Αφού ο πόλεμος στην Ουκρανία ανακάτεψε τα εμπορικά δίκτυα για το σιτάρι και άλλα βασικά προϊόντα διατροφής, οι ΗΠΑ και ορισμένες άλλες πλούσιες χώρες αύξησαν τις δωρεές επισιτιστικής βοήθειας σε χώρες της Αφρικής και αλλού που επλήγησαν περισσότερο από τις εκτοξευόμενες τιμές. Αυτό θα έπρεπε να είναι μια καλή είδηση. Αλλά για τον Μπιλ Γκέιτς, είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα του πόσο καθυστερημένη έχει γίνει η προσέγγιση για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας πείνας.
Το πρόβλημα, είπε ο Γκέιτς σε συνέντευξή του στο Quartz, είναι ότι η επισιτιστική βοήθεια επιταχύνεται ως απάντηση στον πόλεμο, την οικονομική αναταραχή και την κλιματική αλλαγή – αλλά οι επενδύσεις στη γεωργική έρευνα σε χώρες χαμηλού εισοδήματος είναι πολύ χαμηλότερες και στάσιμες. Καινοτομίες σε σπόρους ανθεκτικούς στην ξηρασία, ειδικά κατασκευασμένοι για το κλίμα και τις καλλιέργειες των αφρικανικών χωρών, καθώς και άλλες εξειδικευμένες τεχνολογίες που είναι πολύ κοντά στους επιστήμονες, προσφέρουν μια πιο αποτελεσματική, βιώσιμη διαδρομή μακριά από την πείνα. Η τρέχουσα προσέγγιση, άφησε να εννοηθεί ο Gates, είναι ένα επίδεσμο που αποτυγχάνει να επουλώσει την υποκείμενη πληγή.
Συνολικά, σύμφωνα με μια νέα έκθεση του Ιδρύματος Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς, ο κόσμος αποτυγχάνει να επιτύχει όλους εκτός από δύο από τους 17 «στόχους βιώσιμης ανάπτυξης» που εγκρίθηκαν από τον ΟΗΕ το 2015. Αυτοί οι δύο σχετίζονται με την παιδική θνησιμότητα: Εάν συνεχιστεί ο σημερινός ρυθμός προόδου, ο κόσμος θα πρέπει να πετύχει τον στόχο να φέρει τους αποτρέψιμους θανάτους παιδιών κάτω των 5 ετών σε 25 ανά 1.000 γεννήσεις έως το 2030, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, το οποίο παρέχει δεδομένα για τους Gates. Θεμέλιο. Θα πρέπει επίσης να επιτύχει τον στόχο να μειώσει τη νεογνική θνησιμότητα σε τουλάχιστον 12 ανά 1.000 γεννήσεις ζώντων έως το 2030.
Ωστόσο, άλλοι στόχοι —που σχετίζονται με την ασφάλεια των τροφίμων και του νερού, την εκπαίδευση, την εξάπλωση του HIV και της ελονοσίας και άλλα επείγοντα κοινωνικά, περιβαλλοντικά και υγειονομικά ζητήματα—παραμένουν απρόσιτα. Η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία ευθύνονται εν μέρει, είπε ο Γκέιτς στην Quartz – αλλά και η απροθυμία ή η ανικανότητα των κυβερνήσεων να επανεξετάσουν τις συνήθειες δαπανών τους. (Αυτή η συνέντευξη επιμελήθηκε για λόγους έκτασης και σαφήνειας.)
QZ: Γιατί είναι πρόβλημα το ότι ο κόσμος ξοδεύει τόσα πολλά για επισιτιστική βοήθεια;
Bill Gates: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επισιτιστική βοήθεια έχει σώσει πολλές ζωές. Αλλά είναι πολύ δύσκολο. Μερικές φορές παίρνετε πολύ λίγα, μερικές φορές παίρνετε πάρα πολλά και προκαλείτε την πτώση της τιμής των τροφίμων κάτω από το κόστος παραγωγής των τοπικών αγροτών και μπορείτε πραγματικά να ανακατέψετε τις κανονικές γεωργικές αγορές. Παράλληλα με όποια οξεία ανακούφιση απαιτείται, χρειάζεστε την ιδέα να εφεύρετε καλύτερους σπόρους, να εκπαιδεύσετε τον αγρότη να χρησιμοποιεί αυτούς τους σπόρους, να λειτουργήσει το σύστημα πίστωσης ώστε οι αγρότες να πάρουν το λίπασμα που χρειάζονται. Έτσι, το συνολικό γεωργικό σύστημα είναι ανεπαρκώς επενδυμένο.
