Ο Θάνατος και ο δίδυμος αδερφός του, ο Ύπνος, είναι γιοι της Νύχτας, μιας θεότητας φοβερής και τρομερής στην αρχαιότητα. Τα δύο δίδυμα αδερφάκια έχουν παππού (ή γιαγιά, δεν ξέρω ακριβώς) το Χάος, σύμφωνα με την Θεογονία του Ισίοδου. Ζουν στα Τάρταρα μαζί, μακριά από το φως του ήλιου. Ο Ύπνος είναι προσηνής και αγαπητός στους ανθρώπους, όμως ο Θάνατος, όπως είναι αναμενόμενο, όχι και τόσο. Παρουσιάζεται ωστόσο, ως όμορφος νέος, ενίοτε με φτερά και για αυτό ίσως συμβολικά συνδέεται με την πεταλούδα. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η παπαρούνα αποτελεί επίσης σύμβολο του Θανάτου-αλλά επιπλέον του Ύπνου και της Νύχτας-, καθώς το λουλούδι αυτό το χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα ως υπνωτικό αλλά και για ευθανασία.
Για τη λατρεία του Θανάτου δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες. Ίσως αυτός ο δεινός θεός να μη θέλει δώρα από τους θνητούς, ενδεχομένως για να μη δεθεί συναισθηματικά και αλλάξει γνώμη. Δύο ήταν οι φορές που νικήθηκε, μία από τον Ηρακλή και μία από τον Σίσυφο. Όσο πεπερασμένες κι αν είναι οι πηγές μας πλέον, ιστορίες πολλές αν ψάξουμε θα βρούμε για τον Θάνατο, γιατί η μυθολογία ξεδιπλώνει εκφάνσεις της απύθμενης ευρηματικότητας των ανθρώπων.
Ευφάνταστη η μυθολόγια λοιπόν αλλά και μαγικά λογική καθώς ενώνει με δεσμούς αίματος τον θάνατο με τον ύπνο, με τη νύχτα, με το χάος.
Και ναι, η πρώτη σκέψη του θανάτου λογικά φέρνει στο μυαλό μας το σκοτάδι και το χάος. Παρόλα αυτά, δεν είναι ο θάνατος αυτός που ενδεχομένως να φέρνει χάος, αλλά η απουσία του.
Ορμώμενη λοιπόν από δύο εντελώς διαφορετικά βιβλία, το Περί Θανάτου του Ζοζέ Σαραμάγκου και το Reaper Man του Terry Pratchett, θέλω να προσπαθήσω να παρουσιάσω κάποιες εναλλακτικές μορφές του θανάτου μέσα από τη διαχρονία της λογοτεχνίας. Ένα τέτοιο θέμα ωστόσο, απαιτεί μικρές μερίδες τροφής για να μην μας κάτσει πολύ βαρύ. Επομένως σταματώ εδώ, μέχρι την επόμενη φορά. Θα έλεγα καλό ύπνο, αλλά μετά από αυτά που διαβάσατε, δεν ξέρω πως θα το εκλάβετε.
*Φωτογραφία εξωφύλλου: pinterest
