωγές και τη θέσπιση σε επίπεδο Ε.Ε. ενός ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Παράλληλα, την προηγούμενη εβδομάδα ολοκληρώθηκαν τα «δημοψηφίσματα» στις τέσσερις κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας, με τα αποτελέσματα να μην αναγνωρίζονται από το Κίεβο και τη Δύση. Το αποτέλεσμα ήταν αναμενόμενο, με τις Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα να «αποφασίζουν» την ένωσή τους με τη Ρωσία με ποσοστά που κινήθηκαν κατά μέσο όρο στο 97%. Η συνολική έκταση που πρόκειται να γίνει de facto μέρος της Ρωσίας ανέρχεται στο 15% περίπου της Ουκρανίας και περιλαμβάνει περίπου 4 εκατομμύρια ανθρώπους. Ήδη οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν προειδοποιήσει ότι πιθανή προσάρτηση θα οδηγήσει σε νέες κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, ενώ ο Volodymyr Zelenskyy έχει συγκαλέσει έκτακτη διάσκεψη του επιτελείου του και, όπως δήλωσε εκπρόσωπος της κυβέρνησης, «η Ουκρανία θα απαντήσει πολύ σκληρά». Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών προειδοποίησε πως εάν η Ρωσία προχωρήσει στα σχέδιά της να προσαρτήσει τέσσερις ουκρανικές περιοχές, αυτό θα σηματοδοτήσει μια «επικίνδυνη κλιμάκωση» η οποία θα θέσει σε κίνδυνο τις προοπτικές για ειρήνη στην περιοχή.
Συνεχίζοντας την ανασκόπηση που αφορά στον πόλεμο με την Ουκρανία και τις παράπλευρες απώλειες αναφέρουμε ότι η αιωρούμενη απειλή ότι η Ρωσία θα κλείσει τα σύνορα για τους στρατεύσιμους άνδρες έχει κάνει την ουρά αυτοκινήτων στα σύνορα με τη Γεωργία να φαίνεται από το Διάστημα, ενώ ήδη πάνω από 260.000 Ρώσοι σε στρατεύσιμη ηλικία έχουν περάσει τα σύνορα με σκοπό να αποφύγουν την επιστράτευση που κήρυξε ο Putin.
Παράλληλα, τηλεφωνική επικοινωνία για το θέμα της Ουκρανίας είχαν το βράδυ της Πέμπτης ο Τούρκος Πρόεδρος με τον Ρώσο ομόλογό του κατά την οποία ο Ερντογάν ζήτησε από τον Πούτιν επέκταση της συμφωνίας για την εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, η οποία λήγει στα τέλη Νοεμβρίου, ενώ δήλωσε τη διαφωνία της Άγκυρας στα σχέδια της Μόσχας για την προσάρτηση των 4 περιοχών στις οποίες διεξήχθησαν δημοψηφίσματα. Μετά την υποψηφιότητά της για ένταξη στο ΝΑΤΟ, η Σουηδία επέτρεψε εκ νέου τις εξαγωγές όπλων και πολεμικού υλικού στην Τουρκία, ανακοίνωσε σήμερα η σουηδική αρχή που είναι αρμόδια για τις στρατιωτικές εξαγωγές. Η άρση αυτών των περιορισμών ήταν ένας από τους όρους που είχαν τεθεί από την Άγκυρα για την ένταξη της σκανδιναβικής χώρας στη δυτική στρατιωτική συμμαχία – μια ένταξη η οποία θα πρέπει να λάβει απαραιτήτως την έγκριση της Τουρκίας.
Σε ένα άλλο επίπεδο, αντίστροφα έχει αρχίσει να μετρά ο χρόνος για τον σχηματισμό κυβέρνησης στην Ιταλία -ωστόσο, ίσως πάρει εβδομάδες η ολοκλήρωσή τους, σε μια κρίσιμη περίοδο για την Ιταλία και την υπόλοιπη Ευρώπη- μετά την εκλογική νίκη του δεξιού συνασπισμού υπό την Τζόρτζια Μελόνι όπως είχαν προβλέψει οι δημοσκοπήσεις, με ποσοστό 44% που δεν είναι επαρκές για να δρομολογηθούν οι αλλαγές στο Σύνταγμα της χώρας που επιθυμούσε η Meloni. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εξέφρασε έντονη ανησυχία για το αποτέλεσμα των ιταλικών εκλογών, αλλά αργότερα εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, με δήλωσή του στο ιταλικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Ansa, θέλησε να επαναλάβει ότι η Ουάσινγκτον σέβεται το αποτέλεσμα της δημοκρατικά εκφρασμένης βούλησης του ιταλικού λαού.