Δεν υπάρχει καλύτερο παράδειγμα από το να κοιτάξεις την αφρικανική ήπειρο. Δεδομένου του κόστους εργασίας και της διαθεσιμότητας γης, η Αφρική θα πρέπει να είναι καθαρός εξαγωγέας τροφίμων. Αλλά λόγω της χαμηλής παραγωγικότητας, είναι καθαρός εισαγωγέας τροφίμων. Ο επείγων χαρακτήρας του αγωγού καινοτομίας προέρχεται τόσο από την ανάγκη να αυξηθεί η παραγωγικότητα της Αφρικής, αλλά και από το γεγονός ότι όσο πιο κοντά βρίσκεστε στον ισημερινό, τόσο πιο επιζήμια είναι η κλιματική αλλαγή για τη γεωργία. Και η Αφρική είναι το τελευταίο μέρος στον κόσμο όπου έχετε σημαντική αύξηση πληθυσμού. Άρα είναι μια τεράστια πρόκληση.
Ε.Ζ: Πώς θα θέλατε να αλλάζει η προσέγγιση για την αντιμετώπιση της επισιτιστικής ασφάλειας στην Αφρική;
Γκέιτς: Ο στόχος μας για το δημόσιο σύστημα έρευνας σπόρων είναι να λάβουμε έως και 2 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέχρι το 2030. Και δεν ξέρω αν θα φτάσουμε εκεί. Αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να είναι πολύ προσιτό.
Πρέπει όντως να εμπλακούμε Αφρικανοί επιστήμονες στο ερώτημα πόσο γρήγορα πρέπει να έχουμε γενετικά επεξεργασμένους σπόρους ή άλλους νέους τύπους καινοτομίας στις καλλιέργειες… Θα σκεφτόσαστε ότι η παγκόσμια μηχανή καινοτομίας και έγκρισης και η αφρικανική ικανότητα να αποφασίσει αυτές τις ανταλλαγές θα επιταχυνόταν. Κάνουμε κάποια πρόοδο σε αυτό. Υπάρχει μια σειρά από καινοτόμες καλλιέργειες που βρίσκονται σε διάφορα στάδια ρυθμιστικής έγκρισης και βρίσκονται στην κορυφή της λίστας προσαρμογής του κλίματος με διαφορά.
Σίγουρα χωρίς καλύτερους σπόρους, θα υστερήσουμε. Καθώς ξεφεύγετε από το καλαμπόκι, το ρύζι και το σιτάρι, δεν υπήρξε μεγάλη καινοτομία στο σόργο, το κεχρί και τη μανιόκα… Η αγροτική καινοτομία δεν είχε τα αφρικανικά οικοσυστήματα και τις καλλιέργειες ως υψηλή προτεραιότητα.
QZ: Πώς φαίνεται να τα πάμε σε αυτό το σημείο σχετικά με τους ΣΒΑ; Φαίνεται ότι, σε πολλές περιπτώσεις, δεν είμαστε σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου.
Γκέιτς: Είμαστε πολύ μακριά από τους στόχους. Υπάρχουν δύο γενικοί λόγοι για αυτό. Το ένα είναι ότι πολλοί από τους στόχους τέθηκαν ως εξαιρετικά φιλόδοξοι. Ακόμη και σε καλές συνθήκες, θα ήταν πολύ απίθανο να πετύχουμε τον στόχο.
Αλλά ακόμα και εκείνα όπως η παιδική θνησιμότητα ή η μητρική θνησιμότητα, όπου είχαμε έναν αριθμό τύπου «είναι δυνατόν να κάνουμε», συνέβησαν τέσσερα πράγματα. Σίγουρα η πανδημία, αυτή είναι νούμερο ένα κατά πολύ. Ο πόλεμος Ουκρανίας-Ρωσίας και αυτό που κάνει στις τιμές των λιπασμάτων και ενδεχομένως στην ενίσχυση των προϋπολογισμών… Το τρίτο πράγμα είναι ότι η οικονομική κατάσταση είναι τέτοια που οι ελλειμματικές δαπάνες αισθάνονται σαν να τις πληρώνετε αμέσως με τον πληθωρισμό. Αυτό σημαίνει ότι το αφρικανικό χρέος αρχίζει να είναι πραγματικό πρόβλημα. Και μετά το τέταρτο, θα έλεγα ότι η κλιματική αλλαγή – εντάξει, ξέραμε ότι ήταν εκεί, αλλά το γεγονός ότι συμβαίνει κάπως πιο γρήγορα όσον αφορά αυτά τα κύματα καύσωνα, τις πλημμύρες και άλλες αρνητικές παρενέργειες. Οπότε, συνδυάζοντας τα όλα αυτά, είναι πολύ περισσότεροι αντίθετοι από ό,τι περίμενα.
