Όχι σκουπίδια ,όχι πλαστικά σε θάλασσες και σε ακτές…»
Αξέχαστο τηλεοπτικό σποτ της δεκαετίας του 90 με το χαρακτηριστικό και γλυκύτατο πελαργό στους τηλεοπτικούς δέκτες μας καθόλη τη διάρκεια του ελληνικού καλοκαιριού. Η καμπάνια παρουσιάζει την προστασία του περιβάλλοντος άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξάλειψη των σκουπιδιών. Στη σφαίρα του καπιταλισμού η συνείδηση του ενεργού πολίτη καθαρίζει όσο περισσότερο ο ίδιος καθαρίζει το χωροχρόνο του από τα σκουπίδια που παράγει και στη συνέχεια προωθεί προς ανακύκλωση. Η ανακύκλωση διαφημίζεται και πλασάρεται με μια νότα εκμοντερνισμού και αύρα καινοτομίας αν και στην πραγματικότητα αποτελεί από δημιουργίας του κόσμου δομικό φυσικό μηχανισμό.
Όλα στη φύση ανακυκλώνονται «και η αποσύνθεση του παλιού αποτελεί τη βάση της νέας ζωής. Και έτσι όλα εξελίσσονται. Ο μηχανισμός της ανακύκλωσης αγαθών από το ανθρώπινο είδος δεν συνάδει με το φυσικό μηχανισμό του refresh. Στη φύση ανακυκλώνονται όσα δημιουργήθηκαν με τη σοφία της.
Στο ανθρώπινο μοτίβο της αφθονίας και του οικονομικού ανταγωνισμού πανομοιότυπων αγαθών διαφορετικής εταιρικής ετικέτας η ανακύκλωση διαστρεβλώνεται.Το σύστημα πείθει ότι η επαναχρησιμοποίηση της ύλης μετά από κατάλληλη επεξεργασία επιτρέπει την αλόγιστη κατανάλωση. Ανακυκλώστε και στη συνέχεια καταναλώστε ελεύθερα. Το περιτύλιγμα είναι υπέροχο, το περιεχόμενο όμως είναι άκρως επικίνδυνο διαμορφώνοντας μια παγίδα που οξύνει το υπάρχον πρόβλημα. Η ανακύκλωση αποτελεί μια ενεργοβόρα διαδικασία που πρέπει να συμβαίνει όταν κρίνεται αναγκαία. Σε ένα περιβάλλον που τα προιόντα είναι πολλαπλάσια σε αριθμό και ποικιλία από αυτά που έχουμε πραγματικά ανάγκη καταλήγουμε να ανακυκλώνουμε και αυτά που παράξαμε και δεν χρησιμοποιήσαμε ποτέ. Συνεπώς, το τεχνητό ανθρωπογενές refresh θυμίζει μηχανισμό απόσβεσης ενοχών σε ένα φαύλο κύκλο υπερκατανάλωσης.
Ο συνειδητός πολίτης πέρα της παραπάνω διαστρέβλωσης που τον οδηγεί σε εκτροχιασμό επιπροσθέτως έχει να αντιμετωπίσει και τους αρνητές της κλιματικής αλλαγής. Οι αρνητές επιβαρύνουν βάναυσα την πορεία προς εξιγίανση διότι εκτός των εμποδίων που θέτουν, λειτουργούν ασύδοτα προς το περιβάλλον.
Πως όμως η κλιματική αλλαγή έγινε ένα τόσο αμφιλεγόμενο ζήτημα;
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι εκπαιδευμένος να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά προκλήσεις που μοιάζουν απομακρυσμένες πέρα από τη μέση διάρκεια ζωής του. Για χρόνια λοιπόν η κλιματική αλλαγή δεν συνιστούσε άμεση απειλή για την ανθρώπινη σκέψη. Αυτή η συνθήκη αποτέλεσε κελεπούρι στα χέρια του κινήματος παραπληροφόρησης ώστε να κοιμίζει συνειδήσεις και να αρνείται τον κίνδυνο. Οι διαφωνίες για την κλιματική αλλαγή δεν είναι κομμάτι της επιστήμης. Σχετίζονται με την ρύθμιση της αγοράς από τις κυβερνήσεις και τις εταιρίες.
Από τις αρχές του 1990, η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων έχει διοχετεύσει δισεκατομμύρια δολάρια ώστε να δημιουργήσει αμφιβολίες σχετικά με την κλιματική επιστήμη. Εκείνοι που στόχευσαν στην παραπληροφόρηση σχετικά με την κλιματική αλλαγή δανείστηκαν την τακτική από τη βιομηχανία καπνού κατά την περίοδο των επιστημονικών ερευνών που μελετούσαν τη συσχέτιση του καπνίσματος με τον καρκίνο. Συμπερασματικά, η εκστρατεία παραπληροφόρησης έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια να πολώσει την κοινή γνώμη σχετικά με την αλλαγή του κλίματος.
