Περπατάς στο δρόμο και συναντάς κάποιον γνωστό. Σου χαμογελάει, σε χαιρετάει λίγο πιο εγκάρδια από το συνηθισμένο, σε κοιτάει λίγο έντονα, λίγο αμήχανα. Κάτι περιμένει. Τί, αναρωτιέσαι… Έχεις αρχίσει να νιώθεις λίγο αμήχανα και συ. Λέτε για τον καιρό που δρόσισε ή έχει πάλι ζέστη (ανάλογα με το τι δείχνει το θερμόμετρο την ώρα της τυχαίας συνάντησης), για τις διακοπές, για τα σχολεία που αρχίζουν και θα μπούμε όλοι σε μια σειρά. Τι άλλο να πεις με τον γνωστό «άγνωστο» άλλωστε; Σε κανονικές συνθήκες θα είχες τελειώσει τη χαιρετούρα προ πολλού. Αλλά εκείνος ή εκείνη στέκεται ακόμη εκεί μπροστά σου. Και τότε σου έρχεται η αναλαμπή και κάνεις διστακτικά την ερώτηση – γιατί νιώθεις την ενοχή της αγένειας της άγνοιας – «Είσαι και συ υποψήφιος;»…
Η συνέχεια του διαλόγου είναι η αναμενόμενη, έτσι όπως την επιβάλλουν τα χρηστά ήθη της εποχής μας και δη της προεκλογικής. Μόλις απομακρύνεσαι, σκέφτεσαι πως δεν γίνεται, από δω και πέρα πρέπει να είσαι σε επιφυλακή. Σε επιφυλακή να αναγνωρίσεις αμέσως τα σημάδια, να εξοικονομήσεις χρόνο μέχρι να συναντήσεις τον επόμενο. Ο μισός πληθυσμός της πόλης είναι υποψήφιοι άλλωστε.
Δεν ξέρω τι συμβαίνει σήμερα στας Αθήνας, αλλά εδώ στην επαρχία οι υποψήφιοι είναι πολλοί, είναι παντού και είναι σχεδόν όλοι γνωστοί σου.
Τι ονόματα συμβούλων εις τους τοίχους κολλημένα!
Και δεν παύουνε ακόμη να κολλούνε ολοένα.
Σ’ όποιον δρόμο σταματήσης και απ’ όπου κι αν περάσης
Ένα όνομα συμβούλου τυπωμένο θα διαβάσης
Με συμβούλους τα σοκάκια επλημμύρησαν κι οι δρόμοι,
Μαγαζιά, ταβέρνες, μάνδρες και απόπατοι ακόμη.
…
Τι συμβούλων αφθονία! Εκατόν πενήντα τόσοι!
Κ’ ο καθένας μας δεν ξέρει που την ψήφο του να δώση
Μα κι εγώ εκεί που τρέχω πάντα πίσω μου κυττάζω
Γιατί μες’ στην τόση φούρια και την τρέλλα των τρομάζω
Μήπως κανενός συμβούλου μεσ’ στο δρόμο του καπνίση
Και για χάζι τα’ όνομά του εις τη ράχη μου κολλήση.
Γιώργος Σουρής, Ιούνιος 1883
‘Έτσι σχολίαζε ο Σουρής το κλίμα των πρώτων δημοτικών εκλογών που διεξήχθησαν στην ελληνική επικράτεια πριν ακριβώς από 140 χρόνια, όταν καθιερώθηκε ο θεσμός της τοπικής αυτοδιοίκησης με το Βασιλικό Διάταγμα της 27ης Δεκεμβρίου του 1833 από την Κυβέρνηση Μαυροκορδάτου μάλιστα και η Ελλαδίτσα διαιρέθηκε σε δήμους, επαρχίες και νομούς για να ανατεθεί η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων σε όργανα ανεξάρτητα από την κρατική εξουσία. Ω, ναι!
Έτσι είναι και σήμερα. Υποψήφιοι παντού. Σε σημείο που αρχίζεις να νιώθεις απόβλητος της κοινωνίας που εσένα δεν σου πρότεινε κανείς να κατέλθεις στις εκλογές… Προφανώς είσαι αμελητέα ποσότητα. Πρέπει να το πάρεις απόφαση. Έχεις πέντε χρόνια μπροστά σου να διορθωθείς, για να μπορέσεις και συ να έχεις την «τιμή» να σου γίνει η πρόταση να συνεισφέρεις στο όραμα της πόλης.