Τώρα περιμένω πάντα ότι θα εκπλήξουμε λίγο από την πλευρά της καινοτομίας, όπως καλύτερα φάρμακα για την ελονοσία… Αυτό που βλέπω στα σκαριά, είτε είναι ο HIV, είτε η κατανόησή μας για τη διατροφή, είτε οι μειώσεις της μητρικής θνησιμότητας—δεν θα μπορούσα να είμαι πιο ενθουσιασμένος για αυτό… Η επισιτιστική ασφάλεια απαιτεί μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Η ενδυνάμωση των γυναικών απαιτεί μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Αυτοί οι στόχοι είναι εκείνοι στους οποίους ο κόσμος πρέπει να προσέξει παρά τους περισπασμούς, ιδιαίτερα στην Ευρώπη.
QZ: Δεδομένων αυτών των αντίθετων ανέμων, υπάρχει ανάγκη για μια θεμελιώδη επαναξιολόγηση της στρατηγικής σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης των στόχων;
Γκέιτς: Λοιπόν, όλα λειτουργούσαν μέχρι την πανδημία. Κάνουμε τεράστια πρόοδο. Οι θάνατοι από τον ιό HIV μειώνονται, τα ποσοστά εμβολιασμού αυξάνονται. Ο κόσμος μείωσε στο μισό τον παιδικό θάνατο. Ο αγωγός για τα εργαλεία ελονοσίας δεν θα είναι ποτέ τόσο καλός όσο είναι σήμερα… Είναι αλήθεια ότι οι αγορές δεν δίνουν κίνητρα για την καινοτομία για λογαριασμό των φτωχότερων. Και αυτός είναι εν μέρει ο λόγος που χρειαζόμαστε φωτισμένες ηθικές κυβερνήσεις για να παρέχουν τη βοήθεια. Και χρειαζόμαστε φιλάνθρωπους να πάρουν μέρος των πόρων τους και να τους ξοδέψουν όχι μόνο στη χώρα τους. Επομένως, δεν νομίζω ότι απαιτείται κάποια ριζικά διαφορετική προσέγγιση εδώ, παρά τη δυσκολία. Εννοώ, ξέρετε, αν μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει την πανδημία ή τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Θεός ξέρει ότι ο οικονομικός κύκλος θα άλλαζε κάποια στιγμή. Δεν θα κρατήσει για πάντα.
QZ: Η COP27, η επόμενη ετήσια παγκόσμια σύνοδος κορυφής για το κλίμα, έρχεται σύντομα στην Αίγυπτο και θα επικεντρωθεί στη διεθνή χρηματοδότηση για το κλίμα, η οποία είναι πολύ πιο κάτω από αυτό που χρειάζεται. Πώς μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό;
Γκέιτς: Λοιπόν, η ξένη βοήθεια και η χρηματοδότηση για το κλίμα δεν είναι πραγματικά δύο διαφορετικά πράγματα. Λέτε πραγματικά στους ανθρώπους που αγόραζαν εμβόλια για τη διάρροια να το μηδενίσουν και να το στείλουν σε έναν κουβά για το κλίμα και να πουν αλληλούια; Εννοώ ότι η διάρροια είναι χειρότερη λόγω της κλιματικής αλλαγής, επομένως όλα σχετίζονται με το κλίμα.
Δεν υπάρχουν πολλά ανάποδα. Στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, υπάρχει ένα ισχυρό σκέλος του «Πρώτα η Αμερική». Και, έλα, η επιδότηση της τιμής του ρεύματος στην Ευρώπη, είναι σαν το 2% του ΑΕΠ. Και το κόστος ανοικοδόμησης της Ουκρανίας και της Ουκρανίας για τους πρόσφυγες. Δηλαδή, ας σοβαρευτούμε. Δεν με νοιάζει πόσες συναντήσεις έχετε, πόσα θα αποσπάσετε από τους προϋπολογισμούς επιχορηγήσεων της πλούσιας χώρας;
Ανησυχούσα λίγο όταν [ο COP] πήγαινε σε ετήσιες συνεδριάσεις, επειδή οι ακτιβιστές, αν και είναι δίκαιοι, έχουν την αίσθηση του πόσα πολλά μπορούν να γίνουν σε ένα χρόνο… Θέλω να πω, εντάξει, είναι σαν το COP26 στη Σκωτία να ήταν χθες και τώρα είμαστε εδώ. Όταν γινόταν κάθε πέντε χρόνια, σχεδόν μπορούσαμε να τα καταφέρουμε. Ανησυχώ μήπως τρελαίνομαι επειδή τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια δεν υπάρχουν, ή για να αλλάξουμε τον ορισμό, ώστε να προσποιηθούμε ότι είναι εκεί—δεν ξέρω ότι εκεί είναι ο μεγαλύτερος αντίκτυπος. Ελπίζω λοιπόν η συνάντηση να καταλήξει να είναι ένα εποικοδομητικό πράγμα, και όχι απλώς ένα τσιριχτό «πού είναι τα λεφτά;» πράγμα.
Πηγή: qz.com