16 Οκτωβρίου 1973, η ύφεση χτύπα τη Δύση. Η αρχή για αναζήτηση ανανεώσιμων και εναλλακτικών πηγών ενέργειας
…
Ήταν η πρώτη φορά μέσα στον 20ο αιώνα που τα μεγάλα βιομηχανικά κράτη αναγκάστηκαν να υποκύψουν στην πίεση των προβιομηχανικών.
Μία πολύ καλή απόδειξη ότι το εμπάργκο δεν επιβάλλεται πάντοτε, αποκλειστικά και μόνο από τις ΗΠΑ και τους δυτικούς συμμάχους της.
Το φθινόπωρο του 1973 είχε χαρακτηριστεί από τις μάχες στη μέση Ανατολή, τα ισραηλινά τανκς είχαν καθηλώσει τις αιγυπτιακές δυνάμεις εισβολής στην άμμο της ερήμου του Σινά και στις 16 Οκτωβρίου ο στρατός της Αιγύπτου παγιδεύτηκε. Στα βόρεια, η απόπειρα της Συρίας να ανακτήσει τα υψίπεδα του Γκολάν είχε απωθηθεί. Το Ισραήλ απέδειξε στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ ότι μπορούσε να υπερασπιστεί επιτυχώς τα εδάφη που είχε κερδίσει στον πόλεμο των έξι ημερών τον Ιούνιο του 1967.
Οι Αραβικές χώρες δεν είδαν καθόλου ευνοϊκά την νίκη του Ισραήλ.
Αποφάσισαν, ως αντίποινα για την υποστήριξη ορισμένων δυτικών χωρών και των ΗΠΑ στο Ισραήλ, κατά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, να αυξήσουν την τιμή του πετρελαίου.
Σε συνάντησή τους στο Κουβέιτ στις 16 Οκτωβρίου, η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, το Ιράκ, το Κουβέιτ, το Κατάρ, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα όλα τους μέλη του ΟΠΕΚ αποφάσισαν να αυξήσουν την τιμή του βαρελιού από τα 3 $ στα 5,12 $.
Την επόμενη μέρα ο Οργανισμός Αραβικών Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (ΟΑΠΕΞ) στήριξε δημόσια την πράξη αυτή. Αυτό είχε ιδιαίτερη σημασία εφόσον ο ΟΑΠΕΞ δεν περιλάμβανε μόνο όλα τα αραβικά κράτη μέλη του ΟΠΕΚ αλλά και την Αίγυπτο και την Συρία που αν και δεν ήταν πετρελαιοπαραγωγικές χώρες είχαν εντούτοις την κρατική δύναμη για να ενισχύσουν μία γενικότερη πολιτική. Έτσι ανακοίνωσαν ότι τα μέλη του ΟΠΕΚ δεν θα απέστελλαν πλέον πετρέλαιο στις χώρες που στήριζαν το Ισραήλ.
Ακολούθησε ένα αυστηρό πρόγραμμα εμπάργκο και περικοπών τόσο στην εξαγωγή όσο και στην παραγωγή πετρελαίου· όλα αυτά σχεδιάστηκαν για να πλήξουν γενικότερα τα «μη φιλικά κράτη», ιδιαίτερα τις ΗΠΑ και τους Δυτικοευρωπαίους συμμάχους τους.
Για πρώτη φορά λοιπόν στην ιστορία τους οι πετρελαιοπαραγωγοί της μέσης Ανατολής όριζαν οι ίδιοι τις τιμές του πετρελαίου και χρησιμοποιούσαν ένα καρτέλ για καθαρά πολιτικούς σκοπούς. Μπορούσαν επίσης να βασίζονται στα ευρύτερα μέλη του ΟΠΕΚ, δηλαδή στις χώρες που λόγω της δικής τους ιστορίας είχαν σταθερά μία αντιδυτική στάση: η Βενεζουέλα ,η Ινδονησία και η Αλγερία έφεραν στο παιχνίδι τις διαμαρτυρίες της Λατινικής Αμερικής, της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Δυτικής Αφρικής. Δύο μόλις μήνες από την επιβολή του εμπάργκο, οι χώρες του ΟΠΕΚ είχαν πλέον τετραπλασιάσει τις τιμές του πετρελαίου και περικόψει την παραγωγή κατά το ένα τέταρτο, η άνοδος των τιμών έπληξε ανεπανόρθωτα την δυτική οικονομία, δημιουργώντας μεγάλη ύφεση, ανεργία και κυρίως αστάθεια και φόβο για το ενεργειακό μέλλον.
Το φθηνό πετρέλαιο είχε τροφοδοτήσει για δεκαετίες την δυτική οικονομική ανάπτυξη και η Δύση αύξανε την χρήση του πάνω από 5% ετησίως.
Αρχιτέκτονας της πολιτικής του ΟΠΕΚ ήταν ο υπουργός Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, ο σεΐχης Αχμέντ Ζακί Γιαμανί, ένας δικηγόρος με σπουδές στο Χάρβαρντ ο οποίος είχε συντονίσει όλο το σχέδιο και τις ενέργειες, στη συνέχεια όμως αντιτάχτηκε σε περαιτέρω αυξήσεις αφού φοβήθηκε τον κίνδυνο παγκόσμιας οικονομικής κατάρρευσης.
Η παγκόσμια αναζήτηση για ανανεώσιμες και εναλλακτικές πηγές ενέργειας ξεκίνησε ως αποτέλεσμα της πρώτης πετρελαϊκής κρίσης και του νέου κόστους του πετρελαίου που είχε προκαλέσει την τεράστια ύφεση.
*Φωτογραφία εξωφύλλου: npr.org