Ένα άλλο γεγονός που μονοπώλησε τον Τύπο είναι ο καταστροφικός κυκλώνας Ίαν που σάρωσε τη Φλόριντα -είχε ξεκινήσει από την Κούβα- αφήνοντας πίσω του περισσότερους από 12 νεκρούς, ενώ 2,3 εκατομμύρια νοικοκυριά και καταστήματα έμειναν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι στους δρόμους, που έχουν μετατραπεί σε λιμνοθάλασσες, βρέθηκαν να πλέουν ακόμη και καρχαρίες. Λόγω του τυφώνα δε, η NASA αναγκάστηκε να αποσύρει τον πύραυλο SLS από την πλατφόρμα εκτόξευσης.
Επίσης, ολόκληρη την εβδομάδα που μας πέρασε συνεχίστηκαν οι διαδηλώσεις στο Ιράν και ο απολογισμός των θυμάτων της αστυνομικής βίας αυξάνεται συνεχώς. Σύμφωνα με την οργάνωση Iran Human Rights (IHR), που έχει την έδρα της στη Νορβηγία, οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 57. Οι αρχές συνεχίζουν να αρνούνται ότι φέρουν οποιαδήποτε ευθύνη για τον θάνατο της 22χρονης Mahsa Amini, που καταγόταν από την επαρχία του ιρανικού Κουρδιστάν. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες καλεί το Ιράν να ασκήσει «τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση» εν μέσω των διαδηλώσεων.
Το Ισραήλ και ο Λίβανος που τελούν σε κατάσταση πολέμου από το 1948, βρίσκονται κοντά σε μια συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορά τους, που θα μπορούσε να έχει ως συνέπεια την αύξηση της παραγωγής φυσικού αερίου. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κάλεσε την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν να αρχίσουν χωρίς καθυστέρηση τις διαπραγματεύσεις για την επίτευξη βιώσιμης ειρήνης, υποδεχόμενος στο Ελιζέ τον Αρμένιο πρωθυπουργό Νικόλ Πασινιάν. Τουλάχιστον 23 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 27 τραυματίστηκαν χθες από την επίθεση καμικάζι που πραγματοποιήθηκε εναντίον εκπαιδευτικού οργανισμού στην Καμπούλ την ώρα που κατέφθαναν εκεί σπουδαστές. Αξίζει δε αναφερθεί και ένα άλλος γεγονός που έχει να κάνει με την αισθητή αύξηση των πυραυλικών δοκιμών της Βόρειας Κορέας, η οποία εκτόξευσε άλλους δύο βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς στη θάλασσα λίγες ώρες μετά την αναχώρηση από την Νότια Κορέα της αντιπροέδρου των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις.
Της Εύης Μποτσαροπούλου
…
Ελλάδα
Ρητορική έντασης συντηρεί για ακόμη μία εβδομάδα η τουρκική πλευρά, δημοσιεύοντας την Κυριακή εικόνες από drone που -κατά την Άγκυρα- δείχνουν ότι η Ελλάδα παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, στρατιωτικοποιώντας τη Λέσβο και τη Σάμο. Σαφές μήνυμα προς την Άγκυρα, στον απόηχο των νέων από τον Ταγίπ Ερντογάν, έστειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας το πρωί της Τρίτης στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου. «Ό,τι είχε να πει η Ελλάδα το είπε καθαρά στον ΟΗΕ, τόσο για τις κόκκινες γραμμές της, όσο και για τη φιλική της διάθεση απέναντι στον τουρκικό λαό. Η άλλη όχθη μπορεί να επαναλαμβάνει μονότονα τα ψέματα και τις απειλές της, αλλά σε αυτό το γαϊτανάκι έχει μείνει μόνη» τόνισε ο πρωθυπουργός. Παράλληλα, την αναθεωρητική στάση της Τουρκίας ανέδειξε ο Νίκος Ανδρουλάκης στη συνεδρίαση της ομάδας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών την Τετάρτη στις Βρυξέλλες με προσκεκλημένο τον γγ του ΝΑΤΟ, και ταυτόχρονα καταδίκασε την πολιτική των ίσων αποστάσεων, που υιοθετεί ο κ. Στόλτενμπεργκ απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις, ενώ νέο μήνυμα προς την Άγκυρα έστειλε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την Πέμπτη από την τελετή ονοματοδοσίας της νέας πυραυλακάτου του Πολεμικού Ναυτικού «Υποπλοίαρχος Βλαχάκος» επισημαίνοντας ότι «τα σύνορά μας έχουν χρώμα γαλάζιο και όχι γκρίζο».