Αλήθεια με ποια κριτήρια στελεχώνονται αυτά τα έρμα τα ψηφοδέλτια; Πως παίρνονται οι αποφάσεις και πως γίνονται οι επιλογές των κατάλληλων προσώπων; Και πόσο απέχει το ιδεατό ψηφοδέλτιο του κάθε υποψηφίου δημάρχου ή περιφερειάρχη από το επιτευχθέν; Πάντα με συνάρπαζε αυτή η απορία, πως διαμορφώνεται ο ανθρωπογεωογραφικός χάρτης των ψηφοδελτίων!
Το σίγουρο είναι πως όποιος πρόλαβε πρόλαβε. Η προθεσμία κατάθεσης συνδυασμών και υποψηφίων συμβούλων για τις Δημοτικές και Περιφερειακές Εκλογές 2023 έληξε δυο μέρες πριν, την 31η Αυγούστου· μια μέρα μετά το blue moon… Ποιος ξέρει, μπορεί οι εκλογοπατέρες να ξεψαχνίζουν και τους αστρολογικούς χάρτες των υποψηφίων.
Όποιος σας σφίγγει δυνατά το ένα και τ’ άλλο χέρι
και πηλαλεί εδώ κι εκεί στο ντάλα μεσημέρι
αυτός που σας χαμογελά και σας κτυπά στον ώμο,
αυτός που με τα τέσσερα σας κυνηγά στο δρόμο
και στέκει μ’ ύφος ταπεινό θεράποντος και δούλου
θηρεύει το αξίωμα Δημοτικού Συμβούλου. (…)…
Σωτήρ του Δήμου γίνεται η κάθε μια μαζέτα
Ο Γεώργιος Σουρής σχολάζοντας τις δημοτικές εκλογές του 1887, 20-6-1887, εφημερίδα Ρωμηός
κι εγέμισαν οι τσέπες μας με κάρτες και μπιλιέτα.
Κάθε δουλειά των παραιτούν τα μαγαζιά των κλείνουν
θέλουν κι αυτοί να φαίνονται μέσα στον κόσμο κάτι,
χωρίς κανέν αξίωμα δεν ημπορούν να μείνουν,
θέλουν κι αυτοί τουλάχιστον να μπαίνουν στο Παλάτι.
Πόσα άλλαξαν από τότε; Πολλά. Ως προς τη φόρμα τουλάχιστον και όχι την ουσία. Του μηνύματος.
Το μήνυμα, ο πομπός και ο δέκτης, αποτελούν ιστορική κατασκευή που εξελίσσονται στον χρόνο ανάλογα με την ιστορική συνθήκη και διαμορφώνονται ανάλογα με τους αμέτρητους τρόπους με τους οποίους το κοινό, εντάσσει στις δικές του εμπειρίες, στους δικούς του κόσμους, τα διάφορα μηνύματα. Το έλεγε και ο Ουμπέρτο Έκο όταν ασχολήθηκε με τις πολιτιστικές επιστήμες, τη σημειωτική και τη μαζική κουλτούρα: δεν υπάρχει ένα μοναδικό μήνυμα που προσλαμβάνεται μονοδιάστατα από τον δέκτη και αφομοιώνεται μηχανικά.
Και σήμερα, το μήνυμα είναι αυτό που καθορίζει τα πάντα. Η φόρμα του. Η εικόνα του. Το πώς το ντύνεις. Το πώς το επικοινωνείς.
Διαχρονικά σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις όλων των εποχών το μήνυμα είναι το ίδιο, ο υποψήφιος θέλει να πείσει τον ψηφοφόρο να τον ψηφίσει. Όλοι οραματίζονται μια πόλη ή μια περιφέρεια όμορφη, καθαρή, με ποιότητα ζωής για τον πολίτη, με εξωστρέφεια, με δυνατότητες ανάπτυξης. Όλοι οραματίζονται να πάρει τη θέση που της αξίζει.
Τα ζητούμενα είναι ποια είναι τα πρόσωπα που το λένε, η ικανότητα τους να πείσουν ότι ο δικός τους τρόπος θα είναι ο πιο αποτελεσματικός, η δημοφιλία τους, η κομματική τους προέλευση – αν και η τάση της εποχής είναι οι επιτυχημένες μεταγραφές από άλλους κομματικούς χώρους – και το επικοινωνιακό τους ταλέντο.
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Εκλογικός πυρετός σε Καφενείο της Αθήνας την εποχή του Όθωνα.