Η συμμετοχικότητα και η συμπερίληψη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποκτά αυξανόμενη σημασία, ειδικά καθώς το κοινό αποκτά μεγαλύτερη κοινωνική συνείδηση. Αυτό είναι πιθανό λόγω της αυξημένης ορατότητας που προσφέρει ο ψηφιακός χώρος, επιτρέποντας την ενίσχυση των περιθωριοποιημένων φωνών περισσότερο τώρα από ότι στο παρελθόν.
Ίσως αναρωτιέστε γιατί η συμπερίληψη και η εκπροσώπηση θα ήταν σημαντικές στον διαδικτυακό χώρο και πώς η προβολή της διαφορετικότητας σε αυτές τις πλατφόρμες θα ωφελούσε τον κόσμο.
Λοιπόν, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μια πλατφόρμα για όλους – ανεξαρτήτως φυλής, σεξουαλικού προσανατολισμού, φύλου, θρησκείας ή αναπηρίας – δημιουργώντας μια μεγάλη ποικιλία χρηστών. Όμως παρά τα πολλά οφέλη τους, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να είναι πηγή απογοήτευσης για χρήστες με αναπηρίες ή ειδικές ανάγκες. Το απρόσιτο περιεχόμενο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να εμποδίσει αυτούς τους χρήστες να ασχοληθούν με τον κόσμο των κοινωνικών δικτύων. Μπορεί να αποκλείονται από συνομιλίες ή να μην έχουν πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες.
Τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι – το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού – βιώνουν κάποια μορφή αναπηρίας. Αυτός ο αριθμός αυξάνεται σημαντικά όταν εξετάζονται επίσης προσωρινές αναπηρίες και ειδικές ανάγκες.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι το 33% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει προβλήματα ακοής ή όρασης. Δεδομένου ότι οι χρήστες καταναλώνουν κυρίως κοινωνικό περιεχόμενο μέσω ήχου και οπτικών, η προσβασιμότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ζωτικής σημασίας.
Συχνά, η προσβασιμότητα απαιτείται από το νόμο. Χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, του Καναδά και του Ηνωμένου Βασιλείου, έχουν νόμους όπως ο νόμος για τους Αμερικανούς με ειδικές ανάγκες (ADA) και ο νόμος για την προσβασιμότητα για τους κατοίκους του Οντάριο με ειδικές ανάγκες (AODA) που απαιτούν οι ιστότοποι και το ψηφιακό περιεχόμενο να είναι προσβάσιμα σε χρήστες με αναπηρίες.
Επιπλέον, το προσβάσιμο περιεχόμενο μπορεί να προσεγγίσει περισσότερα άτομα και να είναι πιο ελκυστικό. Αυτό είναι που νοιάζονται περισσότερο οι έμποροι μέσων κοινωνικής δικτύωσης, σωστά;
Μια μελέτη της Verizon διαπίστωσε ότι το 83% των χρηστών στις ΗΠΑ παρακολουθούν περιεχόμενο με απενεργοποιημένο ήχο. Το Chatterblast διαπίστωσε ότι το 77% των μετατροπών συνέβη σε βίντεο με απενεργοποιημένο ήχο. Έτσι, η δημιουργία προσβάσιμου περιεχομένου μας ωφελεί πραγματικά όλους.
Πέρα από τις εταιρίες και τον τρόπο που προσεγγίζουν ανθρώπους με ειδικές ικανότητες και αναπηρία, το διαδίκτυο θα έπρεπε να είναι όντως για όλους, ξεχωριστά από την κάθε πλατφόρμα και εφαρμογή. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει τόσο πολύ που ο αποκλεισμός συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων δεν θα έπρεπε να είναι κάτι που μας απασχολεί.
Παράλληλα με τον αποκλεισμό από τα social media, που ειδικά στις μικρότερες ηλικίες είναι η μόνιμη απασχόλησή τους και διασκέδαση, το tik tok, το instagram και πολλές ακόμη εφαρμογές, οδηγούν τους νέους και σε κοινωνικούς αποκλεισμούς.
Ένα παιδί με αναπηρία έχει διπλάσια πιθανότητα να δεχτεί διαδικτυακό εκφοβισμό από ότι ένα παιδί χωρίς αναπηρία σύμφωνα με τη μελέτη Social Media, Cyberbullying, and Mental Health: A Comparison of Adolescents With and With Disabilities. Επιπλέον, σχεδόν ένας στους τέσσερις νέους με αναπηρίες ανέφερε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τους έκαναν να νιώθουν αποκλεισμένοι.
Είναι, λοιπόν, απλώς η απομάκρυνση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο τρόπος για αυτούς τους μαθητές να αποφύγουν τον εκφοβισμό και να αισθάνονται απομονωμένοι; Όχι σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία διαπίστωσε επίσης ότι οι μαθητές με αναπηρίες είναι πιο πιθανό να βρουν υποστήριξη από άλλους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η λύση, λοιπόν, δεν είναι να αλλάξουμε τις συνήθειες των μαθητών με αναπηρία στα social media, αλλά να κάνουμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πιο περιεκτικά και ασφαλέστερα για αυτούς, καθώς και για όλους τους νέους.
