Σήμερα θα επιχειρήσουμε από στήλης μια ορθολογική και ψυχραιμότερη προσέγγιση της επικαιρότητας και δράττομαι της ευκαιρίας να ασχοληθώ, στο βαθμό που μου επιτρέπεται από την επιστημονική μου ιδιότητα αλλά και την εργασιακή ενασχόληση, με συμπεράσματα και σχόλια, με αφορμή την πρόσφατη δημοσιοποίηση των βάσεων εισαγωγής στα πανεπιστημιακά ιδρύματα του τόπου. Ένα γεγονός περιοδικό, που όμως, ενδιαφέρει άμεσα τους μελλοντικούς φοιτητές, τις οικογένειές τους που θα σηκώσουν το φορτίο των σπουδών για τα επόμενα… πολλά χρόνια, τα φροντιστήρια που… πανηγυρίζουν τις επιτυχίες, τους ιδιοκτήτες ακινήτων στις πόλεις με ΑΕΙ, που ξερογλείφονται σκεπτόμενοι πόσο νοίκι να ζητήσουν για τα αχούρια που πολλές φορές βαφτίζουν… σπίτια ή καταλύματα, έστω… κι ω του θαύματος!
Κάπου στα ψιλά, εμφανίστηκαν σε ιστοσελίδες και sights, οι κραυγές των λύκων… ε συγνώμη των φιλολόγων και πάσης φύσεως εχόντων πτυχίον φιλοσοφικής σχολής: θα έχουμε μελλοντικούς συναδέλφους οι οποίοι εισήχθησαν στα ΑΕΙ, με 10.000 μόρια ή και λιγότερα! Θρήνος, κλαυθμός, ολοφυρμός.. ουαί κι αιδώς… δράμα και τραγωδία: τι είδους συνάδελφοι θα ναι αυτοί, ποια η ποιότητα διδασκαλίας (!) την οποία θα παρέχουν μελλοντικά, επιπλέον ακραίοι χαρακτηρισμοί: απαράδεκτο κι ανεπίτρεπτο, εξευτελιστικόν, κλπ.
Κι έτσι, αποδείξαμε περίτρανα, ως κλάδος, πως, ουσιαστικά ζούμε σε νεφέλες, όχι βέβαια Αριστοφανικές, σίγουρα σε βαθιά σκοτάδια αρνούμενοι να παραδεχτούμε, αυτό που ο κόσμος το χει τούμπανο, εδώ και δεκαετίες: συνάδελφοι, δεν είμαστε ελκυστικοί στο κοινό μας κι όχι μόνο! Για να μην πω, ότι είμαστε κι απωθητικοί… Θα μας πρότεινα, λοιπόν, αντί κροκοδειλίων, που αγγίζουν τη γελοιότητα και τη γλαφυρότητα, να προβούμε σε κάποιου είδους αυτοκριτική, αφήνοντας τα περισπούδαστα, τσιτάτα, αφοριστικά, αποφθεγματικά, που τα ξεφουρνίζουμε για να δείχνουμε καλοί χειριστές του λόγου. Στο κάτω κάτω, αυτό είναι κι επιστημονικό μας καθήκον, να χειριζόμαστε το λόγο δηλ., αλλά χωρίς να λησμονούμε πως λόγος= λογική! Θα έπρεπε λοιπόν, να μην απαρνιόμαστε την εποχή μας που είναι καθαρά τεχνοκρατική και προσφέρει ευκαιρίες εργασίας σε επαγγέλματα με ανάλογες σπουδές! Ο κόσμος ξοδεύει για να «μάθει το παιδί του γράμματα» για λόγους βιοποριστικούς κι όχι… ρομαντισμού. Θέλει το παιδί του να βρει κάποτε δουλειά για να ζήσει και δουλειές για μας απλά δεν υπάρχουν! Γιατί, ας παραδεχθούμε, πόσοι από εμάς θα προτρέπαμε τα παιδιά μας να βιοποριστούν ως φιλόλογοι;
Αλλά, πέρα από την άρνηση της πραγματικότητας, διακρίνω και αρκετό εφησυχασμό για να μην τολμήσω να πω αδιαφορία, σε ότι αφορά τη δομή και το περιεχόμενο της γνώσης που παρέχει το σχολείο μας. Βλέπουμε πως τα παιδιά μας δε γνωρίζουν τι είναι ένα επίρρημα και δε συγκινούμαστε… πως έχουν εκφραστικό, γλωσσικό πρόβλημα και σαφή αδυναμία κατανόησης, πάλι αδράνεια… δε τολμά κανείς να διαμαρτυρηθεί πως διδάσκεται ιστορία μέσα από ένα και μοναδικό εγχειρίδιο, δίχως σφαιρικότητα και πολλαπλότητα.. αρκεί η