Από τα ημαντικότερα θέματα που απασχόλησαν αυτή την εβδομάδα την κοινωνία ήταν οι πυροβολισμοί που σημειώθηκαν το πρωί της Τρίτης στην Πολυτεχνειούπολη στου Ζωγράφου έπειτα από επιχείρηση της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Αθηνών για ναρκωτικά στις παλιές εστίες. Από τους πυροβολισμούς τραυματίστηκε και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο ένας 30χρονος άνδρας αλβανικής καταγωγής ο οποίος είχε εμπλοκή σε υποθέσεις όπλων και ναρκωτικών και κατά τη διάρκεια της επιχείρησης κινήθηκε εναντίον αστυνομικού με ένα κατσαβίδι, η οποία αμύνθηκε πυροβολώντας και προκαλώντας τον τραυματισμό του. Να αναφερθεί ότι ανάμεσα στους 32 συλληφθέντες της επιχείρησης στην Πολυτεχνειούπολη περιλαμβάνεται και μια δόκιμη αστυνομικός. Το συμβάν σχολίασε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος λέγοντας πως «Τα Πανεπιστήμια και οι εστίες τους είναι για φοιτητές και όχι για σεσημασμένους κακοποιούς», αναφερόμενος και στην 23χρονη αστυνομικό που φέρεται να συνεργαζόταν με τους λοιπούς συλληφθέντες, οι οποίοι στο σύνολό τους αφέθηκαν ελεύθεροι με εντολή του δικαστηρίου το πρωί της Πέμπτης.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κήρυξε την Τετάρτη την έναρξη των εργασιών του 10ου ετήσιου διεθνούς συνεδρίου του «Athens Democracy Forum 2022», το οποίο τελεί υπό την αιγίδα της και διοργανώνεται σε συνεργασία με τους New York Times. Στην ομιλία της τόνισε ότι «πρέπει να θωρακίσουμε τη Δημοκρατία απέναντι στις οπισθοδρομικές και αντιδραστικές φωνές».
Στο δικαστικό χώρο ολοκληρώθηκε την Παρασκευή το έργο της εξεταστικής επιτροπής στην υπόθεση των παρακολουθήσεων με την χθεσινή κατάθεση του κ. Νίκου Ανδρουλάκη. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, κατά την έναρξη της κατάθεσής του στην Εξεταστική Επιτροπή για τις παρακολουθήσεις, σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές του κόμματός του, φέρεται να τόνισε πως «η υπόθεση των υποκλοπών δεν είναι ένα προσωπικό ζήτημα. Είναι ένα ζήτημα δημοκρατίας. Καταδεικνύει τη θεσμική κρίση και την υπονόμευση των ελεγκτικών μηχανισμών». Παράλληλα, διακόπηκε για τις 7 Οκτωβρίου η δίκη της Χρυσής Αυγής ελλείψει μικροφώνων κατά την εξέταση της Μάγδας Φύσσα, ενώ λίγο πριν είχε αναπτύξει τις απόψεις του ο κατηγορούμενος Ευρωβουλευτής Γιάννης Λαγός, ο οποίος χαρακτήρισε τη δίκη πολιτική και δήλωσε «αμετανόητος εθνικιστής». Τέλος, η Δικαιοσύνη θα ελέγξει τον εαυτό της, για τη σκανδαλώδη αθώωση των 20 κατηγορουμένων της Siemens, που συντάραξε το πανελλήνιο. Συγκεκριμένα, η αθωωτική απόφαση, που ήρθε σχεδόν 17 χρόνια μετά την έναρξη του σκανδάλου των μαύρων ταμείων, προκάλεσε την παρέμβαση του Εισαγγελέα Αρείου Πάγου Ισίδωρου Ντογιάκου, ο οποίος παρήγγειλε έρευνα, για την παραγραφή των αδικημάτων.