Όμως η κλιματική αλλαγή είναι εδώ.
Οι παγετώνες σε όλον τον πλανήτη εξαφανίζονται σταδιακά, χάνοντας περίπου 150 δισεκατομμύρια τόνους πάγου κάθε χρόνο. Χιλιάδες επιστημονικές αναλύσεις τεκμηριώνουν ότι ο άνθρωπος ευθύνεται για την θέρμανση του πλανήτη. Το 97% των επιστημόνων του κλίματος συμφωνούν με την παραπάνω υπόθεση.
Σε ένα τόσο τοξικό πλαίσιο διαστρέβλωσης το παιχνίδι για την προστασία του πλανήτη φαντάζει εκ των προτέρων χαμένο. Και αν τελικά δεν είναι, ποιες είναι οι κινήσεις που μπορούν να μας επαναφέρουν ξανά στη σωστή κατεύθυνση; Ακόμη και αν δεν έχει μείνει πολύς χρόνος για αλλαγή οφείλουμε να προσπαθήσουμε πιο συντονισμένα από ποτέ.
Επιτακτικά απαιτούνται βαθιές αλλαγές στο τρόπο παραγωγής ενέργειας, καλλιέργειας τροφίμων, συγκοινωνιών και κατασκευής κτιρίων. Η συνετή χρήση των ενεργειακών πόρων, η περισυλλογή και η βαθιά σκέψη ώστε να χρησιμοποιούμε λιγότερη ενέργεια είναι επιβεβλημένη. Για να επιτευχθούν όλα τα παραπάνω απαιτείται ριζική αλλαγή οπτικής του προβλήματος. Η απομάκρυνση της ιδεάς ότι η φύση αποτελεί κατάκτηση του ανθρώπου και η αντικατάσταση της από την θεώρηση ότι μπορούμε να ζούμε καλά μαζί είναι το θεμέλιο μιας νέας συνθήκης.
Το buen vivir που σημαίνει να ζούμε καλά έχει τις ρίζες του στους αυτόχθονες πληθυσμούς της Νότιας Αμερικής και επικεντρώνεται στην αρμονία των σχέσεων των ανθρώπων και στη σχέση ανθρώπου περιβάλλοντος. Απομακρύνει από την ιδέα της εξάντλησης των ενεργειακών πόρων και προάγει το δικαίωμα για μια καλή ζωή με ποικιλία αγαθών σε σύνεση και μακριά από την υπερκατανάλωση. Η ατομική προσπάθεια όλων μας προς την κατεύθυνση αυτή είναι η μόνη που μπορεί να οδηγήσει σε μια υγιή συλλογική συνείδηση ικανή για ανατροπή.
Η επαφή με τη φύση καλλιεργεί ασυνείδητα έναν περιβαλλοντικό ακτιβισμό. Ένα μικρό λιθαράκι περιβαλλοντικού ακτιβισμού είναι ικανό να οδηγήσει σε ένα κίνημα αλλαγής. Ο Φέλιξ Φινκμπάινερ είναι ο εμπνευστής μιας τεράστιας εκστρατείας δεντροφύτευσης. Όλα ξεκίνησαν από μια έκθεση στην Πέμπτη δημοτικού όπου ο Φέλιξ κλήθηκε να γράψει για την κλιματική αλλαγή. Αρχικά εμπνεύστηκε να γράψει για τη διάσωση του αγαπημένου του ζώου, και όπως αναφέρει χαρακτηριστικά αντιλήφθηκε ότι όλο αυτό δεν αφορούσε τελικά τη διάσωση απλά της πολικής αρκούδας αλλά τη διάσωση και όλης της ανθρωπότητας. Η εκστρατεία του Φινκμπάινερ έγινε τόσο γνωστή που τέσσερα χρόνια αργότερα κλήθηκε από τον ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη για να μιλήσει για την δενδροφύτευση. Το σχέδιο του ξεκίνησε με μόλις ένα δένδρο.
Η δράση λοιπόν ως μεμονομένων ατόμων πριν συναντηθούμε συλλογικά, η βαθιά εκρίζωση της υπάρχουσας σχέσης εξουσίας μας προς το περιβάλλον και η αντικατάσταση της από την ιδέα της αρμονικής συνύπαρξης είναι αυτές που μπορούν και εντέλει θα αλλάξουν τον κόσμο. Απαιτούνται συλλογικές δράσεις και δέσμευση των κυβερνήσεων για χρηματοδότηση ερευνών και υλοποίηση προγραμμάτων κλιματικών και οικολογικών λύσεων.
Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και όλα τα παραπάνω χρονικά έχουν επιτακτικά τη μορφή του κατεπείγοντως. Ο πελαργός λοιπόν είναι ώρα να εμφανιστεί ξανά σε νέες πιο δραστικές περιπέτειες…