αποστήθιση και η μηχανιστική μάθηση. Εδώ δε διαμαρτυρόμαστε που το διδάσκουν συνάδελφοι αγγλικής και γαλλικής για λόγους αλληλεγγύης κι αβρότητας… μόνο ο Κριαράς, κάποτε, τόλμησε να χαρακτηρίσει απαράδεκτη τη διδασκαλία των αρχαίων στο γυμνάσιο, εμείς φωνάξαμε μόνο όταν το μάθημα βγήκε από τις προαγωγικές κι… απαξιώθηκε αυτόματα. Θα πεθάνουμε και θα ζει ακόμη το ελάφι του Σερτώριου μαζί με το κοράκι του παπουτσή, για να εξετάζονται τα παιδιά μας στα λατινικά… ένα αντικείμενο τόσο ενδιαφέρον που προκλήθηκε σάλος όταν βγήκε από τις πανελλαδικές και αντικαταστάθηκε από κοινωνιολογία… γιατί τι πολυτιμότερο από λατινικά που ως κι ο pontifex maximus έδωσε προ πολλού ασμένως την ευλογία του να τελείται η λειτουργία των καθολικών στις μητρικές γλώσσες κι όχι σε αυτή… ναι αλλά θα χαθεί η συνέχεια του ελληνορωμαικού πνεύματος ανακράξαμε ανατριχιάζοντας κι ας μην κατανοούν τα παιδιά μας τον Παπαδιαμάντη γιατί γράφει σε καθαρεύουσα.
Δεν πειράζει, έτσι πήγε άπατη κι η εξέταση στη λογοτεχνία.. γιατί ήταν δύσκολη, μήπως για εμάς, για τα παιδιά μας ντε… κάθε χρόνο φτου κι από την αρχή, διδάσκουμε λογοτεχνία, ξεκινώντας από το Βυζάντιο και καταλήγοντας στη σύγχρονη εποχή. Πότε δώσαμε, επιλεκτικά, στα παιδιά μας τη δυνατότητα να ασχοληθούν και να εμβαθύνουν στο έργο κορυφαίων λογοτεχνών και να το γνωρίσουν βαθύτερα; Πότε προβάλαμε κορυφαίες παραστάσεις αρχαίου δράματος, προσαρμοσμένων στο σχολικό υλικό; Πότε διαδράσαμε τα γλωσσικά αντικείμενα με παρεμφερή, θρησκευτικά, ιστορία, φιλοσοφία, τέχνη… α, όλα τα χρόνια, τα κεφάλαια για την τέχνη, είναι συμπωματικά (;) εκτός ύλης… Δεν βλέπω χρήση μαντιλιού…
Για αυτούς τους λόγους και πολλούς άλλους, αλλά υπάρχει και στενότης χώρου, και για να επιστρέψουμε στο ζόφο της πραγματικότητας, βάζουμε στη φιλοσοφική σχολή σπουδαστές του δέκα· και πάλι καλά να λέμε, γιατί είμαι πεπεισμένος ότι στο μέλλον θα μπαίνουν και με… πέντε! Τότε θα έχουμε, ως κλάδος, μια και μόνη επιλογή: να σύρουμε όλοι των χορό των μαυροφορεμένων γυναικών της Τροίας, από τις Τρωάδες ντε, θρηνώντας όχι για την πατρίδα αλλά για την ανθρωπιστική παιδεία που απαξιώθηκε ανεπιστρεπτί… Τότε, όμως, υποχρεωτικά, θα έχουμε αποχαιρετήσει την Αλεξάνδρεια που χάθηκε προ πολλού…
Υ.Γ.: Ασφαλώς και το ύφος του κειμένου δεν είναι ισοπεδωτικό και απαξιωτικό της προσφοράς και του πάθους πολλών συναδέλφων… Η γενίκευση εστιάζει στην απουσία συλλογικής και θεσμικής δράσης από φορείς κι όργανα που μας εκπροσωπούν και θα έπρεπε να κινητοποιηθούν εντονότερα, προκειμένου να μετριασθεί αυτή η κατάντια· Επιπλέον, απηχεί και προσωπική πικρία κι απογοήτευση, μιας και γράφτηκε από κάποιον που απαρνήθηκε στα νιάτα του νομικές και παρόμοιες προσοδοφόρες σπουδές μιας και το βίτσιο του ήταν να σπουδάσει αρχαιολογία… Μπορεί να προδόθηκε στην πράξη, στην ουσία δε μετάνιωσε ποτέ για την επιλογή του…
ΚΑΛΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Ώρα ανάγνωσης στους δρόμους της Βαρκελώνης του 1960, reddit