Ο ψηφιακός σχεδιασμός χωρίς αποκλεισμούς όμως είναι ασυνήθιστος για διαδικτυακούς χώρους και τεχνολογίες, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τα άτομα με αναπηρία να κατέχουν λιγότερες συσκευές που είναι προσβάσιμες, όπως τα smartphone.
Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Αυστραλίας περιγράφει ότι ο ψηφιακός αποκλεισμός των ατόμων με αναπηρία οφείλεται σε πολλαπλούς παράγοντες διασύνδεσης: έλλειψη πρόσβασης στο Διαδίκτυο, υψηλό κόστος της υποστηρικτικής τεχνολογίας, ψηφιακή ικανότητα και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.
Για τα άτομα με αναπηρία, υπάρχει ένα πρόσθετο εμπόδιο στην ψηφιακή πρόσβαση πέρα από μια προσιτή σύνδεση στο Διαδίκτυο – η τεχνική προσβασιμότητα ιστότοπων και εφαρμογών. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει εμπόδια για τους ανθρώπους να μπορούν να επικοινωνούν και να έχουν εξίσου πρόσβαση σε πληροφορίες στο διαδίκτυο.
Σε μια έρευνα που έγινε με Βρετανούς που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού για να δουν πώς χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πώς αισθάνονται για τον τρόπο που λειτουργούν οι πλατφόρμες και πώς αυτό επηρεάζει τις αλληλεπιδράσεις τους. Τα ευρήματά τους αποκαλύπτουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αυτιστικοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και πώς οι πλατφόρμες θα μπορούσαν να σχεδιαστούν για να υποστηρίζουν καλύτερα τη συμπερίληψή τους.
Με βάση τη διεπιστημονική έρευνά τους που βασίζεται στη γλωσσολογία και τον σχεδιασμό αλληλεπίδρασης με τον ανθρώπινο υπολογιστή, η καθηγήτρια Koteyko και η ομάδα της έχουν συστάσεις για τους σχεδιαστές πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης να κάνουν τους διαδικτυακούς χώρους πιο συμπεριληπτικό για ενήλικες με αυτισμό, όπως:
- Δημιουργήστε πιο ισχυρά εργαλεία για να συμμετάσχετε σε κοινωνικότητα που βασίζεται στο ενδιαφέρον και να δημιουργήσετε συνδέσεις που βασίζονται σε αμοιβαία συμφέροντα
- Δημιουργήστε πιο εξελιγμένα φίλτρα για να αφαιρέσετε το ενοχλητικό, αγενές, αρνητικό και συγκρουσιακό περιεχόμενο
- Δημιουργήστε πιο ξεκάθαρα και εμφανή εργαλεία για τη ρύθμιση της ορατότητας και της διαθεσιμότητας των πληροφοριών προφίλ και του περιεχομένου που δημιουργείται από τους χρήστες και παρέχετε πιο αναλυτικό έλεγχο σχετικά με το ποιος μπορεί να δει και να απαντήσει σε αυτό το περιεχόμενο
- Ενεργοποιήστε περαιτέρω επιλογές διαμόρφωσης και προσαρμογής για ροές αλγοριθμικού περιεχομένου
- Δημιουργήστε πολυτροπικά εργαλεία που υποστηρίζουν τους αυτιστικούς ενήλικες να κατανοούν τον τόνο και το νόημα στο περιεχόμενο που δημιουργήθηκε από άλλους χρήστες και εργαλεία που υποστηρίζουν την διερευνητική αυτοκατανόηση του τόνου του περιεχομένου τους πριν από την κοινή χρήση σε ένα δίκτυο.
- Δημιουργήστε εργαλεία που υποστηρίζουν τους αυτιστικούς ενήλικες να διαχειρίζονται τον χρόνο τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να αποφεύγουν την υπερβολική δέσμευση
Όλα αυτό αποτελούν ένα βήμα για να μπορεί και η τεχνολογία αλλά και η κοινωνία να τους συμπεριλάβει πραγματικά όλους. Η ζωή των νέων γνωρίζουμε όλοι πόσο δύσκολη είναι, με τα περιστατικά bullying στα σχολεία, την κοινωνικοποίηση και σε αυτά παίζουν κυρίαρχο ρόλο τα social media.
Σε έναν κόσμο, αυτόν του διαδικτύου, που οι περισσότεροι θεωρούμε πως είναι ανοικτός και προσβάσιμος σε όλους, και σε μια κοινωνία που η διαφορετικότητα είναι κατακριτέα, ας μην δώσουμε άλλη μια αφορμή στον αποκλεισμό. Εφόσον λοιπόν η τεχνολογία κάνει άλματα μπορεί να κάνει και ένα βήμα για όλους τους ψηφιακά αποκλεισμένους από την εφεύρεση που άλλαξε τον κόσμο και κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη, το ίντερνετ.
*Φωτογραφία εξωφύλλου: fireflymadison