Συνέβη πριν από λίγες μέρες στη Φλόριντα των ΗΠΑ. Απολύθηκε καθηγήτρια της μέσης εκπαίδευσης στο κλασικό σχολείο Tallahassee Classical School, ύστερα από απαίτηση των γονέων, γιατί τόλμησε στο μάθημα Ιστορίας της Τέχνης να παρουσιάσει το άγαλμα που φιλοτέχνησε ο Μιχαήλ Αγγελος και αναπαριστά τον Δαυίδ γυμνό· αυτό που σήμερα στολίζει το δημαρχείο της Φλωρεντίας. Οι γονείς κατήγγειλαν τις πρακτικές του σχολείου που επιτρέπει να εκτίθενται τα παιδιά τους σε υλικό πορνογραφίας και το σχολείο, ω ναι, ανακοίνωσε στην διευθύντρια Hope Carrasquilla, ότι είχε δύο επιλογές, είτε να παραιτηθεί είτε να απολυθεί. Και εκείνη παραιτήθηκε. Στην συνέχεια διευκρίνισε δημόσια, ότι όντως το πρωτόκολλο του σχολείου επιβάλλει να ενημερώνονται οι γονείς με επιστολή όταν οι μαθητές πρόκειται να εκτεθούν σε «εν δυνάμει αμφιλεγόμενα» κλασικά έργα τέχνης και παραδέχτηκε η εν λόγω επιστολή δεν αποστάλθηκε ποτέ εκ παραδρομής.
Μα είμαστε με τα καλά μας;
Προφανώς ναι.
Χαρακτηριστική είναι η σχετική ανακοίνωση του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου του Tallahassee, Barney Bishop III, στην οποία ανέφερε ότι το θέμα δεν ήταν αυτή καθαυτή η τέχνη της Αναγέννησης, η οποία δήλωσε ότι διδάσκεται στα παιδιά, αλλά το ότι οι γονείς δεν ειδοποιήθηκαν εκ των προτέρων, όπως ορίζει το πρωτόκολλο. Προς επίρρωση επισήμανε ότι το συγκεκριμένο μάθημα περιλάμβανε επίσης εικόνες από την τοιχογραφία του Michelangelo «Η Δημιουργία του Αδάμ», καθώς και από τη «Γέννηση της Αφροδίτης» του Botticelli, τα οποία επίσης απεικονίζουν γυμνό. Και συνέχισε:
«Δεν προσπαθούμε να απαγορεύσουμε την εικόνα. Αλλά, καθώς το δικαίωμα των γονιών να γνωρίζουν τι διδάσκεται είναι αδιαπραγμάτευτο στη Φλόριντα και στο σχολείο μας, το λάθος της Hope Carrasquilla ήταν υπέρτατο».
Είναι γεγονός, ότι ο ρεπουμπλικανός κυβερνήτης της Φλόριντα Ron DeSantis, ο οποίος εν δυνάμει ενδιαφέρεται για την αμερικανική προεδρία, ένα χρόνο πριν πέρασε νομοσχέδιο για τα Γονικά Δικαιώματα στην Εκπαίδευση, το οποίο αναφέρει πως ο γονέας κάθε μαθητή δημόσιου σχολείου έχει το δικαίωμα να λαμβάνει από τον διευθυντή αναλυτική ενημέρωση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται το εκπαιδευτικό υλικό. Παράλληλα, επενδύει στην προώθηση μιας συντηρητικής ιδεολογικής ατζέντας στα σχολεία που περαιτέρω περιλαμβάνει την επέκταση ενός νόμου που θα απαγορεύει στα δημόσια σχολεία να διδάσκουν σεξουαλική αγωγή και μαθήματα σχετικά με την ταυτότητα φύλου, που βρίσκει ευήκοα ώτα σε ένα συντηρητικό κίνημα υπέρ των «δικαιωμάτων των γονέων», που διεκδικεί να δοθεί στους γονείς «περισσότερος λόγος» για οτιδήποτε αφορά την εκπαίδευση των παιδιών τους.
Πως φτάσαμε σε μία συντηρικοποίηση της δυτικής κοινωνίας τέτοιου μεγέθους;
Αν σκεφτούμε ότι ο κοινωνικός συντηρητισμός είναι η ιδεολογία που πρεσβεύει την ιδέα ότι η κοινωνία είναι δομημένη πάνω σε αξίες και αυτές πρέπει να διατηρούνται και να αντιτίθεται στις ριζικές αλλαγές και τον κοινωνικό μετασχηματισμό, ενώ αναπτύχθηκε ως αντίδραση σε κοινωνικά, φιλελεύθερα κινήματα που θεωρούνταν ότι πρέσβευαν αξίες που αντίκεινται στο δυτικό πολιτισμό, δεν γίνεται να μην αναρωτηθούμε πως γίνεται να στρέφεται εναντίον του πολιτιστικού παρελθόντος της Δύσης. Πως αντιμάχεται τον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό, την Αναγέννηση;
Η ουσία της έννοιας συντηρητισμός είναι η επιφυλακτική και συντηρητική αντιμετώπιση νέων θεσμών, αρχών και αξιών της κοινωνίας, σε ατομική και ομαδική βάση, η αρνητική στάση απέναντι σε οποιονδήποτε νεωτερισμό. Ο συντηρητισμός είναι υπέρμαχος της προάσπισης αυτών που είναι ήδη δεδομένα, αφομοιωμένα και δεν δημιουργούν κινδύνους και κραδασμούς στο κατεστημένο, και κυρίως δεν αποτελούν ριζικές αλλαγές. Λειτουργεί ως προσωπική στάση ζωής, παρόμοια με τον πουριτανισμό, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.