Σε ένα άλλο επίπεδο, την αντιπρόεδρο της Κομισιόν, αρμόδια για θέματα Αξιών και Διαφάνειας, Βέρα Γιούροβα, συνάντησε ο Αλέξης Τσίπρας την Πέμπτη στις Βρυξέλλες. Στο επίκεντρο βρέθηκαν τα κακόβουλα λογισμικά, η υπόθεση των παρακολουθήσεων στην Ελλάδα και τα θέματα ελευθερίας του Τύπου. Ο ίδιος σε συνέντευξή του την Παρασκευή δήλωσε ότι «Σήμερα βρισκόμαστε δυστυχώς τέσσερα χρόνια μετά την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια ξανά μπροστά σε μεγάλες δυσκολίες και αν δεν είχαμε καταφέρει να ρυθμίσουμε το χρέος και να αφήσουμε ένα δημοσιονομικό απόθεμα, σήμερα η χώρα θα ήταν με το κεφάλι στο νερό», ενώ αναφέρθηκε στα «μεγάλα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας», την ακρίβεια, την εκτόξευση του πληθωρισμού, το «μοναδικό» στην Ευρώπη ενεργειακό πληθωρισμό ύψους 62%, το «προβληματικό παραγωγικό μοντέλο» και επέρριψε την ευθύνη στην κυβέρνηση για τον «τρόπο» που τα αντιμετωπίζει.
Στον τομέα της ενέργειας, τη συζήτηση περί αλλαγών στον Κώδικα Προμήθειας και συγκεκριμένα σε δύο κρίσιμα άρθρα που αφορούν την αλλαγή προμηθευτή με ληξιπρόθεσμες οφειλές στον παλαιό πάροχο και στην Καθολική Υπηρεσία άνοιξε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η ελεύθερη αλλαγή παρόχου, και μάλιστα από μήνα σε μήνα που καθιερώθηκε με το νέο μοντέλο της τιμολόγησης μετά την κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής, είναι ένα θέμα που καίει τους παρόχους, καθώς οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έχουν εκτιναχθεί κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης και φοβούνται για περαιτέρω επιδείνωση. Ωστόσο, μια σημαντική συμφωνία που απαλλάσσει την ελληνική αγορά αερίου από τον φόβο ακόμα και της πλήρους διακοπής των ρωσικών εξαγωγών εξασφάλισε η ΔΕΠΑ, υπογράφοντας με τη γαλλική TotalEnergies την προμήθεια 10 φορτίων LNG για το κρίσιμο πεντάμηνο Νοεμβρίου 2022-Μαρτίου 2023.
Σε οικονομικό επίπεδο, επενδύσεις άνω των 5 δισ. ευρώ έχουν ήδη ξεκινήσει εταιρείες υψηλής τεχνολογίας την τελευταία τριετία στην Ελλάδα δίνοντας σαφές στίγμα πως «έχουν έρθει για να μείνουν», να δημιουργήσουν μια ισχυρή βάση για την ανάπτυξη σταθερών και καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας, καθώς και για την επιστροφή Ελλήνων επιστημόνων που εργάζονται στο εξωτερικό. Σε αυτό το πλαίσιο ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην νέα επένδυση cloud της Google που όπως τόνισε θα φέρει πάνω από 2 δισ. ευρώ στην Ελλάδα και θα δημιουργήσει 20.000 νέες θέσεις εργασίας.
Επιπλέον, παράταση ενός έτους στην οριστικοποίηση των στοιχείων του κτηματολογίου, στις 313 περιοχές όπου έληγε στο τέλος του 2022, πρόκειται να δώσει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Τέλος, το πρωί της Παρασκευής αποκαλύφθηκε το αποτρόπαιο έγκλημα της δολοφονίας μιας γυναίκας και του ενός έτους παιδί της από τον εν διαστάσει σύζυγό της. Ο άνδρας μετά την δολοφονία τους με κυνηγετική καραμπίνα έδωσε τέλος και στη δική του ζωή.
Της Φανής Δουρδούρα