Λογοκρισία της τέχνης έχουμε βιώσει σε πλείστες περιπτώσεις διαχρονικά. Αλλά το χαρακτηριστικό ήταν να λογοκρίνεται η σύγχρονη τέχνη ως προκλητική για το momentum της κάθε εποχής που παραγόταν από τα συντηρητικά κοινωνικά στρώματα και εξουσίες. Αυτό που βλέπουμε σήμερα, χαρακτηριστικές «παρεμβάσεις» του είδους το ως άνω περιστατικό, είναι πραγματικά ένας «νεωτερισμός»· απόρροια της πολιτικής ορθότητας συνήθως, που ενώ ξεκινά από μια δέσμη καλών προθέσεων, χάνει κάθε επαφή με την πραγματικότητα και τη λογική. Ωραία το λέει η Σώτη Τριανταφύλλου «Και όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, στο τέλος του δρόμου υπάρχει ο αυταρχισμός και η διανοητική φτώχεια, η στειρότητα, τα τσιτάτα, οι κληρονομημένες ιδέες, η συμπεριφορά της αγέλης».
Στην περίπτωση του σχολείου στη Φλόριντα έχουμε να κάνουμε και μια άλλη παθογένεια της σύγχρονης κοινωνίας: το παιδοκεντρικό μοντέλο διαπαιδαγώγησης. Και έχουμε να κάνουμε και πάλι με αρχικά καλές προθέσεις στα παιδαγωγικά συστήματα που αποτίναξαν την γονεϊκή αυστηρότητα και αποστασιοποίηση του παρελθόντος και υιοθέτησαν νέα μοντέλα διαπαιδαγώγησης και νέα μορφώματα του στενού οικογενειακού πυρήνα που θέλει τους γονείς να ασχολούνται συστηματικά με τα παιδιά τους μέσα σε περιβάλλον στοργής, φροντίδας και συναισθηματικής κάλυψης. Τις τελευταίες δεκαετίες το παιδοκεντρικό μοντέλο πήρε άλλες διαστάσεις, δημιουργώντας αφενός το αξίωμα του παιδιού-βασιλιά και αφετέρου τη μεταμόρφωση της γονεϊκότητας ως βασική αποστολή της ζωής των ενηλίκων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους ως ένα είδος project στο οποίο πρέπει πάσει θυσία –προσωπική, οικονομική, επαγγελματική- να επιτύχουν. Όταν όμως γονείς φτάνουν στο σημείο να θεωρούν την κλασική τέχνη και τα γυμνά αγάλματα του Michelangelo ως προϊόν πορνογραφίας κάτι δεν έχει πάει καθόλου καλά.
Ακόμη και δεχτούμε ότι το βασικό θέμα της υπόθεσης της Φλόριντα δεν ήταν ουσιαστικό -η ίδια η τέχνη της Αναγέννησης και δη το γυμνό- αλλά τυπικό, δηλαδή η έλλειψη προηγούμενης έγγραφης ενημέρωσης για το εκπαιδευτικό υλικό και τον τρόπο χρήσης του και πάλι μιλάμε για την ίδια επικίνδυνη διάσταση πραγμάτωσης του γονικού ρόλου και ελέγχου. Μιλάμε για σχολεία που φοβούνται τους γονείς, οι οποίοι μετατρέπονται σε κυρίαρχους παράγοντες της εκπαιδευτικής διαδικασίας και σχολικής πραγματικότητας. Δεν χρειάζεται να φτάσουμε στο ακραίο παράδειγμα στο οποίο αναφερόμαστε. Ούτε να σκεφτούμε ότι όλα αυτά αφορούν τη συγκεκριμένη κοινωνία στις ΗΠΑ. Όσοι έχουμε παιδιά, έχουμε βιώσει φαινόμενα γονεϊκής υστερίας, υπερπροστατευτισμού και παρεμβατικότητας στα σχολεία των παιδιών μας.
Και κάπου εδώ δεν αρκεί μόνο να προβληματιστούμε, ακόμη και ανησυχήσουμε· πρέπει να αντιδράσουμε.
Όπως έκαναν οι Ιταλοί στη Φλωρεντία. Η δημοτική αρχή προσκάλεσε το διοικητικό συμβούλιο του σχολείου της Φλόριντα, τους γονείς και τους μαθητές να επισκεφτούν την Galleria dell’Accademia και να δουν τον Δαβίδ από κοντά. H διευθύντριά της, Cecilie Holberg, δήλωσε πως το να «πιστεύεις πως ο Δαβίδ μπορεί να είναι πορνογραφία σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνεις το περιεχόμενο της Βίβλου, ότι δεν κατανοείς τον δυτικό πολιτισμό και την τέχνη της Αναγέννησης».
Ο δήμαρχος της Φλωρεντίας, Dario Nardella, έγραψε στο Twitter ότι «το να μπερδεύεις την τέχνη με την πορνογραφία είναι απλώς γελοίο».
Για μένα είναι άκρως επικίνδυνο.